Döviz kuru enflasyonda etkili oldu

Merkez Bankası, Ocak ayına dair aylık fiyat gelişmeleri raporunu yayımladı. Raporda, "Ocak TÜFE'deki yüksek gerçekleşmede gıda fiyatları, vergi ayarlamaları ve döviz kuru hareketleri etkili oldu" denildi.
 
Çekirdek enflasyon göstergeleri temel mal kaynaklı olarak yükseldiğinin belirtildiği raporda, "Hizmet enflasyonu göreli olarak ılımlı seyrini korudu" ifadelerine yer verildi. Merkez Bankası, Ocak ayına dair aylık fiyat gelişmeleri raporunu yayımladı. Raporda, "Ocak TÜFE'deki yüksek gerçekleşmede gıda fiyatları, vergi ayarlamaları ve döviz kuru hareketleri etkili oldu" denildi. Çekirdek enflasyon göstergeleri temel mal kaynaklı olarak yükseldiğinin belirtildiği raporda, "Hizmet enflasyonu göreli olarak ılımlı seyrini korudu" ifadelerine yer verildi.

Raporda şu ayrıntılara yer verildi:

"Ocak ayında tüketici fiyatları yüzde 1,72 oranında artmış ve yıllık enflasyon yüzde 7,48’e yükselmiştir. Bu dönemde ÖKTG-H ve ÖKTG-I endekslerinin yıllık artış oranı önceki aya kıyasla sırasıyla 0,59 ve 0,51 puan artarak yüzde 7,70 ve yüzde 7,59 olarak gerçekleşmiştir.
 

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, gıda ve temel mal gruplarının katkısı sırasıyla 0,35 ve 0,2 puan artarken enerji ile hizmet gruplarının katkısında belirgin bir değişiklik gözlenmemiştir. Öte yandan, alkollü içecekler ve tütün grubunun katkısı azalmıştır.
 
Zincirleme endeks çerçevesinde her yıl başında endekse dahil edilen ürünler ve bu ürünlerin göreli payları güncellenmektedir. Bu çerçevede, 2014 yılında hizmet, gıda ve alkolsüz içecekler ile alkollü içecekler ve tütün gruplarının endeks içindeki payı artarken temel mal ve enerji gruplarının payı azalmıştır. Söz konusu değişimler özellikle hizmet grubu ile otomobil kaynaklı olarak temel mal grubunda daha belirgin olmuştur.
 
Ocak ayında hizmet fiyatları yüzde 0,93 oranında artarken grup yıllık enflasyonu yüzde 8 seviyesindeki seyrini korumuştur. Alt gruplar bazında incelendiğinde, bu dönemde fiyatların lokanta-otel hizmetleri ile özellikle sağlık hizmetleri kaynaklı olarak diğer hizmetlerde belirgin oranda (sırasıyla yüzde 1,73 ve 1,64) yükseldiği, haberleşme hizmetlerinde ise gerilediği gözlenmiştir. Mevsimsellikten arındırılmış veriler hizmet grubu enflasyonunun ana eğiliminde sınırlı bir artışa işaret etmektedir.
 
Temel mal grubu yıllık enflasyonu Ocak ayında 0,92 puanlık artışla yüzde 7,12’ye yükselmiştir. Bu gelişmede, Türk lirasındaki değer kaybının yansımaları ve ÖTV artışı ile yükselen giyim dışı temel mal fiyatları belirleyici olmuştur. Ocak ayında otomobil fiyatları yüzde 5,93, beyaz eşya fiyatları ise yüzde 2,66 oranında artmıştır. Öte yandan, giyim fiyatları mevsimsel ortalamalarının üzerinde azalmış, grup yıllık enflasyonu yüzde 4,06’ya gerilemiştir. Mevsimsellikten arındırılmış veriler bu dönemde temel mal grubu fiyatlarının ivmelendiğine işaret etmiştir. Ocak ayında enerji fiyatları yüzde 0,75 oranında artmıştır. Bu artışta büyük oranda, uluslararası petrol fiyatlarındaki düşüşe karşın Türk lirasında gözlenen değer kaybı paralelinde yükselen yurt içi akaryakıt fiyatları etkili olmuştur. Sonuç olarak, enerji grubu yıllık enflasyonunda son dönemde gözlenen artış eğilimi korunmuş ve grup yıllık enflasyonu Ocak ayında 0,26 puan artarak yüzde 5,41 seviyesine ulaşmıştır.
 
Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon 1,22 puanlık artışla yüzde 10,89’a yükselmiştir. İşlenmemiş gıda fiyatları bu dönemde yüzde 9,35 oranında artmıştır. Bu gelişmede Ocak ayında yüzde 11,80 oranında artan taze meyve sebze fiyatları ve alt gruplar genelindeki artışlarla yüzde 7,87 oranında yükselen diğer işlenmemiş gıda fiyatları etkili olmuştur. Sonuç olarak, işlenmemiş gıda grubu yıllık enflasyonu bu dönemde yüzde 13,98’e yükselmiştir. Ocak ayında hem ekmek-tahıl hem de ekmek-tahıl dışı işlenmiş gıda fiyatlarında görülen yüksek oranlı artışlara bağlı olarak işlenmiş gıda fiyatları yüzde 1,42 oranında artmış ve grup yıllık enflasyonu yüzde 8,01’e yükselmiştir.
 

2014 yılından itibaren üretici fiyatlarının ölçümünde değişikliğe gidilmiş, ÜFE yerine Yurt İçi ÜFE (Yİ-ÜFE) yayınlanmaya başlanmıştır. Önceki endekse kıyasla en temel farklılık tarım fiyatlarının bu endekste yer almaması ve kullanılan sınıflamanın güncellenmesidir.1 Buna göre, Yİ-ÜFE Ocak ayında yüzde 3,32 oranında artmış ve grup yıllık enflasyonu 3,75 puan yükselerek yüzde 10,72 olmuştur. Bu dönemde Türk lirasında gözlenen değer kaybının etkisiyle, imalat grubunda alt kalemler geneline yayılan fiyat artışları kaydedilmiştir. İmalat sanayinde özellikle petrol ürünleri, ana metaller ve kimyasal ürünler fiyatlarında yüksek oranlı artışlar gözlenmiştir.
 
MIGS sınıflamasına göre incelendiğinde Ocak ayında tüm ana gruplarda yüksek oranlı fiyat artışları gözlenmiştir. Bu dönemde sermaye ve ara malı gruplarında yıllık enflasyon sırasıyla yüzde 14,94 ve 12,34 olmuştur. Sonuç olarak, özellikle Türk lirasındaki değer kaybıyla 2013 yılının ikinci yarısından itibaren imalat sanayi fiyatlarında gözlenen yüksek oranlı artış eğilimi, önümüzdeki dönemde tüketici fiyatlarında maliyet yönlü baskıların olabileceğine işaret etmektedir."