Eş dost ihale alsın diye

Aralık ayında başlayan ve yarım kalan yolsuzluk operasyonlarının ardından Kamu İhale Yasası’ndaki son 11 yıllık değişimleri inceleyen inşaat mühendisi ve avukat Ali Rıza Yücel, çarpıcı gerçekleri ortaya koydu. Yücel, yürürlüğe girdiğinde yalnızca 8 fıkra olan yasanın “İstisnalar” bölümünün 19’a yükseldiğini, son 11 yılda yasanın 37 kez değiştirildiğini dile getirdi. Yücel, “Kamu İhale Yasası’nı devre dışı bırakan düzenleme sayısının 60 civarında olduğunu tespit edebildim. Uygulamalarla keyfilik, rüşvet, yolsuzluk, eş dost akraba kayırmayı önlemek amacıyla kurulan barikatların çoğu kaldırıldı” dedi.

Yücel’in araştırmasına göre ihale yasası yürürlüğe girdiği 2003’te 2, 2004’te 3, 2005’te 2, 2007’de 5, 2008’de 4, 2009 ve 2010’da birer, 2012’de 4, 2013’te ise tam 7 kez değiştirildi. Bu değişikliklerle birçok ihale “İstisnalar” kapsamına alındı.

 

İstisnalar iki kat arttı

Yücel, yasa yürürlüğe girdiğinde istisnalar bölümünün 8 fıkradan oluştuğunu dile getirdi. Yücel, “Yani Kamu İhale Yasası’na tabi olmayan mal ve hizmet alımlarıdır bunlar. Ancak bilahare hem fıkra içerikleri genişletilmiş hem de yeni fıkralar eklenerek fıkra sayısı günümüzde 19’a çıkmıştır” dedi.

 

Yasa devre dışı

AKP’nin çıkardığı birçok yasayla ihale yasasının devre dışı bırakıldığını anlatan Yücel, Demir Yolları İşletmesi Genel Müdürlüğü mülkiyetindeki taşınmazların satılması, Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenmesi ve Sağlık Bakanlığı’nın kamu özel işbirliğine ilişkin düzenlemenin bunlardan yalnızca birkaçı olduğunu kaydetti. Yücel, “Dünyanın en büyük sağlık kompleksi olarak ihale edilen Ankara Etlik Sağlık Kampusu, Türk-İtalyan ortaklığıyla üç yılda tamamlanacak, 2 milyar 400 milyon TL’ye mal edilecek. 25 yılda devletten 8 milyar lira kira alacak. Afet riski altındaki alanların dönüştürülmesi, petrol piyasasının düzenlenmesi de bu kapsamdadır. İhale yasasını devre dışı bırakan düzenlemelerin sayısı benim tespit edebildiğim kadarı ile 60 civarındadır” değerlendirmesini yaptı.

 

Bir de çerçeve anlaşmalar

“Çerçeve Anlaşmalar”ın da ihale yasasını devre dışı bırakan uygulamalardan olduğunu, başta yalnızca sağlıkta hizmet ve mal alımı getirilen düzenlemenin “yapım işleri” de eklenerek tüm kamuyu kapsayacak şekilde genişletildiğini belirten Yücel, şöyle konuştu: “Süresi 4 yıl ve bir istekli ile yapılabilir oluşu dikkate alındığında, yöntemin rekabet ve eşitlikten yoksun, istismara açık, idarenin işini dilediğine verebilme imkânına sahip olduğunu söylemek olanaklıdır.”

 

FATİH de kapsam dışı

Maddi boyutu 20 milyar TL olan ve okullarda tablet bilgisayar dağıtımını ve akıllı tahta kurulumunu içeren FATİH Projesi’nin de ihale yasası kapsamı dışına çıkarıldığını anımsatan Yücel, “Kaynakların verimli kullanılması ilkesi rafa kaldırılmıştır. Uluslararası standartlardan uzaklaşılmıştır. Yasada keyfilik, rüşvet, yolsuzluk, eş dost akraba kayırmayı önlemek amacıyla kurulan barikatların çoğu kaldırılmıştır” dedi.

 

TOKİ ayrıcalığı

Yücel, TOKİ’nin ise tanınan pek çok imtiyaz ve yetkinin yanı sıra, sözleşme esaslarının Bakanlar Kurulu’nca belirlenecek olması nedeniyle bakanlıklar üstü bir konumuna getirildiğine dikkat çekti.