‘Eros Başı’ geri dönüyor

Londra’daki Victoria & Albert Müzesi yetkilileri, 1883’te İngiltere’ye kaçırılan “Eros Başı”nı “Türkiye’ye uzun süreli ödünç olarak geri vermeyi arzu ettiklerini, ancak bunun koşulları konusunda henüz bir anlaşmaya varılmadığını” açıkladılar. Victoria & Albert Müzesi’nin heykelden sorumlu küratörü Paul Williamson, Art Newspaper gazetesinden Martin Bailey’ye yaptığı açıklamada, Türkiye’nin İstanbul Arkeoloji Müzeleri’ndeki Sidamara Lahdi’nin bir parçası olan Eros Başı’nı lahitle birlikte sergilemek istemesini anlayışla karşıladıklarını söyledi.

Bailey’nin haberine göre, Türkiye’nin uzun yıllardır peşinde olduğu Eros Başı’nın şimdilik uzun süreli olarak ödünç verilmesi, ancak eserin büyük olasılıkla kalıcı olarak İstanbul’da sergilenmesi bekleniyor.

Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı kısa bir süre önce Almanya, ABD, Fransa, Danimarka ve İngiltere’deki müzelerden geri almak istediği eski eserlerin bir listesini yayımlamıştı ve bu listede söz konusu Eros Başı da bulunuyordu.

Öte yandan Victoria & Albert Müzesi’nin ödünç verme önerisinin iki güçlüğü olduğu belirtiliyor. Birincisi, Türkiye’nin, Eros Başı’nın yasal mülkiyetinin Victoria & Albert Müzesi’nde olduğunu kabul etmesi gerekiyor. İkincisi, Türkiye’deki yasalara göre eski eserler Türkiye sınırları dışına çıkarılamıyor ve bu yasa ödünç olarak alınan eski eserler için de geçerli.

Bu arada, Türkiye hükümetinin İstanbul Arkeoloji Müzeleri’ndeki Sidamara Lahdi’yle birleştirerek sergilemek istediği Eros Başı’nın şimdilik Victoria & Albert Müzesi’nin deposunda durduğu belirtiliyor.

Dünyadaki örneklerinin en iyilerinden biri olduğu vurgulanan Eros Başı, İÖ 3. yüzyıla ait olan Sidamara Lahdi’nden sökülerek 1883’te Londra’ya kaçırılmıştı.

Lahit, 1883’te İngiliz arkeolog Charles Wilson tarafından Konya Ereğlisi’ndeki Sidamara antik kentinde bulunmuştu. Wilson, sonradan yeniden çıkarmak üzere gömülü bırakmış, daha kolay taşınabildiği için, belki de kırılmış olan Eros Başı’nı yanında götürmüştü. Sidamara Lahdi 1898 yılında yeniden ortaya çıkarılmış ve İstanbul Arkeoloji Müzeleri’ne taşınmıştı.

Charles Wilson’ın kız kardeşi, Eros Başı’nı 1932’de Victoria & Albert Müzesi’ne bağışlamıştı.

1934 yılında Eros Başı’nın Türkiye’ye geri verilmesi gündeme gelmiş, ancak bunun Atina’dan kaçırılmış olan ve British Museum’da bulunan Elgin Mermerleri’nin Yunanistan’a iadesini de gündeme getirebileceği kaygısıyla tereddütler doğmuştu. Yine de Victoria & Albert Müzesi’nin o dönemdeki müdürü Eric Maclagan, büyük bir anıtın parçası olan Eros Başı’nın lahitle birlikte sergilendiğinde çok daha büyük bir değer kazanacağı yolunda rapor vermişti. Bunun üzerine İngiliz yetkililer, Victoria & Albert Müzesi’nin Eros Başı’nı Türkiye’ye geri vermesini kabul etmişlerse de sonuçta bu iade gerçekleşmemişti.