Elif Şafak: "Türkiye bölündü, şimdi iki Türkiye var"

İtalya’da günlük yayın yapan Corriere della Sera gazetesi, yazar Elif Şafak’la yapılan bir röportaja yer verdi. Monica Ricci Sargentini tarafından yapılan röportajda Şafak, yerel seçimlerden sonra Türkiye’de atmosferin iyice gerildiğini belirterek, “Bu sanki savaşta olmak gibi” dedi.

Türkiye’de 30 Mart günü yapılan yerel seçimleri Şafak’ın Londra’daki evinde televizyona yapışmış bir halde takip ettiği, ancak sıcağı sıcağına Erdoğan’ın galibiyetini yorumlamak istemediği belirtilen röportajda, “Yorumunu ülkesinde seçimlerde hile yapıldığı tartışmaları devam ederken yapacak” denildi. Şafak’ın, “Bu, ülkemin sosyal ve politik yaşamında çalkantılı bir dönem. Yerel seçimler, hükümet tarafından bir güven oylamasıymış gibi görüldü. Şimdi atmosfer fazlasıyla gerildi. Bu sanki savaşta olmak gibi. Erdoğan ve AKP seçmen tabanını güçlendirdi ama halkın yüzde 55’ini oluşturan ve daha sağlamlaşan bir muhalefet de var. Türkiye bölündü, derinden kutuplaştırılan bir ülke haline geldi. Biri diğeriyle kavga eden iki Türkiye’ye sahip olmak gibi” sözlerine yer verildi.

Bunun yanında, 43 yaşında olan yazarın, Twitter ve YouTube’un yeniden açılması için, Orhan Pamuk ve diğer yazarlarla birlikte açık bir mektuba imza attığına dikkat çekildi, “Türkiye’de politika sesini sanattan daha çok yükseltir. Nadiren itiraf etsek de otosansür her yazarın hayatında günlük bir egzersizdir” sözleri kullanıldı. Ayrıca Şafak’ın, “Türk yazarlar apolitik olmayı göze alamaz. İngilizler için zaman neyse, bizim için politika öyledir” dediği ifade edildi.

Röportajın devamı şöyle:

Erdoğan’ın önünde iki yol var; rakiplerine el uzatmak ya da durumu daha da kutuplaştırmak. Sizce hangisini seçecek?
Aklı başında karar tüm halkı kucaklamak, Türkiye’de farklılıklar ve renklerden oluşan bir sivil toplumun varlığını anlamak olacaktır. Ama bunu hayata geçirmek için gerek hükümetin, gerekse muhalefetin savaş söylemlerini bırakması gerekir. Kavga, tansiyon ve uyuşmazlıktan yorgun düştük. Türkiye’de politika erkeksidir; agresif ve erkek egemendir. Demokrasi, basın özgürlüğü ve insan haklarına daha fazla ihtiyacımız var. Ergoğan’ın galibiyet konuşmasının yeni ayrılıklar yaratmasından endişeliyim. Daha sakin ve uzlaşmacı bir ton benimsemesini isterim. Ama o bunu yapmayacak.

Twitter ve Youtube yasağının kaldırılması için diğer yazarlarla birlikte açık bir mektuba imza attın. Birçok gazeteci cezaevinde. Uluslararası toplum tedirgin. Türkiye otoriter bir ülke haline mi geliyor?

Basın özgürlüğü endeksinde Türkiye 180 ülke arasında 154’üncü sırada. Korkarım ki daha hoşgörüsüz ve yabancı düşmanı bir ülke haline geliyoruz. Türkiye’de kelimeler ağırdır. Her yazar bunu bilir. Kelimeler başını belaya sokar.

Nasıl oldu da ana muhalefet partisi CHP, protesto oylarını kendine çeviremedi?

Ana sorunlarımızdan biri güçlü bir muhalefet eksikliği. CHP Ankara’da sıkı çalıştı ama parti olarak biraz eski kafalı gibi görünüyor. Yenilenmeleri gerekiyor. Türk halkı çok tutucudur, sosyal demokratlar toplumun kentli elit ve burjuva olmayan kesimleriyle de iletişim kurma yöntemi bulmalı.

Nasıl oldu da yolsuzluk skandalı oyları hiç etkilemedi?

Yolsuzluk suçlamaları Erdoğan’ın seçmenlerini daha kararlı hale getirdi. Oy verenler, liderlerinin saldırı altında olduğunu düşündü ve onu korumak için seferber oldu. Seçimler bir tür kurtuluş savaşı haline geldi. Türkiye’de birçok kişi dışarda ve içerde düşmanlarla çevrili olduğumuzu düşünüyor. Komplo teorilerine inanıyor. Buna ek olarak son yıllarda genel ekonominin iyi gittiğini ve insanların bu statükoyu değiştirmek istemediğini göz önünde tutmamız gerekir.

Erdoğan cumhurbaşkanlığına aday olacak mı?

Muhtemelen evet. Çünkü oylamayı, kendisine yönelik bir güven oylaması olarak gördü. Şimdi kendisi hakkında daha emin. Gezi’den sonra pozisyonu zayıflamıştı. Endişeliyim çünkü; Erdoğan eleştirileri her demokrasi için sağlık sistemi ve gereklilik olarak görmüyor. Kendisiyle aynı fikirde olmayanların “vatan haini” olduğunu düşünüyor. Bu çok tehlikeli. Demokrasi sadece oy kullanmaya gitmek ve çoğunluğu sağlamak değildir. Aynı zamanda açıklık, kapsayıcılık ve ifade özgürlüğü kültürüdür. Bugün Türkiye’de demokrasi kültürü eksik.