Ezidiler peşmergeyi affetmiyor

Ezidi lider Said Hasan, IŞİD’in Ezidi katliamlarından sorumlu tuttuğu Türkiye’nin PKK gerekçesiyle Sincar’a müdahalesi halinde savaşacaklarını söylüyor. Irak’taki Haşdi Şaabi içinde Ezidiler de yer alıyor. Açılımı “Sincar (Şengal) Savunma Birliği” olan YBŞ’nin komutanı Said Hasan ile Bağdat’ta konuştuk.

- Türkiye ile sorununuz nedir?

En büyük sorunumuz Türkiye’nin tutumu. 1980’lerden beri Batman, Diyarbakır, Mardin’den 200 binden fazla Ezidi sürüldü buraya. Şimdi Türkiye’de toplasanız 1000’den fazla yoktur. Ezidilerin tarihte yaşadıkları yerde hep sorunları oldu, hep ezildiler. Ama en çok da Osmanlı Türklerinden kaynaklanmıştır. Kürtler de bizlere çok uzun yıllar sahip çıkmadı. Müslüman saymazlardı. IŞİD’in bu saldırısında ise daha farklı davranmak zorunda kaldılar.

- Türkiye IŞİD karşıtı koalisyonda yer almak istiyor. Diğer yandan “Sincar’da PKK var” diyor. Bunlar doğru değil mi?

Biz IŞİD’in katliamlarına maruz kaldık. Şimdi Erdoğan PKK’yi gerekçe gösterip Sincar’ı kontrol edeceklerini söylüyor. Türkiye IŞİD’le savaşıyorsa niye Irak hükümetini desteklemedi?

- Türkiye 2014’te kaçan Ezidilere yardım etmedi mi ama...

IŞİD, 2014’te saldırmadan önce Erdoğan ve Barzani’nin onları desteklediğini düşünüyoruz. Bir hafta öncesinde Ürdün’de bir toplantı yaptılar. IŞİD saldırırken peşmergenin kaçması da tesadüf değildir. Biz Barzani’den koruma istemiştik, hiçbir şey yapmadı.

- Türkiye, Bağdat yönetimi ile PKK arasında bağlantı olduğunu söylüyor. Bu doğru mu?

Biz 2014’ten önce de onları davet etmiştik ama Barzani izin vermemişti. Barzani’ye, peşmergeye güvenemeyeceğimizi biliyorduk. Peşmerge kaçıp gittiğinde Ezidi halkı ve Şii Türkmenler dağa kaçmak zorunda kaldı. O zaman da başka seçeneğimiz yoktu. PKK’yle temas kurup gelmelerini istedik. Hükümet yardım etmedi, peşmerge kaçtı. PKK ile 5 gün tartıştıktan sonra geldiler.

‘Gerekirse savaşırız’

- Türk ordusu Sincar’a müdahale ederse, ne yaparsınız?

Savaşmaktan başka seçeneğimiz yok. Bütün Ezidiler bitene kadar savaşırız ve Sincar’a yabancıların girişini engelleriz. Bu Irak hükümetinin de bakışını yansıtıyor.

- Kürt bölgesine dahil olmanız olasılığı için ne dersiniz?

İkinci kez onlara nasıl güveneceğiz? Avrupa’da Brüksel’de bir konferans düzenlendi. Ezidi gruplar, Türkmenler, Hıristiyanlar ve Şebaklar Irak hükümeti ile uzlaştı. Bütün bölgeleri kendimiz idare edeceğiz, hükümet şemsiyesi altında kalacağız. İkincisi katliamları, kadınlara işkenceyi reva görenlerin cezalandırılması için Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne başvuracaklar. Barzani’den de şikâyetçi olacaklar.

- Sünni Araplarla bir daha birlikte yaşar mısınız?

Sünni Arapların bir kısmı IŞİD’i destekledi. Erkeklerimizi öldürüp, kadınlarımızı kaçırdıklarında onların yanında oldular. Onlarla yaşamamız mümkün değil. Bir de IŞİD’i desteklemeyen Sünni Araplar var. Bize yardım ettiler. Şammar aşireti gibi. Onlarla birlikte bölgemizi nasıl kontrol edeceğimizi konuşuyoruz.

 

KANADA’YA TEPKİ... Hasan, 2014 öncesinde 400 bin nüfuslu olan Sincar’a şimdiye kadar yaklaşık 60 bin kişinin geri döndüğünü söylüyor. “Barzaniler, Ezidilerin Erbil ve Zaho’da kalmasını istediğinden Sincar’a gereken hizmeti vermiyor. Hizmet olmazsa nasıl dönsün insanlar?” diyor. Şu ifadeleri kullanıyor: “Yaşamak için başka yer bulmak zorunda kalırsak Ezidilik biter. Bu yüzden Ezidileri kabul eden yasa çıkaran Kanada’ya çok kızgınız. Ezidilerin topraklarından sökülüp atılmalarının yolunu açtılar. Irak bizim evimiz ve buradan ayrılmak istemiyoruz.”

 

KAVUŞTULAR... Irak güçleri IŞİD’in elindeki Musul merkeze her geçen gün yaklaşırken bölgeden kaçan sivillerin bazıları dün bölgeden daha önce ayrılıp kampa yerleşen sevdikleriyle buluştu.

Biz yine Kuveyt diyor muyuz...

Eski insan hakları bakanı Mehdi el Bayati, Ankara’nın Musul’a müdahale talebine ‘Kuveyt de eskiden bizim 18. vilayetimizdi. Savaş mı açalım’ yanıtını veriyor

Hükümetin harcamalarına yönelik protestoların ardından Ağustos 2015’te bakanlığı lağvediline dek İnsan Hakları Bakanı olan Muhammed Mehdi el Bayati, Amirlili bir Şii Türkmen. Bedir örgütünün de Türkmenleri Kurtarma Yüksek Konseyi’nin de önde gelen üyelerinden. IŞİD mezaliminden kurtulan Edizi kadınlara desteğiyle tanınan, radikal İslamcı militanlara idam cezasının tek caydırıcı yol olduğunu savunan Bayati ile Bağdat’ta görüştük.

- Ankara Musul’u Sünni nüfus ağırlığından ötürü bir Sünni kenti olarak görüyor. Haksız mı?

Biz devletiz, Türkiye başka bir devlet. Bir devletin başka bir devlete müdahalesi olmaz. Sünni olsun Şii olsun hiçbir hakkı yoktur. Türkiye’nin tarihinden yola çıkarak yaptığı çok hata var.

- Irak’ta Sünniler ezilmiyor mu?

Bizim bölgede çok oyunlar var. Irak devletine kaç sene Sünniler hükmetti. Şimdi Suudi Arabistan, Türkiye, hepsi burada hükümet olmasın ister. İran’ı gerekçe gösterirler. Irak İran’a yakın olsun istemezler. Yanlış bir düşünce. Şia’nın ne mercei, ne siyasi partileri ‘biz tek başımıza hükümet edelim’ ister. Türkiye’de AKP tek başına hükümet ediyor. Irak’ta böyle diyen olmuyor.

- Ama bazı Türkmenler Türkiye’nin varlığını istemiyor mu?

Türkiye’yi destekleyen Türkmenler yok değil. Ama onlara para verirler. Kürtler de ayrı oyunlar oynar. Biz 2004’ten beri Türkmen bölgelerinde huzur, istikrar görmedik. Bundan Türkiye de Irak da zarar görüyor. IŞİD İslam devleti kurunca bu sefer Türkiye diyecek. Her yere yayılacaklar.

- Türkiye Bağdat’ın PKK ile ilişkide olduğunu söylüyor. Doğru mu bu?

PKK Saddam’dan beri Irak’ta var. Neden Saddam’dan çıkarması istenmedi? Eğer hedef PKK’yse, 2014’te neden Sincar’a gelinmedi? Onlar bir yerde durmaz oturmazlar, Türkiye’ye girer çıkar.

'Yöneticilere kızıyorum'

- Türkiye’deki yeni Osmanlıcı söylem için ne düşünüyorsunuz?

Savaşla hallolacaksa o zaman kaç yüzyıl önce Kuveyt toprakları bizimdi. 18. vilayetti. Eskiden Dubai yoktu. Biz de savaş açalım... BM’de ülkelerin egemenlik hakları var. 2016’dayız. Irak’ta Saddam vardı, şimdi yok. Irak İran’la savaşıyordu, şimdi savaş yok. Türkü, Kürdü, Sünnisi, Arabı hep beraber IŞİD’le savaşıyoruz. Eğer bir ihtilaf varsa uluslararası hukuk vardır. Biz Türkiye milletini çok severiz. Âşığız. Türkiye’nin yöneticilerine kızıyorum diye milletiyle müşkilem yoktur. Hükümetle müşkilem vardır.