Diktatör Evren gibi yapacak

AKP kulislerinde konuşulan formüle göre, başkanlık sistemi için yapılacak anayasa değişikliğine geçici madde eklenerek Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın başkan seçilmiş sayılacağına ilişkin hüküm getirilecek. Halkoylamasında anayasa değişikliğiyle birlikte Erdoğan için de başkanlık oylaması yapılmış olacak.

Başkanlık sistemine ilişkin tartışmaların sürdüğü AKP’de, genel seçimde anayasayı değiştirecek bir çoğunluğa ulaşılması durumunda nasıl bir başkanlık sisteminin getirileceği ve uygulama biçimi de değerlendiriliyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ısrarla başkanlık sistemi vurgulu açıklamalarına karşın Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun bu konuya girmemesi ikili arasında bir görüş ayrılığı yaşandığı yorumlarına yol açarken, partinin seçim beyannamesinde yeni anayasa hedefine bağlı olarak bu sisteme ilişkin de bir hedefin yer alması bekleniyor. AKP’de, Erdoğan’a başkanlık yolunu açacak anayasa değişikliği konusunda ise şu formüller konuşuluyor:

3 sistemden biri: Eğer anayasayı değiştirecek 330-367 bandında ya da daha yüksek sayıda bir milletvekili sayısına ulaşılırsa yeni anayasa çalışmaları kapsamında başkanlık, yarı başkanlık ya da partili cumhurbaşkanlığı masaya yatırılır ve birisi tercih edilir. 1960 yılına kadar Türkiye partili cumhurbaşkanlığı ile yönetildi. Cumhurbaşkanı seçilenlerin partiyle ilişiğinin kesileceği hükmü daha sonra getirildi. Eğer çok yoğun muhalefet olur ve tartışmalar gereksiz bir mecraya taşınırsa partili cumhurbaşkanlığı geçiş dönemi için iyi bir seçenek olabilir. Hangi sistemin tercih edileceği konusunda genel seçimden sonra ortaya çıkacak Meclis tablosuna da bakılacaktır.

Hem anayasa hem başkanlık: Eğer 330-367 aralığında bir milletvekili sayısına ulaşılırsa ve muhalefetten de destek gelmezse anayasa değişikliğinin halkoylamasına sunulması zorunlu. 367’nin üzerinde oyla kabul edilecek anayasa değişikliğinin halkoylamasına gitmesi konusu ise cumhurbaşkanının yetkisinde. Yarı başkanlık, başkanlık ya da partili cumhurbaşkanlığı yönünde bir anayasa değişikliği yapılırsa ve halkoylamasına sunulursa, Erdoğan’a başkanlık yolunu açacak bir düzenleme de geçici maddeyle anayasa değişikliğine eklenir. Söz konusu geçici maddeyle, “mevcut cumhurbaşkanının başkan seçilmiş sayılacağı”na ilişkin bir hüküm öngörülür. Halkoylamasında hem yeni anayasa hem de Erdoğan’ın başkanlığı oylanmış olur. Bunu daha önce 12 Eylül darbesini gerçekleştiren 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren yapmıştı.

25. dönem milletvekilleri ne olacak?: 7 Haziran 2015 seçimlerinde 25. dönem parlamentosu seçilecek. Yeni anayasayla başkanlık ya da yarı başkanlık sistemine geçilmesi durumunda 25. dönem parlamentosunda görev alacak milletvekillerinin görevlerini sürdürmesi geçici maddeyle sağlanır. Böylece halkoylaması dışında bir seçim yapılmasına da gerek kalmaz.

 

Anayasaya geçici madde eklenerek Çankaya’ya çıkmıştı Erdoğan’ın “darbeci” dediği ve 12 Eylül referandumuyla yargılama yolu açtığı 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren, halkoylamasında kabul edilen 1982 Anayasası’na konulan geçici maddeyle cumhurbaşkanı seçilmişti. Söz konusu geçici 1. madde, “Anayasanın halkoylaması sonucu, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası olarak kabul edildiğinin usulünce ilanı ile birlikte, halkoylaması tarihindeki Milli Güvenlik Konseyi Başkanı ve Devlet Başkanı, Cumhurbaşkanı sıfatını kazanarak 7 yıllık bir dönem için anayasa ile Cumhurbaşkanı’na tanınan görevleri yerine getirir ve yetkileri kullanır” hükmünü düzenliyor.