Felçlilere yeni tedavi umudu

Felçli hastalara yönelik eşzamanlı yürütülen farklı araştırmaların sonuçları yeni tedavi umutlarını hayli yeşertti. İsviçreli araştırmacılar uzaktan kumandalı bir implantla elektrik sinyali göndererek hastaların omurgalarını uyarmalarından sadece bir hafta sonra hastalar ayağa kalktı ve yürüteçle yürümeye başladılar. Beş aylık fizyoterapi ve yeni teknolojiyle gerçekleştirilen alıştırmalar sayesinde üç hasta, bacak kaslarını kontrol etme yetisini geri kazandı ve kas yorgunluğu hissetmeden bir saat kadar yürümeyi başardı.

Ekim ayında Nature dergisinde yayımlanan bu sonuçlar, yıllar sonra yürüyen ağır omurga hasarına sahip hastalarla gerçekleştirilen benzer terapileri anlatan iki araştırmanın ardından yayımlandı. Louisville Üniversitesi’nden bir ekip Eylül ayında iki hastanın omurgaya uygulanan nörostimülasyon tedavisinin ardından kendi kendine ayağa kalkabildiğini ve yürüteç yardımıyla yürüyebildiğini açıklarken aynı gün Mayo Clinic araştırmalarınca yayımlanan diğer bir araştırmadan da benzer sonuçlar elde edildiği belirtilmişti. Bu iki vakada implantlar belli başlı bir uyarım motifine göre ayarlanmıştı.

Kas gruplarını etkinleştiriyor
Son araştırmada ise ETH Zürih sinirbilimcisi Grégoire Courtine, uyarımın gerçek zamanlı olarak tabletle kontrol edilmesine izin veren bir akıllı telefon uygulaması geliştirdi. Bu cihaz sayesinde hastalar, tedavilerine evlerinde kendi kendilerine devam edebilecekler. Washington Üniversitesi’nden Chet Moritz “İlk sonuçlar bu gelişmenin gerçek bir çözüm olduğunu ve tamamen felç olan insanların bile yeniden yürüyebileceklerini gösterdi” diyor

Nature dergisinde Moritz’in konuyla ilgili bir de makalesi var. “Normalde insanların yürümek için düşünmeleri bile gerekmiyor. Beynimiz bu görevi üstlenerek omurilikten bacak kaslarına sinyal gönderir. Ağır omurga hasarlarında ise bu iletişim kanalı, buradaki sinirlerin hasar görmesi yüzünden çalışmaz” diyen Moritz araştırmacıların omurilikteki sinirsel bağlantıların uyarılması halinde sinir yollarının onarılabileceğini düşündüklerini ve çalışmalarını bunun üzerine kurguladıklarını vurguluyor.
Courtine’nin araştırması çerçevesinde üç hastanın bel kemiğinin alt kısmına 16 küçük elektrot, her biri bacaklardaki belli başlı bir kas grubunu etkinleştirecek şekilde yerleştirilmiş. Karın kısımlarına yerleştirilen küçük bir cihaz ise elektriksel uyarımlar üretiyor ve tüm elektrotlarla bağlantılı. Üç hastanın her ayağında ayrıca taşınabilir sensörler da bulunuyor, bunlar ilave uyarımlar üretiyorlar. Sürpriz bir biçimde üç hastadan ikisi, elektriksel uyarımların etkinliği durduktan sonra da bacak kaslarını kontrol edebilmiş. “Bu da uyarımın beyin ve bel kemiği arasındaki bağlantıyı yönlendirebileceği anlamına geliyor” diyor Moritz.

Ve ekliyor: Gelecek bir zamanda sinir bağlantılarını, uyarım gerektirmeyecek kadar onarmak mümkün olabilecek. Stimülatörün omurga için bir tür işitme cihazı veya yükseltici görevi gördüğünü düşünüyoruz. Cihaz sesi yükseltir gibi, yaralanmanın altındaki sinir bağlantılarının uyarılabilirliğini yükseltiyor. Courtine ve ekibi, hasta ayaklarının zeminle arasındaki duruma göre, uyarım motiflerini ekinleştirmek veya devre dışı bırakmak için tabletten yararlanıyor. Araştırmacılar uyarımların gerçek zamanlı olarak tekrarlanmasının, kesintisiz uyarımdan daha iyi işlediğine inanıyorlar.
Felçli hastalarda tek sorun yürüyememe değil. Hastalar mesane ve bağırsak kontrolü ve cinsel işlevsellikle ilgili sorunlar da yaşıyor. Sinir stimülasyonunun bu tür sorunlarda da yardımcı olduğu görülmüş. Fakat tedavi sadece araştırmacıların gözetimindeki az sayıda seçilmiş hasta üzerinde uygulanmakta. Uzmanlar, gelecekte bu tür stimülatörlerin yaralanmaların hemen ardından uygulanmaya başlandığı taktirde daha ucuz tedavi imkanlarına izin vereceklerini söylüyorlar.

Kaynaklar: New spinal cord therapy...National Geographic, 31.10.2018.
Targeted neurotechnology restores walking in humans .. Nature, 31.10.2018.
Recovery of Over- Ground Walking.., The New England Journal of Medicine, 27.09.2018.
Neuromodulation of lumbosacral spinal Networks...Nature Medicine, 24.09.2018.
Electrical spinal cord stimulatiNature Neuroscience, 31.10.2018.