Efes'e yakışır restorasyon

Kazıları 138 yıldır süren Efes'te diğer antik kentlerde bulunmayan yamaç evleri, arkeologlar ve restoratörler açısından en heyecan verici çalışma alanı olarak gösteriliyor. Kentin yöneticileri ve zenginlerinin oturduğu, Roma döneminin üst sınıf yaşantısını yansıtan, teraslar halinde yapılmış evlerin sıralandığı yamaç evlerinin ortaya çıkarılması ve restorasyonuyla ilgili uzun süredir çalışma yürütülüyor.

Bu evler içinde en önemlisi olarak görülen, dönemin konsülü (Roma'da her yıl seçilen iki devlet başkanından her biri) Gaius Flavius Furius Aptus'a ait olan saray tipi evin mermer salonu, çalışmaların yoğunlaştığı bölüm olarak dikkati çekiyor. Tabanları mozaikler, duvarları Akdeniz'e kıyı ülkelerden getirtilen mermerler ve tavanı altın varakla bezeli ahşapla süslü olduğu belirtilen salonun şu anda en azından duvar kaplamalarının restore edilmesi planlanıyor.

Tamamı Borusan Holding sponsorluğuyla devam eden restorasyon çalışmalarıyla ilgili bilgi veren Kazı Başkan Yardımcısı Sabine Ladstatter, 178 metrekarelik mermer salonun, 350 metrekarelik duvarlarında bulunan mermerlerin, depremler nedeniyle parçalanarak toprağa gömüldüğünü belirtti.

Taşların bulunmasıyla ilgili uzun süredir çalışma yapıldığını ancak 1.5 yıl önce başlayan yeni restorasyon projesiyle çalışmanın hızlandığını dile getiren Ladstatter, şu bilgileri verdi:

''Bu ihtişamlı salonda 15 çeşit mermer, granit ve oniks taşlar deprem nedeniyle parçalara ayrılarak toprağa gömülmüş. Yapılan çalışmalarda şu ana kadar yaklaşık 120 bin mermer parça bulundu. Duvardaki kaplamaların yüzde 90'ını bulduğumuzu sanıyoruz. Bulduğumuz parçaları nasıl bir araya getireceğimiz konusunda bir çalışma yaptık. Doğru parçaları belirlemek için üç boyutlu lazer tarama tekniğini kullanacağız. Buradan çıkan sonuçları bilgisayar üzerindeki puzzle programına vereceğiz. Bilgisayarın verdiği dizilim sonuçlarına göre taşları birleştirerek duvardaki yerlerine tekrar asacağız. Burada 120 bin parçadan oluşan bir puzzle bulmacasını tamamlamaya çalışıyoruz. Bu yöntem daha önce İtalya'da uygulanmış. Ancak bu boyutta bir birleştirme çalışması yapılmamış. Dünyada ilk kez bu boyutta bir birleştirme çalışması yapılıyor.''

Restorasyon projesini yürüten ekibin şefi, restoratör Sinan İlhan, ''Lazer ve bilgisayar teknolojisi olmasa aynı işlem onlarca yıl sürebilirdi'' dedi.

Dünyada Roma döneminden kalma bu kadar iyi korunmuş bir zengin evine ender rastlandığına dikkati çeken İlhan, eserlerin ve taşların bir çoğunun ellerinde olduğunu, proje tamamlandığında insanların bu salona bakarak o dönemin yaşantısına ilişkin fikir edinebileceklerini kaydetti.

İlhan, salonun tavanını kaplayan altın varakların bazı parçalarını bulduklarını ancak çoğunun bulunamadığını sözlerine ekledi. Restorasyon projesinin 300 bin dolara mal olması bekleniyor.