‘Elçi çekme’ seçeneği kullanılmadı

ABD Temsilciler Meclisi’nde 1915 tehcirini “Ermeni soykırımı” olarak tanımlayan kararın 29 Ekim’de kabul edilmesi üzerine ABD’ye gösterilen sert tepki, söylem düzeyinde kaldı. Türkiye, Washington Büyükelçisi’ni Ankara’ya çekerek “ABD’ye diplomatik tepki gösterme” yoluna gitmedi. Benzer tasarılar, diğer ülke parlamentolarında ya da ABD’de daha alt düzeyde kabul edildiğinde tepki olarak Türkiye’nin o ülkelerdeki büyükelçileri ilk uçakla Ankara’ya çağırılmıştı. “Soykırım tasarısı” bu sefer ABD Temsilciler Meclisi’nde çok büyük çoğunlukla kabul edilmesine karşın gösterilen diplomatik tepki, ABD’nin Ankara Büyükelçisi’nin Dışişleri Bakanlığı’na çağırılmasıyla sınırlı kaldı.

Hüseyin Hayatsever


ABD Temsilciler Meclisi’nde, 29 Ekim’de yapılan oylamada, “Ermeni soykırımı konusunda ABD’nin tutumunu teyit” başlıklı karar tasarısı 11’e karşı 405 oyla kabul edildi. Karar, “tavsiye” niteliğinde olduğu ve yasa tasarısı olmadığı için senatoda onay süreci bulunmuyor. Tasarının doğrudan genel kurulda oylanmasında, ABD Başkanı Donald Trump’ın azil süreci nedeniyle büyük çekişme yaşayan Cumhuriyetçi ve Demokrat Temsilciler Meclisi üyelerinin, özellikle Barış Pınarı Harekâtı nedeniyle Türkiye’ye yönelik tepkisel tutumda ortaklaşmaları etkili oldu.

DAHA ÖNCE ÇAĞRILMIŞLARDI

Tasarının Temsilciler Meclisi’nde oylanmasının ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başta olmak üzere hükümetten ABD’ye tepki açıklamaları yapılırken, bu tepkilerin söylem düzeyinde kalması dikkat çekti. ABD’nin Ankara Büyükelçisi David Satterfield, Dışişleri Bakanlığı’na çağırılarak, duyulan rahatsızlık iletilirken diplomatik tepki olarak ilk atılacak adımlar arasında yer alan Washington Büyükelçisi Serdar Kılıç’ın Ankara’ya çağırılması gerçekleşmedi.

ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi’nde, 4 Mart 2010’da, “Ermeni soykırımı” tasarısının kabulü üzerine dönemin Washington büyükelçisi Namık Tan, istişarelerde bulunmak üzere Ankara’ya çağırılmış, 1 ay sonra geri dönmüş, yine aynı tasarı, 11 Ekim 2007’de ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi’nde kabul edildiğinde dönemin Washington büyükelçisi Nabi Şensoy istişareler için Ankara’ya çağırılmış, 11 gün sonra Washington’a geri dönmüştü. O dönemki ABD yönetimlerinin girişimleriyle tasarılar, Temsilciler Meclisi Genel Kurulu’na getirilmemişti. 2016’da Almanya Federal Meclisi’nin “Ermeni soykırımını tanıma” kararı alması üzerine de Berlin Büyükelçisi Hüseyin Avni Karslıoğlu Ankara’ya çağırılmıştı.