Enflasyonda en kötü henüz geride kalmadı

Kasımda aylık enflasyon yüzde 1.44 düştü, yıllık enflasyon da yüzde 21.62’ye geriledi. Böylece tüketici fiyat endeksi Haziran 2017’den bu yana ilk kez aylık bazda düşmüş oldu. Aylık enflasyon şampiyonu ise yüzde 50.58 ile kuru soğan.

Ekim ayında yıllık enflasyon yüzde 25.24 seviyesine yükselerek son 15 yılın rekorunu kırmıştı. Reuters’ın anketine göre kasım ayında aylık düşüşün yüzde 0.75, yıllık enflasyonun ise yüzde 22.6 olması bekleniyordu. Vergi indirimlerinin gelecek yıl devam etmemesi halinde 2019’da enflasyonun tekrar yükselişe geçmesi bekleniyor.

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, kasım itibarıyla 12 aylık ortalamalar dikkate alındığında, tüketici fiyatları (TÜFE) yüzde 15.63, yurtiçi üretici fiyatları yüzde 25.52 arttı. Yurtiçi Üretici Fiyatları Endeksi’nde (Yİ-ÜFE) ise kasımda yüzde 2.53 düşüş yaşandı. Üretici fiyatları enflasyonu (ÜFE) yıllık bazda ekimdeki yüzde 45.01’den yüzde 38.54’e geriledi.

İndirimler etkiledi

Özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden ‘B’ endeksi yıllık bazda ekim ayındaki yüzde 24.37’den kasımda yüzde 21.21’e, ‘C’ endeksi ise yüzde 24.34’ten yüzde 20.72’ye geriledi.

TÜFE kasımda otomotiv, beyaz eşya ve mobilya vergi indirimleri, TL’deki değerlenme ve petrol fiyatlarındaki gerilemenin etkisiyle beklentilerin üzerinde yüzde 1.44 azaldı. Banka ve aracı kurum ekonomistleri TÜFE’de 2018 sonunda önceki beklentilerine göre daha düşük gerçekleşme beklerken, 2019 için yukarı yönlü risklere dikkat çekiyorlar.

Gıdada artış

TÜFE’de aylık en çok düşüşün görüldüğü kategori yüzde 6.46 ile ulaştırma oldu. Yıllık çeşitli mal ve hizmetlerin fiyatında yüzde 27.87, gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 25.66, konutta yüzde 24.76, eğlence ve kültürde yüzde 21.18 yükseliş yaşandı.

Kasımda aylık en yüksek artış yüzde 2.37 ile giyim ve ayakkabı grubunda oldu. TÜFE’de, bir önceki yılın aynı ayına göre çeşitli mal ve hizmetler yüzde 27.87, gıda ve alkolsüz içecekler yüzde 25.66, konut yüzde 24.76 ve eğlence ve kültür yüzde 21.18 ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama grupları oldu.

Kasımda endekste yer alan 407 maddeden, 38 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 261 maddenin fiyatlarında artış, 108 maddenin fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti.

Yukarı yönlü risk

Garanti Bankası Yardımcı Baş Ekonomisti Seda Güler Mert, enflasyonda 2019’un ilk çeyreğinde yukarı yönlü riskler olduğunu belirterek, “Yapılan indirimlerin devam etmemesi ve kampanyaların bitmesinin getirdiği etkiler ve bir de baz etkisi var. 2019 ilk çeyrekte yüzde 22’leri geçtiğimiz bir patikayı görebiliriz” dedi.

BlueBay portföy yönetimi şirketinin stratejisti Timothy Ash, enflasyonu düşürmek için, reel ekonominin keskin bir durgunlukla karşı karşıya olduğunu bunun da deflasyona yol açtığını söyledi.
Ekimde açıklanan Yeni Ekonomi Programına göre enflasyon yıl sonunda yüzde 20.8 öngörülüyordu. Merkez Bankası ise 31 Ekim’de açıklanan yılın son Enflasyon Raporu’nda 2018 sonu enflasyon tahminini yüzde 13.4’ten yüzde 23.5’e revize etti. 

Yeni bir kur şoku gelebilir Koç Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selva Demiralp, enflasyonda en kötüsünün geride kaldığını söylemek için erken olduğunu söyledi.  Demiralp, “Kurdaki geri çekilme düşüşte önemliydi ama bu geri çekilme sürecek mi bilmiyoruz. Yeni bir kur şoku yemeyiz demek için erken. Petroldeki düşüş sürecek mi belirsiz, enflasyonla topyekûn mücadele kampanyası biter ve uzatılmazsa üretici gecikmiş olarak bunu fiyatlara yansıtır mı? Vergi indirimleri de sene sonundan sonra kalkarsa fiyatlara yansıyacak” dedi. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, enflasyonda düşüşün güçlü bir şekilde başladığını savundu. Dolar tekrar yükselişe geçti Dolar/TL enflasyon verisi sonrası 5.14’a kadar gerilese de kalıcı olamayarak, gün içerisinde yükselişini hızlandırdı. Brent ham petrolünün varil fiyatı yüzde 4 civarı primle yeniden 61 doların üzerine yükselirken, ABD ham petrolünün fiyatı da yüzde 4 civarı yükselişle 53 dolara çıktı.  Uzmanlar, petrol fiyatlarında yaşanan sert yükselişin TL’nin negatif ayrışmasına neden olduğunu belirtirken, erken faiz indirimi endişelerine de dikkati çekti. Dün dolar günü 5.2700 TL’den tamamladı.