Evde bakım maaşı hakkınız

Diyelim ki evde engelli, yaşlı ya da özel bakım gerektiren bir aile ferdi var. Bu kişi hastaneye ya da bir bakım evine gitmek istemiyor ya da özel bir hizmet alacak kadar ekonomik durum yok. Ya da tamamen duygusal nedenlerle bu kişiye kendiniz evde bakmak istiyorsunuz. Bu durumlar için devletin az da olsa yurttaşlara sağladığı bir katkı var: Evde bakım ücreti... Evde bakım aylığı devletin özel bakım gerektiren yurttaşa sağladığı her ay düzenli olarak ödenen bir maaş türü.

Evde bakım parası ve engelli aylığı alınabilmesi için ikamet edilen yerdeki Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı il veya ilçe müdürlüklerine başvurulması gerekiyor. Evde bakım parası alınması için başvuru esnasında bakılacak kişinin de başvuru anında orada bulunması gerekmiyor. Gerekli belgelerle yapılan başvurular değerlendirilerek evde bakım parası bağlanması işlemleri yapılıyor.

Ocak ayından itibaren evde bakım parası enflasyon oranında zamlandı ve 1.657 TL oldu. Memur maaş katsayısına endeksli olan evde bakım aylığı ocak ayından itibaren bu tutardan ödeniyordu. 5 Temmuz'da açıklanan enflasyon ile evde bakım desteği de zamlandı. Altı aylık enflasyonun yüzde 8.45 olarak belirlenmesinin ardından, evde bakım destediği de 1.657 liradan 1.797 liraya yükselecek.

SAĞLIK RAPORU ŞART

Evde bakım ücreti almak için bazı koşulların sağlanması gerekiyor. Bakım parasının ilk şartını, engellinin en az yüzde 50 oranında engeli olduğunun sağlık kurulu raporu ile saptanması oluşturuyor. Engellinin sağlık kurulu raporunda “ağır engelli” ibaresinin yer alması şart. Yüzde 50’den daha düşük bir engellilik oranı saptanması durmunda bakım parası alınması mümkün değil.

Koşullardan bir diğeri de evdeki gelir düzeyi. Evde bakım parasının alınabilmesi için engellinin bulunduğu hanede kişi başına düşen gelirin asgari ücretin üçte ikisinden düşük olması gerekiyor. Bu yıl bu sınır 1.705,06 TL. Örneğin engellinin yaşadığı hanede 4 kişi yaşıyorsa evde bakım parası alınabilmesi için bu hanedeki toplam gelirin 6 bin 820 TL’yi geçmemesi gerekir. Aksi takdirde evde bakım parası alınamaz.

YÖNETMELİK DEĞİŞTİ

Birkaç yıl önce yapılan bir yönetmelik değişikliği ile artık evde bakım parası alan kişinin yaşadığı hanede bir emekli varsa ve bu emekliye bayram ikramiyesi ödenmişse ödenen ikramiyeler gelir sınırının hesabında dikkate alınmıyor.

Engelliye bakacak başka kişinin bulunamaması ve engellinin veya yasal temsilcisinin özel veya resmi merkezlerde bakım hizmeti almayı istememesi halinde, bakım hizmetleri değerlendirme heyetinin de görüşü ile bakım hizmeti her gün rahatlıkla gelinip gidilebilecek yakınlıktaki farklı adresteki akraba tarafından da verilebilir. Ayrıca engelliye bakan kişi ile engelli arasında kan bağı bulunması isteniyor.

Ancak, ilgili yönetmelik çerçevesinde üvey akrabalar da evde bakım parası alabiliyor. Engelliye bakan kişinin engelli ile aynı adreste ikamet etmesi de şart. Aksi taktirde, bakım hizmetinin tam anlamıyla yerine getirilmeyeceği düşünülerek evde bakım parası ödenmiyor.

Geçen yıllardaki ağır özürlü tanımı da yetişkinlerde ve çocuklarda farklı olmak üzere değiştirildi. Yetişkinlerde “tam bağımlı” ifadesi, çocuklarda ise “özel ya da çok özel koşul” olarak ele alınmaya başlandı.

30 GÜNDE KARAR

Belgelerin eksiksiz teslim edilmesi ve İl Müdürlüğü bünyesinde görev alan Bakım Hizmetleri Değerlendirme Heyeti tarafından engellinin hanesinde gerçekleştirilecek inceleme sonucunda İl Müdürlüğü onayı ile başvuru sonuçlandırılır. Talebinin olumsuz değerlendirilmesi halinde engelliye veya yasal temsilcisine İl Müdürlüğünce 30 gün içinde yazılı olarak bildirilir.

Kişinin hastalığı ne olursa olsun, isterse bir kaç aylık ömrü kalsın, eğer şartları uymuyorsa evde bakım parasından yararlanamaz.

Hastanın bakıma muhtaç durumda olması demek, engelli olmasına rağmen kendi işlerini görebilen hayatını başkasının yardımına ihtiyaç duymadan kendi başına idame ettiremeyen kişi anlamına gelmektedir. Bu işlevleri yerine getiremeyen günlük yemek yeme, tuvalet ve banyo ihtiyacı gibi ihtiyaçlarını başkalarının yardımına ihtiyaç duyarak giderebilen kişilere bakıma muhtaç durumda deyimi kullanılmaktadır. Yine bir diğer maddede  ağır özürlü maddesine ilaveten Sağlık Bakanlığı Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik maddelerinde yer alan şartları taşıması gerekli.