Deprem çiftlerine dikkat

Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Osman Bektaş, depremlerin zaman, mekan içerisindeki dağılım modellerinin, deprem tehlikesini değerlendirme ve deprem zararlarını azaltma konularında önemli olduğunu söyledi.

Karşılıklı deprem çiftlerine dikkat edilmesi gerektiğini vurgulayan Bektaş, "Türkiye'de 1939 Erzincan depreminden sonra geçen 75 yılda oluşan 6'dan büyük yıkıcı 33 depremin çoğunu karşılıklı deprem çiftleri oluşturmuştur. Bu deprem çiftleri Anadolu levhasının karşılıklı kenarlarında veya iç kısımlarında birkaç ay veya en çok 2 yıl gecikmeli olarak gelişmiştir" dedi.

İzmir Dikili'de 22 Eylül 1939'da meydana gelen 6.6 büyüklüğündeki depremle 26 Aralık 1939'da meydana gelen 7.8 büyüklüğündeki Erzincan depremlerinin dönen Anadolu levhasının karşılıklı kenarlarında oluşan deprem çiftlerine örnek olduğunu ifade eden Bektaş, "1939'dan 2014'e kadar geçen zaman içinde Anadolu levhasının karşılıklı kenarlarında 6'dan büyük 33 deprem üretilmiştir. Bu yıkıcı depremlerin 11 çifti karşılıklı kenarlarda en fazla 2 yıl gecikme ile oluşmuş deprem çiftleridir" diye konuştu.

Prof. Dr. Bektaş, 1939 ile 2014 arasında meydana gelen karşılıklı deprem çiftlerini ise şöyle sıraladı: "22 Eylül 1939 Dikili-İzmir 6.6 ve 26 Aralık 1939'da 7.8 Erzincan deprem çifti, 15 Kasım 1942 Bigadiç-Balıkesir 6.1 depremi ve 20 Aralık 1942 Erbaa-Tokat 7.0 deprem çifti, 1 Şubat 1944 Gerede-Bolu 7.5 depremi ve 6 Ekim 1944 Ayvalık-Balıkesir 6.8 deprem çifti, 25 Nisan 1957 Fethiye-Muğla 7.1 depremi ve 26 Mayıs 1957 Abant-Bolu 7.1 deprem çifti, 1964 Manyas-Balıkesir 7.0 depremi ve 1966 Varto-Muş 6.7 deprem çifti, 1968 Bartın 6.6 depremi ve 1969 Alaşehir-Manisa 6.5 deprem çifti, 1970 Gediz-Kütahya 7.7 depremi ve 1971 Bingöl 6.9 deprem çifti, 1998 Ceyhan-Adana 6.2 depremi ve 1999 7.4 ile 7.2 İzmit-Düzce deprem çifti, 2002 Afyon 6.5 depremi ve 2003 Pülümür-Tunceli- Bingöl 6.1- 6.4 deprem çifti, 2011 Van 7.2 depremi ve 2013 Antalya Körfezi 6.0 deprem çifti."

Deprem aktivitesinin 2012'den itibaren Ege ile Akdeniz Bölgesi'nde artmaya devam ettiğini vurgulayan Bektaş, "Karşılıklı kenarlarda oluşan deprem çifti modeli kinematik olarak Anadolu blokunun saat yelkovanı tersi yönünde dönmesi ve blok fay hareketleriyle açıklanabilir. Türkiye'nin depremselliğini üç büyük levha, kuzeyde Avrasya, güneyde Afrika, güneydoğuda Arap levhalarının hareketi kontrol etmektedir" dedi.

Büyük levhaların hareketinin çok daha küçük olan Anadolu levhasını saat yelkovanı tersi yönde döndürerek Afrika levhasının üzerine doğru ittirmesine neden olduğunu da vurgulayan Bektaş, şöyle devam etti: "Anadolu levhasının büyük levhalarla olan sınırları Kuzey Anadolu Fay Sistemi, Doğu Anadolu Fay Sistemi ve Ege ile Akdeniz Fay Sistemleri dönerek batıya kaçan Anadolu levhasının karşılıklı kenarlarındaki üç büyük deprem kaynağına karşılık gelir. Anadolu levhasının bu üç deprem kaynağı karşılıklı olarak gecikmeli karşılıklı deprem çiftleri üretecek şekilde genel bir davranış gösterir."