Dünya Çocuk Hakları gününde vahim tablo!

1989 yılında Birleşmiş Milletler tarafından kabul edilen Çocuk Hakları Sözleşmesi’yle birlikle çocuk haklarının yasalarca tanınmasının kutlandığı bir gün olarak kabul edilen 20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü; çocuk hakları ve bu haklara ulaşamayan çocuklar hakkında farkındalık amacıyla her yıl kutlanıyor.

BM’nin Özgürlüklerinden Mahrum Bırakılan Çocuklar Üzerine Küresel Çalışma adlı araştırmaya göre 18 yaşın altındaki bu çocukların 5,4 milyonu çeşitli çocuk kurumlarında, 1,4 milyonu gözaltında merkezlerinde, 330 bini göç merkezlerinde, 35 bini çatışma bölgelerinde, 19 bini ise tutuklu bulunan aileleriyle birlikte cezaevlerinde bulunuyor. BM'nin verilerine göre ulusal güvenlik nedeniyle özgürlüklerinden mahrum bırakılmış çocukların yüzde 10'dan fazlası Türkiye'de. Göç merkezlerinde ve savaş bölgelerindeki kamplarda tutulan çocukların sayısı ise günden güne artıyor.

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi’nin verilerine göre, Türkiye’de 2019 yılının ilk 5 ayında en az 26 çocuk işçi yaşamını yitirdi. 2019’un Eylül ayında ise 55 çocuk çalışırken yaşamını yitirdi. Ölümlerin yüzde 60’ı tarım işkolunda olurken, ölen çocukların 10’u göçmen/mülteci işçi olarak kayıtlara geçti. Mendil satıcılığı, atık kağıt toplayıcılığı, garsonluk, seyyar satıcılık gibi alanlarda çalışma yaşı ise 10’un altına düştü.

ÇOCUK HAKLARI GÜNÜ NEDİR?

18 yaşın altındaki her bireyi çocuk olarak tanımlayan Çocuk Hakları Sözleşmesi’nde; ayrım gözetmeme, çocuğun yararını gözetme, yaşama, gelişme ve katılım en temel değerler olarak yer alıyor.

Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’nde yer alan bazı maddeler şu şekilde:

Madde 1) Bu Sözleşme uyarınca çocuğa uygulanabilecek olan kanuna göre daha erken yaşta reşit olma durumu hariç, onsekiz yaşına kadar her insan çocuk sayılır.

Madde 2) 1. Taraf Devletler, bu Sözleşmede yazılı olan hakları kendi yetkileri altında bulunan her çocuğa, kendilerinin, ana babalarının veya yasal vasilerinin sahip oldukları, ırk, renk, cinsiyet, dil, siyasal ya da başka düşünceler, ulusal, etnik ve sosyal köken, mülkiyet, sakatlık, doğuş ve diğer statüler nedeniyle hiçbir ayrım gözetmeksizin tanır ve taahhüt ederler.

2. Taraf Devletler, çocuğun ana-babasının, yasal vasilerinin veya ailesinin öteki üyelerinin durumları, faaliyetleri, açıklanan düşünceleri veya inançları nedeniyle her türlü ayırıma veya cezaya tâbi tutulmasına karşı etkili biçimde korunması için gerekli tüm uygun önlemi alırlar.

Madde 3) 1. Kamusal ya da özel sosyal yardım kuruluşları, mahkemeler, idari makamlar veya yasama organları tarafından yapılan ve çocukları ilgilendiren bütün faaliyetlerde, çocuğun yararı temel düşüncedir.

2. Taraf Devletler, çocuğun ana-babasının, vasilerinin ya da kendisinden hukuken sorumlu olan diğer kişilerin hak ve ödevlerini de gözönünde tutarak, esenliği için gerekli bakım ve korumayı sağlamayı üstlenirler ve bu amaçla tüm uygun yasal ve idari önlemleri alırlar.

3. Taraf Devletler, çocukların bakımı veya korunmasından sorumlu kurumların, hizmet ve faaliyetlerin özellikle güvenlik, sağlık, personel sayısı ve uygunluğu ve yönetimin yeterliliği açısından, yetkili makamlarca konulan ölçülere uymalarını taahhüt ederler.

Madde 4) Taraf Devletler, bu Sözleşmede tanınan hakların uygulanması amacıyla gereken her türlü yasal, idari ve diğer önlemleri alırlar. Ekonomik, sosyal ve kültürel haklara ilişkin olarak, Taraf Devletler eldeki kaynaklarım olabildiğince geniş tutarak, gerekirse uluslararası işbirliği çerçevesinde bu tür önlemler alırlar.

Madde 5) Taraf Devletler, bu Sözleşmenin çocuğa tanıdığı haklar doğrultusunda çocuğun yeteneklerinin geliştirilmesi ile uyumlu olarak, çocuğa yol gösterme ve onu yönlendirme konusunda ana-babanın, yerel gelenekler öngörüyorsa uzak aile veya topluluk üyelerinin, yasal vasilerinin veya çocuktan hukuken sorumlu öteki kişilerin sorumluluklarına, haklarına ve ödevlerine saygı gösterirler.