Ekonomide yılın olayları/ Haziran

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, yeni teşvik sisteminde 81 ilin 4 bölgeye ayrılacağını, 12 sektördeki yatırımların destekleneceğini, 500 bin kişiye istihdam sağlanacağını, kobi'ler için 10 milyar liralık kaynak yaratılacağını bildirdi.

Ekonomide 2009 yılı Haziran aylarındaki gelişmeler özetle şöyle:

1 Haziran:
- ABD'li otomotiv devi General Motors (GM), iflas koruma başvurusunda bulundu.
- Irak'ın kuzeyinden çıkarılan petrolün, Kerkük-Yumurtalık hattıyla Türkiye üzerinden ihraç edilmeye başlanacağı bildirildi.
- Türkiye ve Sırbistan arasında serbest ticaret anlaşması imzalandı.
- Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı ve Hükümet Sözcüsü Cemil Çiçek, Tarım ve Köyişleri Bakanlığının adının ''Tarım ve Gıda Bakanlığı'' olarak değiştirileceğini bildirdi.

2 Haziran:
- İsviçre ekonomisi, bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 0,8 daralarak resesyona girdi.
- Eurostat'ın verilerine göre, avro bölgesinde mart ayında yüzde 8,9 düzeyinde bulunan işsizlik oranı, nisan ayında yüzde 9,2 ile son 10 yılın zirvesine ulaştı.

3 Haziran:
- Resmi istatistik kurumu Eurostat'ın verilerine göre, Avro Bölgesi, geçen yılın aynı dönemine göre yılın ilk çeyreğinde yüzde 4,8 küçülerek, tarihinin en kötü ekonomik performansına imza attı.
- Türkiye İstatistik Kurumu, Mayıs ayında tüketici fiyatları endeksinin (TÜFE) yüzde 0,64 arttığını, üretici fiyatları endeksinin (ÜFE) yüzde 0,05 gerilediğini açıkladı. TÜİK'e göre, Mayıs ayı itibariyle yıllık enflasyon ise TÜFE'de yüzde 5,24 artarken, ÜFE'de yüzde 2,46, geriledi.
- Rusya Başbakanı Vladimir Putin, Ukrayna'nın yeraltı depoları için gereken gazın parasını ödememesi halinde Avrupa'ya yönelik gaz transitinin bu ay sonunda veya temmuz ayı başında durabileceği uyarısında bulundu.
 

Yeni teşvik ve istihdam paketi

4 Haziran:
- Hükümet, yeni yatırımları teşvik etmek, istihdamı artırmak ve KOBİ'lere kredi desteği için 4 milyar liralık yeni paket açıkladı. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, yeni teşvik sisteminde 81 ilin 4 bölgeye ayrılacağını, 12 sektördeki yatırımların destekleneceğini, 500 bin kişiye istihdam sağlanacağını, KOBİ'ler için 10 milyar liralık kaynak yaratılacağını bildirdi.
- Fransa'da işsizlik oranı ilk çeyrekte yüzde 8,7'ye yükselerek, son iki yılın en yüksek seviyesine ulaştı.
- Philip Morris, Danıştay'da açtığı davada, tütün mamullerinin etiketlenmesine dair yönetmelikte yer alan, tütün ürünlerinin ambalajlarında kullanılan ibarelere ek kısıtlamalar getiren ifadelerin iptalini istedi.

5 Haziran:
- Dünya Bankasında yapılan oylama sonucu Kosova'nın üyelik başvurusunun kabul edildiği bildirildi.
- Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker, Toprak Mahsulleri Ofisinin müdahale alım fiyatının, Anadolu kırmızı ekmeklik buğdayı için haziran, temmuz, ağustos aylarında ton başına 500 lira, eylül ayında 510 lira, ekim ayında 520 lira, kasım ayında 530 lira, prim miktarının da ton başına 50 lira olarak saptandığını açıkladı.
- ABD'de Mayıs ayında işsizlik oranı son 26 yılın en yüksek seviyesine çıkarak yüzde 9,4 oldu.
- Maliye Bakanlığı Müsteşarı Hasan Basri Aktan'ın, emeklilik talebi Maliye Bakanı Mehmet Şimşek tarafından onaylandı.

6 Haziran:
- Özelleştirme İdaresi Başkanı Metin Kilci, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarlığına, DPT Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürü Kemal Madenoğlu, DPT Müsteşarlığına getirildi.

8 Haziran:
- Türkiye'nin sanayi üretimi Nisan ayında, 2008 yılının aynı ayına kıyasla yüzde 18,5 oranında geriledi.
- Zafer Kurtul'dan boşalan Akbank Genel Müdürlüğü görevine, Akbank Kurumsal ve Ticari Bankacılıktan Sorumlu Genel Müdür Vekili Ziya Akkurt getirildi.
- Dünya genelinde 230 havayolu şirketini temsil eden Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), bu yıl havayollarının zararının 9 milyar doları bulabileceğini bildirdi.
- Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, bu yılı 10 milyar doların oldukça altında bir cari açıkla kapatacaklarını belirterek, bütçenin uzun yıllardan sonra ilk kez faiz dışı açık vereceğini söyledi.
- Maliye Bakanlığı Müsteşarlığına Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürü Naci Ağbal vekaleten atandı.
- Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı, dünyanın gelişmiş ekonomilerindeki gerilemenin hızının yavaşladığını bildirdi.

9 Haziran:
- ABD Yüksek Mahkemesi, Chrysler'in İtalyan otomotiv üreticisi Fiat önderliğindeki konsorsiyuma satışını erteledi.
- Latin Amerika'nın en büyük ekonomisi Brezilya, teknik olarak resesyona girdi.
- Dünyanın en büyük turizm şirketlerinden Thomas Cook'un yüzde 52'sine sahip olan Arcandor, iflas koruma başvurusunda bulundu.

10 Haziran:
- İmalat sanayinde kapasite kullanım oranı mayıs ayında, geçen yılın aynı ayına göre 12 puan azaldı ve yüzde 70,4 seviyesinde gerçekleşti.
- Türkiye'nin, Nisan ayında cari açığı, 2008 yılının aynı ayıyla karşılaştırıldığında yüzde 76,1 oranında azalarak 5 milyar 179 milyon dolardan 1 milyar 239 milyon dolara düştü.

11 Haziran:
- Ocak-Mart döneminde kanuni takipteki krediler, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 112 oranında artarak 763 milyon lira oldu.

12 Haziran:
- Maliye Bakanlığı Müsteşarlığına, Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürü Naci Ağbal asaleten atandı.
- 16 ülkenin dahil olduğu Avro bölgesinde sanayi üretimi, nisan ayında yüzde 21,6 daralarak tarihinin en sert düşüşünü gerçekleştirdi.

13 Haziran:
- G-8 ülkeleri maliye bakanları, kendi ekonomilerinde istikrar işaretleri görülmeye başlandığını, ancak kredi krizi sonrası iyileşmenin belirsizliğini koruduğunu bildirdi.

15 Haziran:
- Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, 31 Mayıs 2009 tarihi itibariyle ödeme ihtarı çekilmiş, icra takibi başlamış ya da banka tarafından takibe uğramış kredi kartı borçları için yeni bir ödeme planı uygulanacağını bildirdi.
- Türkiye'de, 2009 yılı Mart ayında, işsizlik oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre 4,8 puan artarak yüzde 15,8'e yükseldi.
- Merkezi yönetim bütçesinden Mayıs ayında 19 milyar 464 milyon lira harcama yapılırken, gelir 18 milyar 854 milyon lira, açık ise 610 milyon lira oldu.
 

ÖTV ve KDV indirimlerinin süresi 30 Eylül'e uzatıldı

16 Haziran:
- Bazı sektörlerde krizin etkilerini azaltmak için üç aylığına uygulamaya konulan ÖTV ve KDV indirimleri 30 Eylül'e kadar uzatıldı. Yeni düzenlemeyle 1.6 litre ve altındaki araçların ÖTV oranları yüzde 18'den yüzde 27'ye çıkarılırken hafif ticari araçta ise yüzde 1 olan ÖTV oranı yüzde 3'e yükseldi.
- Merkez Bankası, faiz oranlarını 0,50 puan düşürdü. Para Politikası Kurulu, gecelik borçlanma faiz oranını yüzde 8,75'e, borç verme faiz oranını ise yüzde 11,25'e indirdi.
- Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, ilk varlık barışı uygulaması için 10,7 milyar lirası yurt dışından, 4,1 milyar lirası da yurt içinden olmak üzere 14,8 milyar liralık beyanda bulunulduğunu bildirdi.
- Mali güçlük yaşayan British Airways'in (BA) 40 bin çalışanına bir mektup yazarak bir süre ''ücretsiz'' çalışmalarını istediği bildirildi.
- Bakanlar Kurulu, tütün ve tütün mamullerinden alınan asgari maktu özel tüketim vergisi (ÖTV) tutarlarını 50 kuruş artırdı.
- Avro bölgesinde yıllık enflasyon, tarihinde ilk kez mayıs ayında sıfır oldu.

17 Haziran:
- ABD Başkanı Barack Obama, gelecekteki mali krizleri önleyebilmek için bankacılık sistemine yönelik önemli reformlar açıkladı.
- Kredi Garanti Fonuna Hazine desteği sağlayan yasa tasarısı, TBMM genel kurulunda kabul edilerek yasalaştı.

18 Haziran:
- Ankara Esenboğa Havalimanı, Avrupa Uluslararası Havalimanları Konseyi (ACI Europe) tarafından Avrupa'nın ''En iyi havalimanı'' seçildi.

19 Haziran:
- Türk Hava Yolları A.O, 2010-2012 yılları arasında 17 uçak almak üzere Airbus ve Boeing ile anlaşma yaptı.
- TOBB'un modernizasyon çalışmalarını tamamladığı Kapıkule ve Hamzabeyli gümrük sınır kapıları açıldı.

21 Haziran:
- Avrupa Merkez Bankası Başkanı Jean-Claude Trichet, dünyada ekonominin 2010'da düzelmesinin beklendiğini açıkladı.

22 Haziran:
- Dünya Bankası, bu yıl gelişmekte olan ekonomilerin sadece yüzde 1,2 oranında büyümesini öngördü. Dünya Bankası, Türkiye'nin bu yıl yüzde 5,5 küçüleceğini, gelecek yıl yüzde 1,5, 2011 yılında ise yüzde 3 büyüyeceğini tahmin etti.
- Ankara Büyükşehir Belediyesi, Başkent Doğalgaz Dağıtım Şirketi'nin özelleştirilmesinden doğan 50 milyon dolarlık teminatı aldı.

23 Haziran:
- Türkiye İhracatçılar Meclisinin ''Türkiye'nin En Büyük Bin İhracatçısı'' araştırmasına göre, 2008 yılı ihracat şampiyonu TÜPRAŞ Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. oldu.

24 Haziran:
- Kredi Garanti Fonuna Hazine desteği sağlayan kanun değişikliği, Resmi Gazetenin bugünkü sayısında yayımlandı.
- OECD, Türkiye ekonomisinin bu yıl yüzde 5,9 daralacağı, gelecek yıl ise yüzde 2,6 büyüyeceği öngörüsünde bulundu.
- Merrill Lynch ''Dünya Varlık Raporu''na göre, Türkiye'de dolar milyoneri sayısı 14 bin kişi azaldı.

EPDK, akaryakıtta "tavan fiyat" uygulamasına karar verdi

25 Haziran:
- Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK), akaryakıt dağıtım ve bayi satışlarına yönelik ''tavan fiyat'' uygulamasına karar verdi.
- Uluslararası Para Fonu (IMF), gelişmiş ülkeler arasında en kötü resesyonu İrlanda'nın yaşadığını bildirdi.
- Türk Telekomünikasyon A.Ş'ye, Çin Halk Cumhuriyeti İhracat-İthalat Bankası tarafından 500 milyon dolara kadar ticari finansman kredisi kullandırılmasına ilişkin çerçeve anlaşmasının bugün imzalandığı duyuruldu.

26 Haziran:
- British Airways'in (BA) 40 bin çalışanına maddi güçlüklerini gerekçe göstererek yaptığı bir aya varan sürelerde ücret almadan çalışma önerisine 800 çalışanın olumlu yanıt verdiği açıklandı.

27 Haziran:
- Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun (EPDK) akaryakıt dağıtım ve bayi satışlarına yönelik ''tavan fiyat'' uygulamasına ilişkin kararı, Resmi Gazetenin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi.

29 Haziran:
- Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun akaryakıt dağıtım ve bayi satışlarına yönelik ''tavan fiyat'' uygulaması kapsamında kurşunsuz benzinin litre fiyatı 3,05 liradan satılmaya başlandı.
- Yatırım bankası Merrill Lynch, Türkiye'nin gelecek on yılda ortalama yüzde 4,5 büyümesini öngördü.
- Çin Merkez Bankası Başkanı Zhou Şiaochuan, Çin ekonomisinin düzeldiğini ve hükümetin, bu yıl yüzde 8 büyüme hedefini tutturacağından emin olduğunu açıkladı.
- Pakistan'ın 42 F-16 uçağının modernizasyonunun, 75 milyon dolar karşılığında, Ekim-2010'dan itibaren 46 ay boyunca TUSAŞ tesislerinde yapılmasına ilişkin sözleşme imzalandı.

30 Haziran:
- Türkiye ekonomisi, bu yılın ilk çeyreğinde, geçen yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla yüzde 13,8 (revize edilerek rakam yüzde 14,7'ye çıkarıldı) küçüldü.
- İhracat mayıs ayında, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 41 azalarak, 7 milyar 359 milyon dolar oldu. İthalat da nisanda yüzde 43,9 oranında azaldı ve 10 milyar 836 milyon dolar olarak gerçekleşti.
- AB istatistik kurumu Eurostat'ın verilerine göre, Avro Bölgesi haziran ayında yüzde -0,1 ile tarihinde ilk kez eksi enflasyonla tanıştı.

Ekonomide yılın önemli gelişmeleri giriş sayfası