Dünyada eşi benzeri yok ama korunmuyor

Aydın'ın Söke ilçesi ile Muğla il sınırları içinde geniş bir alana yayılan Batı Menteşe Dağları'nın bir uzantısı olan Beşparmak Dağları'nda (Latmos) bulunan ve 10'uncu yüzyıldan kaldığı belirtilen Yediler Manastırı'ndaki mağara duvarında yer alan paha biçilmez freskler, kaderine terk edildi. Hristiyanlık için önemli olayların anlatıldığı 'Lazarus'un dirilişi', 'Hz İsa'nın çarmıha gerilişi', 'mezar konusu ve anastasis (diriliş) sahnesi', 'Hz. İsa'nın yaşamına, yaptıklarına ve ölümü'ne ilişkin sahnelerin yer aldığı bu freskler, koruma altına alınmadığı için hızlı bir şekilde tahrip oluyor. Özellikle fresklerde bulunan kişilerin yüzünün hedef alınarak tahrip edildiği görüldü.

UYARILARA RAĞMEN ÇALIŞMA YAPILMADI

Bölge sakinleri, konuyu defalarca yöreyi incelemeye gelen uzmanlarla yetkililere aktardıklarını, ancak yıllardır kendileri dışında kimsenin bu tarihi mirası korumak için çaba harcamadığını söyledi. Öte yandan Ekosistemi Koruma ve Doğa Sevenler Derneği'nin (EKODOSD) de ilgilileri, manastırda yıkım ve fresklerin tahrip edilmesi konusunda uyardığı ortaya çıktı. EKODOSD'un ilk olarak, 2009'da yetkililere yazılı olarak, 'Manastır yakınlarında bir kaya oyuğuna resmedilmiş, Hz İsa'yı doğumundan ölümüne kadar betimleyen fresklerin gün geçtikçe bozulduğunu ve korunması için etrafına demir parmaklıkların yapılarak, konukların da dışarıdan izlemeleri' önerisinde bulunduğu belirtildi. Muğla İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü'nün 2010'da derneğe gönderdiği yazıda ise "Tarihi Yediler Manastırı'nın korunması amacıyla, İzmir Röleve ve Anıtlar Müdürlüğü ve Milas Müze Müdürlüğü'nün ortak çalışmaları kapsamında; söz konusu alana tarihi çevre duvarı ve fresklerin olduğu kayaya parmaklık ile manastıra ulaşan güzergahta yol çalışması yapılmak üzere proje çalışmalarına başlanıldığı" yanıtının verdiği bildirildi. Ancak aradan geçen 9 yıllık sürede hiçbir adım atılmadığı kaydedildi.

EŞSİZ FRESKLER

EKODOSD Başkanı Bahattin Sürücü, fresklerin çok özel ve usta çizimler olduğuna dikkat çekerek, "Büyük ölçüde sağlamlığını koruyan ve hiçbir denetimi ve kontrolü bulunmayan bu eşsiz fresklerin mutlaka koruma altına alınması gerekir. İzmir Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü'nün projesinde düşünülen, manastıra yapılacak yol çalışmasının kesinlikle yapılmaması gerekir. Burada yapılacak bir yol çalışması, bölgenin doğal dokusunu bozacak, manastır bölgesini piknik alanı haline getirecek ve tarihi yapıların daha da bozulmasını sağlayacaktır. Yediler Manastırı'nda sadece ekoturizm faaliyetleri kapsamında koruma-kullanma dengesi gözeterek etkinlikler yapılmalı, yöre insanlarına bu etkinliklerle sosyal ve ekonomik olarak katkı sağlanmalıdır. Çünkü burayı gözetecek ve koruyacak bölge insanlarıdır" dedi.

MANASTIR YIKILIYOR

Yediler Manastırı'ndaki gelişmeleri 15 yıldan bu yana takip ettiklerini söyleyen Sürücü, sadece fresklerin değil, manastırın da hızla tahrip olduğuna dikkat çekti. Sürücü, Yediler Manastırı'nın Latmos Dağları'nda bulunan manastırlar içinde doğal peyzajı, mimari üslubu ve Bafa Gölü ile bütünleşen panoramik bakı noktalarıyla farklı bir yere sahip olduğunu, özellikle doğaya uyumlu mimarisi, doğal kayaların bozulmadan üzerinde yapılan yapı elamanlarının çevreci bir tasarımla şekillenmesi, günümüz mimarisine örnek teşkil edecek nitelikte olduğunu söyledi. Sürücü, "Biz yaklaşık 15 yıldır manastırdaki gelişmeleri yakinen takip ediyoruz. Gerekli kurumlara da yaptığımız izlenimleri paylaşmakta ve gerekli önerileri sunuyoruz. Her birkaç yılda bir, manastırın değişik alanlarında sur duvarlarında çökmeler, kulelerinde yıkılmalar ve benzeri tahribatların yaşandığını gözlüyoruz. Eğer bir önlem alınmaz, iyileştirme yapılmazsa, süreç içinde manastırın yapılarından geriye pek bir şey kalmayabilir" diye konuştu.