Dolar çıktı, kese açıldı Türkiye büyüdü!

Referandum öncesi devletin artan harcamaları ve değeri düşen TL’nin desteklediği ihracat ile ilk çeyrekte büyüme beklentileri aştı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı 2017 yılı ilk çeyrek büyüme verilerine göre Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYH) bu yılın birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 5 arttı. Yüzde 3.5 ile yüzde 4 arasında çıkması beklenen rakamın beklentileri aşamasında, geçen yıl ekonomide yaşanan yavaşlama sonrası hükümetin vergi teşvikleri, seçim öncesi artan devlet harcamaları ve bir yıl sonra tekrar artıya geçen ihracat etkili oldu.

KGF yatırıma gitmedi

TÜİK verilerine göre yılın ilk çeyreğinde hanehalklarının tüketim harcamaları yüzde 5.1 artarken, devletin tüketim harcamaları yüzde 9.4 arttı. Ekonomide yatırımları canlandırmak için devreye sokulan ve 180 milyar TL’yi aşan Kredi Garanti Fonu’na (KGF) karşın ilk çeyrekte kamu ve özelin toplam yatırımlarındaki artış yüzde 2.2 ile sınırlı kaldı.

İktisadi faaliyet kollarındaki büyümeye bakıldığında ise tarım, inşaat ve gayrimenkul Türkiye büyümesinin altında kalırken, KGF destekli finans sektörü ilk çeyrekte yüzde 12 büyüdü. Finans sektörü yüzde 12 büyürken, yatırımlardaki artışın yüzde 2’lerde kaldığı ortaya koyan bu tablo, KGF kredilerinin ilk çeyrekte yatırımlara yeterince yönelmediğini de gözler önüne sermiş oldu.

Kim, ne dedi?

* Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek: Sadece yüksek büyüme değil daha dengeli bir büyüme görülüyor. Büyüme ikinci çeyrekte daha da güçlenecek. Kısa vadede büyümedeki yükseliş kısmen aldığımız tedbirlere ilgili. Büyümeyi sürdürülebilir kılmak için reform gerekiyor.

* Maliye Bakanı Naci Ağbal: Teşvikler ve destekler sayesinde ekonominin çarkları hızlı dönmeye devam ediyor.

* Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan: Türkiye bu yüksek büyüme hızı ile gelişmekte olan ülkelerden ve OECD ülkelerinden pozitif yönde ayrıştı.

* Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Bülent Gedikli: Türkiye’nin yüzde 5 büyüyeceğini söylemiştik. Gereksiz ve teknik analizden yoksun not indirimi yapan derecelendirme kuruluşlarının not artışı yapmalarını bekliyoruz.

* İş Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu: Özel tüketim ve net ihracattan gelen destek ilk çeyrekte büyümeyi yukarı taşıyan ana kalemler. Geçen yılın son çeyreğinden bu yana atılan adımlar özellikle tüketimde etkili oluyor. Öncü göstergeler ikinci çeyrekte büyümenin daha da hız kazanabileceğine işaret ediyor.

* Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu: Türkiye ekonomisinin olumlu yönde ayrıştığını gösteriyor. Büyümenin tüm sektörlere yayılması, kapsayıcı bir büyüme performansı elde edilmesi de ekonomi politikaları açısından ayrıca önemli bir başarı.

* İstanbul Sanayi Odası Başkanı Erdal Bahçıvan: Sanayi teşvik ve desteklerin hakkını vererek ilk çeyrek büyümesinin motoru oldu. Sanayi büyümesinin yüzde 5.3 ile toplam büyümenin üzerinde olması sevindirici.

‘Büyümenin soluğu kesilecek’

Büyümenin kamu harcamaları ağırlıklı yapısına dikkat çeken Kemerburgaz Üniversitesi’nden Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, “İstihdam seferberliği ile sunulan prim destekleri, referandum öncesinde artan kamu harcamaları, beyaz eşya ve mobilyada yapılan ÖTV ve KDV indirimleri, mega projelerde fiyat ve miktar garantisi verilmesi, KGF ile kredi hacminin artırılması, kamu maliyesinde açıklara neden oldu” dedi.

Teşvik yatırıma yetmedi

Kozanoğlu, şunları söyledi: “Yapılandırmalar ileride daha da ciddi kamu maliyesi açıklarına neden olacak. Yılın ilk çeyreğinde gayri safi sabit sermaye oluşumundaki artışın yüzde 2.2’de kalması, büyümenin uzun soluklu bir büyümenin olamayacağını gösteriyor. Büyümenin soluğu kesilecek.”

Kurda TL aleyhine olan tablonun ihracatı olumlu etkilediğini belirten Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nden (BETAM) Doç. Dr. Ozan Bakış, “Sabit sermaye oluşumundaki artışın yüzde 2.2’de kalması, ilk çeyrekte KGF’nin yatırımlarda önemli bir etkisinin olmadığını gösterdi. Teşviklere rağmen, yatırımlardaki artış ortalama büyümenin altında kaldı. İlk çeyrekte sürükleyici güç, esas olarak ihracat oldu. TL’deki değer kaybı, Türkiye’nin üretimini artıran bir gelişme olarak öne çıktı” yorumunu yaptı.