F-35 eğitimleri durdu

ABD Savunma Bakan Vekili Patrick Shanahan’ın Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’a gönderdiği “ültimatom” niteliğindeki S-400 mektubu karşısında Ankara’nın sessizliği sürerken ABD, Türk pilotların ABD’deki F-35 eğitimlerinin durdurulduğunu açıkladı. Shanahan’ın mektubunda eğitim gören pilotların 31 Temmuz’a kadar eğitimlerinin süreceği belirtilmesine karşın mektuptan dört gün sonra bu açıklamanın yapılması, ABD’nin Ankara üzerindeki baskıyı artırma adımı olarak yorumlanıyor. Pentagon’un Türk pilotların eğitimini durdurmasının hemen ardından ABD Temsilciler Meclisi de S-400 alması durumunda Türkiye’ye F-35’lerin verilmemesi ve CAATSA yaptırımları uygulanması yönünde ABD yönetimine tavsiye niteliğinde olan bir karar aldı. Oybirliğiyle alınan karara Dışişleri Bakanlığı’ndan tepki geldi.

ABD Savunma Bakan Vekili Shanahan, Milli Savunma Bakanı Akar’a 6 Haziran’da gönderdiği mektupta Türkiye’nin Rusya’dan S-400 alımı kararından 31 Temmuz’a kadar vazgeçmemesi durumunda Türkiye’nin yeni nesil savaş uçağı F-35 programına katılımının askıya alınacağını bildirmişti. Shanahan, mektubunda bugün yapılacak olan F-35 İcra Kurulu toplantısına Türkiye’nin davet edilmeyeceğini, buna karşın şu an ABD’de F-35 eğitimi alan Türk pilotların eğitimlerinin 31 Temmuz’a kadar süreceğini bildirmiş, “Bu zaman çizelgesi, şu anda eğitim almakta olan çoğu Türk F-35 öğrencisinin eğitimlerini 31 Temmuz 2019’da ABD’yi terk etmeden önce tamamlamamış olmalarına olanak sağlayacaktır” ifadelerini kullanmıştı.

ABD beklemedi
Shanahan’ın bu ifadelerine karşın ABD Savunma Bakanlığı, (Pentagon) önceki gece yaptığı açıklamada Türk pilotların Arizona’daki Luke Hava Üssü’nde süren eğitimlerinin durdurulduğunu bildirdi. 2’si eğitmen, 4’ü öğrenci 6 pilotun F-35 uçaklarını uçurma ve bu konuda eğitim almalarının durdurulduğu kaydedildi. Shanahan’ın Akar’a gönderdiği mektubun ekindeki planda ise halen ABD’de F-35 eğitimi gören 42 Türk askeri personelden 10’unun haziran, 12’sinin ise temmuz sonunda eğitiminin tamamlanmasının planlandığı bildirilmişti.

‘Hassas bilgiler’ iddiası
Pentagon sözcüsü Yarbay Mike Andrews, Luke Üssü’nde Türk pilotların uçuşlarına artık izin verilmediğini doğrularken Türkiye’nin Rusya’dan S-400 almaktan vazgeçmesi halinde, Türk pilotların durdurulan F-35 eğitimine devam edileceğini de kaydetti. Pentagon yetkililerinin, Türk pilotların F-35’ler konusunda elde ettikleri hassas bilgileri, ültimatom tarihi olan 31 Temmuz’dan sonra kullanma ihtimali sebebiyle kaygı duyduğu ve bu nedenle eğitimin sonlandırıldığı iddiası da ABD basınında yer aldı.

Günler süren sessizlik
Ankara’nın ABD Savunma Bakan Vekili Shanahan’ın tehdit içerikli mektubuna yönelik sessizliği ise dikkat çekici boyuta ulaştı. 6 Haziran’dan bu yana Milli Savunma Bakanlığı’nın mektubu doğrulayan ancak içeriğiyle ilgili yorumda bulunmayan açıklamasının dışında hiçbir açıklama ya da tepki gelmedi.

‘İşgalci’ nitelemesi
Öte yandan Pentagon’un Türk pilotların eğitimini durdurmasının hemen ardından ABD Temsilciler Meclisi, S-400 alması durumunda Türkiye’ye F-35’lerin verilmemesi ve CAATSA yaptırımları uygulanması yönünde bir karar aldı. ABD Temsilciler Meclisi’nin oybirliğiyle aldığı ve tavsiye niteliğinde olan kararda Türkiye ve ABD’nin köklü ilişkilere sahip olduğu ve ortak çıkarları bulunduğu vurgulamasına rağmen birtakım konuların iki ülke ilişkileri arasında sorun teşkil ettiği ifade edildi. Sözü edilen sorunlar arasında yer alan Türkiye’nin Kuzey Kıbrıs’taki askeri varlığı, “işgal” olarak nitelendirildi. Karara Dışişleri Bakanlığı’ndan tepki geldi. Kararın müttefiklik ilişkileriyle bağdaşmadığı belirtilen Bakanlık açıklamasında, “Hiçbir bağlayıcılığı bulunmayan ve karşılıklı güvenin artırılmasına hizmet etmeyen kararların alınması, tehdit ve yaptırım dilinin gündemde tutulmaya devam edilmesi ve birtakım suni miadlar konulması kabul edilemez” denildi.

Elçilikten tatbikat paylaşımı
S-400 gerginliği sürerken ABD’nin Ankara Büyükelçiliği’nden dikkat çeken ortak askeri tatbikat paylaşımı yapıldı. Elçiliğin sosyal medya hesabı üzerinden Türkiye ve ABD’nin de aralarında bulunduğu 16 NATO ülkesinin katılımıyla Baltık Denizi’nde yapılan BALTOPS 47 tatbikatından bir fotoğraf paylaşılarak “Birlikte daha güçlüyüz” mesajı verildi. 

 

Lockheed Martin’den Pentagon’a F-35 indirimi Pentagon, F-35 savaş uçaklarının üretici firması olan Lockheed Martin’le proje için yüzde 8.8 oranında indirim konusunda uzlaştı. Böylece her savaş uçağının 80 milyondan daha az bir maliyetinin olacağı takvimden neredeyse bir yıllık bedel düşülmüş oldu. Uzlaşının, programa başka ülkelerin de katılmasının önünü açabileceği belirtiliyor.