Enflasyon aslında çift hanede

Son 14 yılın en kurak mevsimini yaşayan Türkiye’de gıda fiyatlarındaki artış enflasyonu yukarı taşıdı. Ağustosta tüketici fiyatları enflasyonu yüzde 0.09 ile tahminlerin üzerinde arttı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre, TÜFE’de temmuzda yıllık bazda yüzde 9.32 olan artış ise ağustosta yüzde 9.54’e yükseldi. Merkez Bankası’nın yüzde 9’luk yıl sonu gıda enflasyonu öngörüsüne karşın artış ağustos itibarıyla yüzde 14.44’e ulaştı. Gıda fiyatlarının Merkez Bankası’nın öngördüğü düşüşün aksine yükselmesi manşet enflasyonda öngörülen düşüşün de gecikmesine neden oluyor.

Çekirdek enflasyon verilerinde ise sınırlı da olsa düşüşler gözlendi. Gıda hariç tutularak hesaplanan I endeksi, aylık yüzde 0.09 gerileyerek yüzde 9.75’den yüzde 9.68’e düştü. Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ağustosta yüzde 0.42 artarken, Yİ-ÜFE’deki yıllık artış yüzde 9.88 oldu. Yİ-ÜFE’de aylık daralma görülse de gıda ürünleri yüzde 1.59 arttı.

HSBC Stratejisti Ali Çakıroğlu, “Beklentilerin üzerinde gelen ağustos ayı TÜFE enflasyonunda gıda fiyatları temel belirleyici olmuş görünüyor. Fiyatlama davranışlarındaki bozulma da sürüyor. İstanbul’da taksi ve dolmuş ücretlerinde yapılan zamlar eylül itibarıyla TÜFE enflasyonu üzerinde baskı yaratabilir. Enflasyondaki yukarı yönlü riskler belirgin kalmaya devam edecek” dedi.

 

Beklentiler bozuluyor

Merkez Bankası’nın (TCMB) yıl sonu için enflasyon tahmini yüzde 7.6 seviyesinde bulunurken hem ekonomi yönetimi hem de ekonomistler enflasyonun yılı TCMB tahminlerinin üzerinde tamamlayacağını öngörüyor. Uzmanlar, yüksek gıda fiyatları nedeniyle enflasyonun önümüzdeki aylarda yüksek seyretmeye devam edebileceğini, bunun da mayıstan sonra 175 baz puan faiz indiren TCMB’nin daha fazla indirime gitmesine engel olabileceğini belirtiyor.

 

Gıda fiyatları son 4 yılın zirvesinde

Enflasyonda beklentilerin üzerindeki artışta yüzde 14.4 oranında artarak son dört yılın zirvesine çıkan gıda fiyatları etkili oldu. Bu kalemin enflasyona katkısı 0.22 puan oldu. Onu yüzde 14.7 artan ve 0.11 puan katkı yapan lokanta ve otel fiyatları izledi. Giyim ve ayakkabı kalemi ise enflasyonu 0.36 puan düşürdü. TÜFE’de yıllık en fazla artış ise yüzde 14.73 ile lokanta ve oteller grubunda gerçekleşti. Bu grubu yüzde 14.44 ile gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 9.64 ile ev eşyası, yüzde 9.45 ile ulaştırma ve yüzde 9.08 ile sağlık grupları izledi.

Türkiye Ziraatçılar Derneği Başkanı İbrahim Yetkin, “Tüm dünyada önümüzdeki yıllarda gıda enflasyonunun artması bekleniyor. Bu koşullarda, özellikle tarım ürünlerinde üretimin artırılmasına yönelik önlemleri içeren bir paket programın en kısa zamanda hazırlanması giderek önem kazanıyor” dedi.

Yetkin yaptığı yazılı açıklamada, gıda fiyatlarının önümüzdeki aylarda da artmaya devam edeceğini vurgulayarak “Enflasyon, beklentilerin aksine, yaz döneminde de yükselmeye devam ederken, ortalama fiyatlarda en fazla artış lokanta ve otellerde, üretici fiyatlarında ise en fazla artış gıdada oldu. Sonuçta lokanta fiyatları da gıdaya endeksli olduğu için gıda fiyatlarının son aylarda olduğu gibi hızlı bir tempoda artmaya devam ettiği görüldü. Oysa yaz mevsiminin etkisini tam olarak gösterdiği ağustosta gıda fiyatlarının gerilemesi bekleniyordu” ifadelerine yer verdi.