Fener Balat'ta acele kamulaştırma durduruldu

‘Fener Balat Ayvansaray Mülk Sahipleri ve Kiracılarının Haklarını Koruma Derneği’ adına 2012 Eylül’de açılan davada Danıştay, Fener Balat’ta kentsel dönüşüm yapılmak üzere dört mahallede çıkartılan acele kamulaştırma kararını gerekçesiz bularak yürütmesini durdurdu. Radikal gazetesinden Elif İnce'nin haberine göre, Danıştay 6. Dairesi, acele kamulaştırmanın savaş gibi olağanüstü durumlarda uygulanacak bir yöntem olduğunu, Fatih Belediyesi’nin ‘yenileme projesi’nin bütün mahallede uygulanacak acele kamulaştırmaya gerekçe teşkil edemeyeceğini belirtti.

Hızlıca sonuçlansın diye!

Davalı Başbakanlık, İçişleri Bakanlığı ve Fatih Belediyesi acele kamulaştırma kararını savunarak yenileme projesinin “hızlıca sonuçlandırılmasının” amaçlandığını, “bölgenin tarihi niteliğininin korunmaya ve yeniden ortaya çıkartılmaya çalışıldığını” öne sürdü.

Anayasa’nın 35. maddesi ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi gereğince mülkiyet hakkının korunduğunu belirten Danıştay ise 16 Aralık 2013’te oybirliğiyle verdiği kararda davalı idarelerin itirazlarını yerinde bulmayarak “yenileme alanındaki bütün taşınmazları kapsayan soyut nitelikte bir karar” alındığına, Fatih Belediyesi’nce “herhangi bir somut inceleme yapılmadığına” ve “kamulaştırmada acelelik hali bulunduğu yolunda herhangi bir gerekçe sunulmadığına”, “davacının mülkiyet hakkından yoksun bırakılmasına neden teşkil edebilecek şartların yerine getirilmediğine” ve “kamu yararının somut olarak ortaya konulamadığına” karar verdi.

Danıştay 6. Dairesi, mahalle sınırlarında yer alan Plato Meslek Yüksek Okulu hakkındaki acele kamulaştırma kararının yürütmesini de 2013’te aynı gerekçeyle durdurmuştu.

Sulukule için çok geç olsa da...

Sulukule,Tarlabaşı ve Süleymaniye de aynı şekilde 5366 sayılı ‘Yıpranan Tarihî ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanun’ kapsamında ‘yenileme alanı’ ilan edilmiş, ardından proje alanlarında Bakanlar Kurulu’nca acele kamulaştırma izni çıkartılmıştı.

Davanın avukatı Can Atalay, “İdarenin yenileme alanlarında hiç bir gerekçe göstermeksizin, kamu yararına uygunluğunu ortaya koymaksızın yürüttüğü acele kamulaştırma işlemlerinin hukuksuzluğunu ortaya koyar nitelikte bir karar. Yıkılmış olan Sulukule için bu kararın an itibariyle bir anlamı olamayabilir ancak Tarlabaşı’ndaki yurttaşlar açısından da muhatap oldukları acele kamulaştırma işlemleri açısından önemli” dedi.

İptal üstüne iptal!

Fatih Belediyesi’nin GAP İnşaat’la ortaklaşa yürüttüğü proje kapsamında UNESCO’nun tarihi miras listesinde yer alan ve İstanbul ’un en eski yerleşim alanlarından Fener-Balat’ın Tahta Minare, Molla Aşkı, Balat Karabaş ve Atik Mustafa Paşa mahalleleri 5366 sayılı kanun kapsamında ‘yenileme alanı’ ilan edilmiş, tarihi binaların çoğunun yanlızca cephesi ayakta kalacak şekilde yıkılması planlanmıştı. 278 bin metrekarelik alanda butik otel, rezidans ve ofis yapılmasını öngören avan proje, 2012’de ‘hukuka, kamu yararına, şehircilik ilkelerine ve planlama esaslarına’ uygun bulunmayarak İstanbul 5. İdare Mahkemesi tarafından iptal edildi. 2013 Mayıs’ta İstanbul 1. İdare Mahkemesi bölgenin sosyal yapısını değiştirerek mevcut nüfusu yerinden edeceğini belirttiği imar planları hakkında yürütmeyi durdurma kararı verdi.