Esad çıkmazı

CIA Başkanı John Brennan’ın Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın devrilmesini istemediklerini söylemesinin ardından ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’nin “Eninde sonunda Esad’la müzakere etmek zorundayız” açıklamasıyla Suriye politikasını Esad’ın gitmesi üzerine kuran Ankara’nın çıkmazı derinleşti. Kamboçya’da bulunan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu Kerry’ye “Esad ile müzakere edecek ne var? 200 binden fazla insan öldürmüş ve kimyasal silah kullanmış bir rejimle neyi müzakere edeceksiniz? Bugüne kadarki müzakerelerden hangi sonuç ortaya çıktı?” tepkisini gösterdi. Çavuşoğlu, bölgedeki terör örgütlerine en büyük desteği rejimin verdiğini ileri sürerek, “Eğer ‘Esad rejimi bu terör örgütlerine destek vermesin, işimiz kolaylaşır’ diyorsak, bu da gerçekçi bir yaklaşım değil” dedi. Dışişleri Bakanı, Suriye’de öncelikli tehdidin IŞİD, ikincisinin rejim olduğunu söyledi. Ancak muhaliflerin Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’nin verilerini de hesaba katan Gelecek Yüzyıl Vakfı’na göre can kayıplarının en az yarısını hükümete bağlı güçler oluşturuyor.

Ankara Suriye muhalefetinin bu aşamada masaya oturmasını da istemiyor. Muhaliflerin şemsiye örgütü Suriye Ulusal Koalisyonu (SUK) Başkanı Halid Hoca geçen hafta Cenevre 2 şartlarında müzakerelere geri dönülmesini ve rejimle görüşme isteğini dile getirmişti. Buna karşın, Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun muhalefete ‘müzakere’ yerine ‘savaş’ tavsiyesinde bulundu. Geçen haftaki toplantıda Davutoğlu rejimle görüşme olasılığını ele almayıpmuhaliflere dağılmamaları ve daha güçlü mücadele vermeleri çağrısı yaptı. Washington’ın açıklamalarının, Türkiye’nin IŞİD’e karşı koalisyonda üslerini kullandırması dahil oynayacağı rolle ilgili değerlendirmesinde etkisi olacak.

 

‘Sünni’ kavgası

Irak’a gelince, Musul Valisi Esil Nuceyfi’nin Sünni güçlere Türkiye’nin eğitim verdiği açıklamasını Çavuşoğlu doğruladı. Irak’ta peşmergenin ardından Musul’da oluşturulacak ulusal muhafızların ve güvenlik güçlerinin eğitimine soyunulduğunu belli eden Dışişleri Bakanı, Sünni askeri yapılanmasının desteklenmesiyle ilgili “Bazı çalışmalar olsa da maalesef mesafe katedilemedi. Hala Şii milisler sürdürüyor. Maalesef yeniden bir Sünni-Şii çatışmasına yol açabilecek bir tablo. Biz bu kaygılarımızı ilettik, gerekli telkinleri ve dostane uyarıları yaptık” dedi. Bu açıklamaları, Ankara’nın Sünnileri dışladığı gerekçesiyle hedef aldığı eski Başbakan Nuri Maliki’nin ardından halefi Haydar İbadi ile de sorun yaşadığını ortaya çıkarttı. Bu arada 20 kadar bordo berelinin geçen hafta Erbil’e gittiği öğrenildi.

 

Şam laf değil icraat bekliyor Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, ABD’nin kendisiyle müzakereye yönelik sözlerine yanıt verdi. “Hala yorum duyuyoruz, ama icraatları görmek zorundayız, ona göre karar vereceğiz” diyen Esad “Suriye Devlet Başkanı’nın geleceği hakkında sadece Suriye halkı konuşur. Dışarıdan açıklamalar bizi ilgilendirmiyor. Baloncuk gibi bir süre sonra kayboluyorlar” diye ekledi. Esad, politika değişikliği için ABD’nin “teröristlere“ verdiği siyasi, mali ve silah desteğini kesmesinin şart olduğunu, Avrupa ve bölge ülkelerine de destek vermemeleri için baskı yapılması gerektiğini söyledi. “Ülkemizi savunmaktan başka seçeneğimiz yok” vurgusu yapan Suriye lideri, “Bu çerçevede gelecek uluslararası değişimler dürüst ve içtense ve sahada bir etkileri olacaksa, olumludur” dedi. Devlet medyası, ABD’nin Suriye politikasının yanlışlığını kabul ettiğini duyurdu. Vatan “Bu, Esad’ın meşruiyeti, kilit rolü, popülerliği ve bunların sonucunda onunla müzakere etme lüzumunun yeniden tanınması” diye yazdı.