Elektrik dağıtımında ballı kıyak

Hükümet, elektrik dağım şirketlerine yeni bir gelir kapısı oluşturdu. Şirketler, yasaya ve devir sözleşmelerine aykırı olmasına karşın kamunun malı olan direk ve trafo gibi dağıtım altyapısından reklam ve kira geliri elde edebilecek. Ayrıca bakım ve onarım hizmeti vererek, danışmanlık yaparak gelir sağlayabilecek. Üçüncü şahıslar tarafından TEDAŞ’ın mülkiyetindeki tesislere zarar verilmesi halinde sigorta şirketlerinden alınacak tazminatlar da şirketlerin geliri kabul edilecek.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) yayınladığı “Dağıtım Sistemi Gelirinin Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ” ile şirketlerin kamu malları üzerinden milyonlarca lira gelir elde edebilmelerine olanak sağlandı. Tebliği inceleyen Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), elektrik dağıtım şirketlerine açılan yeni gelir kapısını ortaya çıkardı. Tebliğin 25. maddesi ile dağıtım şirketlerinin gelirleri düzenlendi. Buna göre dağıtım şirketleri işlettikleri dağıtım şebekesi üzerinden reklam ve kira geliri de elde edebilecek. Bu, şirketlerin, mülkiyeti TEDAŞ’a yani kamuya ait olan direk ve trafo gibi dağıtım altyapısına reklam alarak, kiraya vererek milyonlarca lira gelir sağlamaları anlamına geliyor.

Sözleşmeye aykırı

Halen ülkede elekterik dağımda 21 şirket faaliyet gösteriyor. Sadece İstanbul’da 6 bin 500 trafo, 470 bin direk bulunuyor. Türkiye genelinde de 14.7 milyon direk, 400 bin trafo bulunduğu dikkate alındığında dağıtım şirketleri kamu malları üzerinden milyonlarca liralık reklam ve kira geliri elde edecek. Ancak EMO’nun tespitine göre bu hem Elektrik Piyasası Yasası’na da, hem yönetmeliğe, hem de işletme hakkı devir sözleşmelerine aykırı. Çünkü yasada, “Dağıtım şirketi, dağıtım faaliyeti dışında bir faaliyetle iştigal edemez” vurgusu ile, şirketlerin sadece dağıtım faaliyetiyle ilgilenebilecekleri belirtiliyor.

EMO, “Şirketlerin, dağıtım tesislerini dağıtım faliyeti dışında kullanması ve üçüncü kişilere reklam ya da başka amaçlarla kiraya vermesi kamu mülkiyeti hakkının ihlali demektir” vurgusu yaptı.

Görevi değil

EMO, Elektrik Piyasası Yasası çerçevesinde dağıtım faliyetleriyle ilgili kurallar getirmesi gereken EPDK’nın dağıtım şirketlerinin hisse sahiplerinin borçları için kaynak yaratma görevi olmadığına da dikkat çekti. Yine tebliğ ile dağıtım şirketlerinin “hasar geliri” de elde edebilmelerine olanak sağlandı.

Buna göre, TEDAŞ’ın mülkiyetindeki tesislere zarar verilmesi halinde sigorta şirketleri ya da zarar verenlerden elde edilecek tazminat şirketlerin geliri kabul edilecek. EMO, “Kamu mülkiyetinde bulunan taşınır ve taşınmazların hasara uğraması sonucu alınan tazminat bedellerinin hasarın giderilmesi için kullanılması yerine, yalnızca işletme hakkına sahip olan şirkete gelir kaydedilmesi açıkça hukuka ve kamu yararına aykırıdır” vurgusu yaptı.

Aynı tebliğle şirketlerin başka kişi, kurum ya da şirketlere “bakım ve onarım hizmeti ” ile “danışmanlık” yaparak da gelir elde etmelerine kapı açıldı.