Dünyada geçen hafta

Komşuda galip Papandreu

Yunanistan’da 4 Ekim'de yapılan erken genel seçimlerin galibi Yorgo Papandreu liderliğindeki sosyalist PASOK partisi oldu. Başbakan Kostas Karamanlis, partisi Yeni Demokrasi Partisi’nin (YDP) büyük oy kaybına uğraması üzerine parti başkanlığını bırakacağını açıkladı. 9.8 milyon seçmenin oy kullandığı seçimlerde tek başına iktidara gelen sosyalist PASOK’un lideri Yorgo Papandreu’nun öncelikli hedefinin ekonomiyi düzeltmek olduğu belirtildi. Yorgo Papandreu Başbakanlık ve Dışişleri Bakanlığı görevlerini üstlendi. 14 bakanlığı yönetecek olan 36 bakan ve bakan yardımcılığı görevinden 9’una kadınlar getirildi. Seçimlerde iki Türk de parlamentoya girdi. Yunanistan’daki Türk azınlığı, seçimin galibi PASOK’un listesinden Rodop’tan seçilen Ahmet Hacıosman ile İskeçe’den seçilen Çetin Mandacı temsil edecek. Öte yandan Yorgo Papandreu ilk dış ziyaretini Türkiye'ye yaptı. Papandreu, 10 yıl önce iki komşu arasında dostluk tohumlarını ektiği arkadaşı İsmail Cem'in mezarını ziyaret ederek, mezara yanında getirdiği zeytin fidanını dikti.
 

El Aksa’da gerilimli günler

Kippur günü arefesinde, 28 Eylül'de bazı aşırı sağcı Yahudilerin önce Haremüşşerif'e, ardından El Aksa Camisi'ne girmeye çalışmasının ardından, Filistinlilerle bölgeyi kordona alan İsrail güvenlik güçleri arasında başlayan çatışmalar geçtiğimiz hafta da sürdü. İsrail polisi 10 günü aşkın süredir Haremüşşerif'in giriş kapılarını kapatıp, ancak 50 yaşın üzerindeki erkeklere ve İsrail kimliği taşımaları şartıyla geçiş izni vermişti. Öte yandan adeta sıkıyönetim altında bulunan Kudüs Eski Kent'inde, cuma namazı aksi yöndeki beklentilere rağmen sakin geçti. Geçen hafta başında bazı Yahudi aşırı sağcıların El Aksa Cami içine girme teşebbüsleri nedeniyle çatışmalar meydana gelmiş, olaylarda 40'dan fazla kişi yaralanmış, polis 50'den fazla kişiyi gözaltına almıştı.
 

Türkiye'de kadının yeri yok

BM Kalkınma Programı’nın (UNDP) hafta başında açıklanan yıllık ‘İnsani Gelişme Endeksi’ raporunda bu yıl üç sıra birden gerileyerek 182 ülke arasında 79’uncu olan Türkiye, kadınlara fırsat eşitliği sunulması konusunda da alarm verdi. Kadınların toplumsal, siyasal ve ekonomik yerini ölçen rapordaki ‘Cinsiyete Dayalı Gelişme Endeksi’ (GEM) verilerine göre, Türkiye 109 ülke arasında 101'inci, yani sondan 8'inci. Temel insani gelişme göstergelerine göre Türkiye, son 7 yılda tutarlı bir şekilde ilerlerken bu süre içinde insan ömrü 11 yıl yükseldi, okuryazar oranı yüzde 23, milli gelir de yüzde 100 oranında arttı. İnsani Yoksulluk Endeksi’ne (HPI) göre Türkiye, 135 ülkeden 40’ıncı sırada yer aldı. Yoksulluğun günde 1.25 dolar olduğu ifade edildi.
 

Paris’te ‘Türk Eyfel’ krizi

Fransa’da devam eden “Türkiye Mevsimi” etkinlikleri çerçevesinde, Paris’in simgesi Eyfel Kulesi’nin beş gün süreyle Türk bayrağının renkleriyle ışıklandırılacak olmasına ülkedeki aşırı sağ tepki gösterdi. Jean-Marie Le Pen’in liderliğini yaptığı aşırı sağcı Ulusal Cephe, yayımladığı “Türk Eyfel Kulesi’ne Hayır!” başlıklı bildiriyle “Türkiye Mevsimi” etkinlikleri çerçevesinde 6 Ekim ile 11 Ekim arasında Eyfel Kulesi’nin Türk bayrağı şeklinde ışıklandırılacak olmasını protesto etti. Partinin Paris bölgesi yöneticisi Marie-Christine Arnautu, “Fransa halkı giderek fakirleşirken halkın parasının bu tür projelerle çarçur edilmesini” eleştirdi. Paris Belediye Başkanı Yardımcısı Pierre Schapira ise ışıklandırmanın sanıldığının aksine Fransa tarafından değil, Türk hükümeti tarafından ödendiğini söyledi. Ulusal Cephe, Türkiye'nin AB üyeliğine de karşı çıkıyor.
 

Berlusconi'ye yargı yolu açıldı

İtalya Anayasa Mahkemesi, cumhurbaşkanı, başbakan, meclis ve senato başkanına dokunulmazlık hakkı tanıyan ve yargılanmalarına engel oluşturan yasa maddesini iptal etti. Anayasa mahkemesi oy çokluğuyla, Alfano Yasası (dokunulmazlık yasası) olarak bilinen maddenin anayasaya aykırı olduğuna hükmetti. Karar, İtalya Başbakanı Silvio Berlusconi’nin adının karıştığı iddia edilen şirketleriyle ilgili yolsuzluk, mafya örgütleriyle bağlantısı ve seks skandalı gibi farklı konularda yargılanmasının önünü açacak. Karardan sonra, Berlusconi'nin erken seçime gitmeyi düşünmediği açıklandı.
 

Dünyada 4 kişiden biri Müslüman

Pew Araştırma Merkezi’ne bağlı Pew Din ve Kamu Hayatı Forumu tarafından yapılan ve kuruluş yetkililerince, “şimdiye kadar din üzerine yapılmış en kapsamlı araştırma” olarak nitelenen araştırmanın sonuçları, dünyada her 4 kişiden 1’inin Müslüman olduğunu gösterdi. Araştırmaya göre dünyadaki Müslümanların sayısı 1.57 milyar. Türkiye’yi de Asya kıtası içinde gösteren araştırmanın sonuçlarına göre, dünyadaki Müslüman nüfusun yüzde 60’ından fazlası Asya kıtasında, yüzde 20’si Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da, yüzde 2.4’ü Avrupa kıtasında, yüzde 0.3’ü Kuzey ve Güney Amerika kıtasında yaşıyor; Müslüman nüfusun 3’te 2’si 10 ülkede yaşıyor. Bu ülkelerden 6’sı Asya’da (Endonezya, Pakistan, Hindistan, Bangladeş, İran ve Türkiye), 3’ü Kuzey Afrika’da (Mısır, Cezayir ve Fas) biri de Sahra Altı Afrikası’nda (Nijerya); dünyadaki Müslüman nüfusun 5’te birini oluşturan 317 milyon kişi, Müslümanların azınlıkta olduğu ülkelerde yaşıyor ;  Avrupa kıtasının toplam nüfusunun 5’te birini 38 milyonla Müslümanlar oluşturuyor. Pew Forumu’ndan yapılan açıklamada, dünyadaki Hıristiyan nüfus hakkında benzer bir araştırmaya gelecek yıl başlanacağı duyuruldu.
 

Nobel Barış ödülü Obama'ya

Nobel Barış Ödülü, "daha iyi bir gelecek için umut vaat ettiği" gerekçesiyle ABD Başkanı Barack Obama'ya verildi. Norveç Nobel Komitesi, ödülün Obama'ya verilişini duyurduğu açıklamada, "Obama, başkan olarak uluslararası siyasette yeni bir hava yarattı. Çok taraflı diplomasi, BM ve diğer uluslararası kuruluşların oynayabileceği role vurguyla, merkezi konumunu yeniden kazandı" denildi. ABD'nin ilk Afrika kökenli başkanı olan Obama'nın, dünyada nükleer silah stokunun azaltılması çağrılarına da değinildi. Açıklamada "çok az insanın Obama kadar dünyanın ilgisini çekebileceğine" dikkat çekildi. Beyaz Saray basın sekreteri Robert Gibbs, Başkan'ın gün doğmadan uyandırılarak ödülü kazandığı haberinin verildiğini belirtti. Obama'nın haberi "alçakgönüllükle karşıladığı" belirtildi. Barış ödülünün ülkesi iki cephede savaşan ABD Başkanı'a verilmesi kimi çevrelerden tepki topladı. Bu çevreler "Obama dokuz ayda barış için ne yaptı ki" diye sordu. Taliban da, ABD Başkanı Barack Obama'ya Nobel Barış Ödülü verilmesini kınayarak, "Obama'ya sivilleri öldürme ödülü verilmeli" açıklamasında bulundu. 10 milyon İsveç Kronu değerindeki ödül Obama'ya 10 Aralık'ta Oslo'da yapılacak törenle takdim edilecek. Obama, görev sırasında ödülü alan 3. ABD Başkanı oldu. Daha önce 1906'da Theodore Roosevelt ve 1919'da Thomas Woodrow Wilson ödülü almıştı.
 

Peşaver'de patlama: En az 49 ölü

Pakistan'ın Peşaver bölgesinde bir pazar yerinde cuma günü meydana gelen intihar saldırısında en az 49 kişi öldü, 100 kişi yaralandı. Görgü tanıkları, bomba yüklü araçla düzenlenen saldırıda, patlamanın şiddetiyle olay yerindeki bir otobüsün parçalarının havada uçuştuğunu gördüklerini ifade etti. Saldırının sorumluluğunu henüz üstelenen olmadı. Ancak Pakistan İçişleri Bakanı Rahman Malik, saldırının ardından yaptığı açıklamada, militanların karargahlarına ve üs olarak kullandıkları bölgelere operasyon düzenlemekten başka seçenekleri bulunmadığını söyledi. Taliban militanlarına karşı kuzeydeki Svat vadisinde operasyonlar yürüten hükümet, Afganistan sınırındaki Güney Veziristan'da da militanlara karşı operasyon başlatma olasılığını dile getiriyordu.

Normelleşme süreci krizle başladı

Türk-Ermeni ilişkilerinin normalleştirilmesini öngören protokolün dünkü imza töreni öncesi kriz çıktı. Krize,  törenin ardından yapacakları konuşmalarda Nalbandyan’ın 'soykırım', Davutoğlu’nun ise 'Yukarı Karabağ' atıflarının neden olduğu kaydedildi. İmza töreninin süresiz ertelendiğinin açıklanması üzerine bakanların yapacakları konuşmaları yumuşatması için arabulucular devreye girdi. ABD Dışişleri Bakanı Clinton’ın, Nalbandyan ve Davutoğlu ile görüşmesinin ardından kriz aşıldı. Protokol, 3 saat 15 dakikalık gecikmeyle imzalanırken iki bakanın da konuşma yapmaması dikkat çekti. Öte yandan Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan, hafta boyunca diasporanın desteğini almak için sürdürdüğü turda, protestolarla karşılanmıştı. Dünyanın çeşitli ülkelerinde 5 milyon 700 bin Ermeni yaşıyor.

(Derleyen: Berza Şimşek)