Ekonomik kriz önlemleri uzatılıyor (28.01.2010)

Yasaya göre, ilk defa işe alınan ve çalıştırılanlar için sigorta primlerinin işveren hissesine ait tutarının İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanmasına bu yıl da devam edilecek. Kısa çalışma ödeneği için 2008 ve 2009'da uygulanan esaslar, 2010 yılı için de geçerli olacak. 49 ilde uygulanan teşvikin süresi, 31 Aralık 2012'ye kadar uzatılacak. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, yetkili sendikanın belirlenmesinde, 1 Ağustos 2010 tarihinden sonra kendisine gönderilen üyelik ve istifa bildirimleri ile Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan işçi bildirilerini esas alacak.

Yasaya göre, KİT'ler ile müesseseleri, bağlı ortaklıkları, iştirakleri, kamu bankaları, belediyeler, il özel idareleri ile tüzel kişiler veya müstakil bütçeli ve kamu tüzel kişiliğine sahip kuruluşların, devlete ait borçlarına karşılık gayrimenkullerinin Maliye Bakanlığınca satın alınması uygulamasına, 2014 yılı sonuna kadar devam edilecek. Finansal faaliyet harcına tabi tutulan her banka şubesi için, her yıl ve nüfus esasına göre farklı tutarlarda harç tahsil edilecek ve maktu vergi tutarları yeniden belirlenecek.

Bu çerçevede, Harçlar Kanununa ekli 8 sayılı tarifede değişiklik yapılacak. Buna göre, katılım bankaları dahil, banka kuruluş ve faaliyet izin belgeleri; ''Türkiye'de kurulan bankalar ile yabancı bankalarca Türkiye'de açılan merkez şubelere ilişkin izin belgeleri (her yıl için)'' ile ''serbest bölgelerde faaliyet göstermek üzere kurulan bankalar ve açılan yabancı banka şubelerine ilişkin belgeler (her banka, her şube ve her yıl için)'' 200 bin TL olarak uygulanacak. Bankalar, serbest bölgelerdekiler de dahil olmak üzere açılan şubeleri (yabancı bankalarca serbest bölgelerde açılan şubeler hariç) için düzenlenen belgelere (her şube ve her yıl için) bir önceki takvim yılı başındaki nüfusa göre; nüfusu 5 bine kadar olan belediyelerde 12 bin TL, nüfusu 5 bin ile 25 bin arasında olan belediyelerde 36 bin TL, nüfusu 25 binden fazla olan belediyeler ile serbest bölge sınırları içinde 48 bin TL ödeyecek.
 

Sendikaların yetki sorunu

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, yetkili sendikanın belirlenmesinde ve istatistiklerin düzenlenmesinde, 1 Ağustos 2010 tarihinden itibaren kendisine gönderilen üyelik ve istifa bildirimleri ile Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) yapılan işçi bildirilerini esas alacak. Bu tarihe kadar bakanlıkça yayımlanmış olan en son işçi ve üye istatistikleri geçerli olacak.
Kısa çalışma taleplerinin uygunluk tespiti için yapılan denetim giderleri, İşsizlik Fonundan karşılanacak. Kısa çalışma ödeneği için 2008 ve 2009 yılında uygulanan esaslar, 2010'da da devam edecek. İlk defa işe alınan ve çalıştırılanlar için sigorta primlerinin işveren hissesine ait tutarlarının, İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmasına ilişkin hüküm 2010'da da uygulanacak.
 

Yabancıların çalışma izinleri

Türkiye dışında ikamet eden yabancılar, çalışma izni başvurularını bulundukları ülkelerdeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine yapabilecek. Temsilcilikler, bu başvuruları doğrudan Bakanlığa iletecek. Bakanlık, ilgili mercilerin görüşlerini alarak başvuruları değerlendirecek. Durumu uygun görülen yabancılara çalışma izni verilecek. Bu izin, çalışma vizesi ve ikamet izninin alınması halinde geçerlilik kazanacak. Çalışma izin belgesini alan yabancıların, bu belgeyi aldıkları tarihten itibaren en geç 90 gün içinde ülkeye giriş vizesi talebinde bulunmaları, ülkeye giriş yaptıkları tarihten itibaren de en geç 30 gün içinde İçişleri Bakanlığına ikamet tezkeresi almak için başvurmaları zorunlu olacak.
Türkiye'de geçerli ikamet izni olan yabancılar veya bunların işverenleri, başvurularını, Bakanlığa yurt içinden de yapabilecek. Mesleki hizmetler kapsamında çalışacak yabancılara akademik ve mesleki yeterlilik ile ilgili işlemleri tamamlanıncaya kadar, ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla bir yılı geçmemek üzere ön izin verilebilecek.
Mesleki eğitim alanı dışında istihdam edilecek yabancı uyruklu personel için kanunda belirtilen görüşler alınmayacak. Bu kişiler, akademik ve mesleki yeterlilik ile lisans talep ve yeterlilik uygulamasına tabi olmayacak.

Çalışma izinleri, ikamet sahibi yabancılar veya bunların işverenlerinin Bakanlığa yazılı talebi üzerine, çıkarılacak yönetmelik hükümlerine göre verilecek ve uzatılacak. Usulüne uygun olarak yapılan başvurular, belgelerin tam ve eksiksiz olması kaydıyla Bakanlık tarafından en geç 30 gün içinde sonuçlandırılacak. İşgücü yetiştirme faaliyetleri ve sonuçları, Denetim Kurulu tarafından denetlenecek. İhtiyaç duyulması halinde birden fazla Denetim Kurulu oluşturulabilecek. Denetim raporları Kurula bildirilecek.
 

Teşvikler ve maaş artışı

49 ilde uygulaması yapılan ve 31 Aralık 2007'den önce tamamlanan yatırımların sigorta primi işveren hissesi teşvikinin uygulama süresi, 31 Aralık 2012 tarihine kadar uzatılacak.
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa eklenen geçici madde ile de emekli maaşları yeniden düzenlenecek. Buna göre, ilk 6 ay için en düşük emekli aylığı yüzde 20,4, en yüksek emekli aylığı yüzde 4,64 oranında artırılacak. 2010 yılı Temmuz ayı TÜFE artışlarıyla birlikte en düşük emekli aylığındaki artış yüzde 24,2, en yüksek emekli aylığındaki artış yüzde 7,8 oranında gerçekleşecek.
 

Belediye borçları

Yasayla, belediyelerin gerek uzlaşma kapsamındaki borçlarına gerekse uzlaşma kapsamındaki idarelere olan ve 31 Aralık 2006 tarihi itibarıyla tahakkuk etmiş olup uzlaşma sağlanamamış borçlarına karşılık yapılacak kesintilerin, tek bir mevzuatta düzenlenmesi ve böylece uygulamada tüm borçların bir arada değerlendirilmesi de öngörülüyor. İlgili idarelerin 1 Mart 2010 tarihinden önce doğmuş borçları ile bu tarihten önce Hazinece verilen garantilerden veya ikrazen kullandırılan kredilerden kaynaklanan Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamındaki Hazine alacakları için genel bütçe vergi gelirleri tahsilatından, bu idarelere ayrılacak paylardan yapılacak kesinti oranı yüzde 40 ile sınırlandırılacak. İlgili idarelerin mevcut borçları için yapılacak kesintide sınır korunacak ancak yeni oluşacak borçların zamanında ödenmesi teşvik edilecek. Bu amaçla yeni borçlar için kesinti sınırı uygulanmayacak. Ayrıca, yapılacak kesintilerin oranlarını; alacakların nevine, alacaklı kuruluşlara, borçlu kuruluşların belirlenecek kriterler çerçevesinde borç ödeme kapasitelerine göre gruplandırmak suretiyle ayrı ayrı veya topluca belirleme, kesinti ve mahsup işlemlerine ilişkin diğer usul ve esasları tespit etmeye Bakanlar Kurulu yetkili olacak.
 

İşsizlik ödeneği

Türkiye İş Kurumu tarafından, sigortalı işsizlere 1 Ekim 2008 ile 1 Eylül 2009 tarihleri arasında yapılan işsizlik ödeneği ödemeleri üzerinden damga vergisi alınmayacak, bu ödemelerle ilgili tarh veya tahakkuk eden vergi, vergi cezası ve gecikme faizi ile gecikme zamlarının tahsilinden vazgeçilecek. Ancak, tahsil edilmiş tutarlar iade edilmeyecek. Serbest bölgelerde faaliyet göstermek üzere kurulan bankalar ve açılan yabancı banka şubelerine ilişkin belgelerle, bankaların açılan şubelerine ait belgelere yönelik yıllık harçlar, 2010 yılı için, kanunun yayımı tarihinden itibaren bir ay içinde ödenecek.

Yasanın; ilk defa işe alınanların sigorta primlerinin işveren hissesinin İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanması, emekli maaş artışları ile 31 Aralık 2007'den önce tamamlanan yatırımların sigorta primi işveren hissesi teşvikinin uygulama süresini 31 Aralık 2012'ye kadar uzatan maddeleri, 1 Ocak 2010'dan geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek. Tasarının yasalaşmasının ardından Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, yaptığı teşekkür konuşmasında, çok önemli bir düzenlemenin kabul edildiğini bildirdi.
Şimşek'in konuşmasının ardından Başkanvekili Sadık Yakut, bugün saat 14.00'te toplanmak üzere birleşimi kapattı.

Önerge, muhalefetin tepkisine yol açtı

TBMM Genel Kurulunda, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısının görüşülmesi sırasında verilen ''Hazine garantili borçlar için vergi gelirleri tahsilatından yapılacak kesintinin yüzde 40'ı geçemeyeceğine'' ilişkin önerge, muhalefetin, ''son dakika golü'' tepkisine yol açtı. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, bu eleştiriler üzerine, önergenin sadece Ankara Büyükşehir Belediyesine değil, tüm büyükşehir belediyelerine yönelik olduğunu söyledi.

TBMM Genel Kurulunda görüşülen tasarının 2. bölümünde yer alan 12. maddesi üzerinde, AKP Grup Başkanvekili Nurettin Canikli bir önerge verdi. Kabul edilen önergeye göre, ilgili idarelerin 1 Mart 2010 tarihinden önce doğmuş borçları ile bu tarihten önce Hazinece verilen garantilerden veya ikrazen kullandırılan kredilerden kaynaklanan Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamındaki Hazine alacakları için genel bütçe vergi gelirleri tahsilatından, bu idarelere ayrılacak paylardan yapılacak kesinti oranı yüzde 40 ile sınırlandırılacak. İlgili idarelerin mevcut borçları için yapılacak kesintide sınır korunacak ancak yeni oluşacak borçların zamanında ödenmesi teşvik edilecek. Bu amaçla yeni borçlar için kesinti sınırı uygulanmayacak.

CHP Trabzon Milletvekili Akif Hamzaçebi, kabul edilen önergenin, Ankara Büyükşehir Belediyesinin borçları için verildiğini öne sürdü. Hamzaçebi, ''Önerge, Ankara Büyükşehir Belediyesi'ne büyük kolaylık sağlıyor. Ankara Belediyesi vergi borcunu ödememe konusunda tescillidir. Alacağı olduğunda başka belediyelerin gırtlağına sarılan Hükümet, sıra Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin borçlarına gelince bunu yapamıyor. Hükümet, bu belediyeye hiçbir şey yapamamaktadır, sadece 'yürü ya kulum' demektedir'' diye konuştu.

CHP İzmir Milletvekili Bülent Baratalı da önergeyi, ''son dakika golü'' olarak nitelendirdi.  Baratalı, ''emeklilerin arkasına saklanarak verilen önergeyle, sorumsuzca kamu kaynaklarını kullanan Ankara Belediyesinin borçlarının ötelendiğini'' öne sürdü.
Başkent'e karşı görevlerini yapamayan, sınıfta kalan bir belediyenin, temize çıkarılmak istendiğini ifade eden Baratalı, Hazineye borcu olan bu belediyenin neden üzerine gidilmediğini sordu. CHP'li Baratalı, Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin borçlarını ötelemek, af getirmek yerine, özel bir kanun getirilmesini önererek, ''Ankara'nın Başkent olması nedeniyle, daha fazla imkan tanıyalım. Bu daha namusluca olur, bu teklifi ben de desteklerim'' dedi.
 

'877 milyon lira tahsil ettik'

Milletvekillerinin eleştirileri üzerine söz alan Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 2009'un 3. çeyreği itibarıyla Ankara Büyükşehir Belediyesinin Hazine garantili dış borcunun ''sıfır'' olduğunu ifade ederek, ''ASKİ'nin 36 milyon lira, Adana Belediyesinin 205 milyon lira, Antalya Belediyesinin 87 milyon lira, Bursa Belediyesinin 68 milyon lira ve Eskişehir Belediyesinin 169 milyon lira, vadesi henüz gelmemiş borcu var'' dedi. Bu önergenin, Ankara Büyükşehir Belediyesi'ne yönelik bir düzenleme olmadığını ifade eden Şimşek, bunun, bütün büyükşehir belediyelere yönelik olduğunu söyledi. Şimşek, Maliye olarak, Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin borçlarını takip ettiklerini belirterek, 2003-2009 döneminde belediyeden yaklaşık 877 milyon lira tahsil ettiklerini kaydetti. Tasarının görüşmelerine devam ediliyor.