Demre'de Yahudi tapınağı

Andriake kazılarını yürüten Akdeniz Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nevzat Çevik,  yaptığı açıklamada, tapınağın Andriake Liman Kenti'nin denize bakan bölümünde özel bir yere konumlandığını bildirdi.

Tapınağın milattan sonra 3. yüzyıldan kaldığının sanıldığını belirten Çevik, ''Çünkü Roma İmparatoru Karakalla milattan sonra 212 yılında çıkardığı bir yasa ile Yahudilere, Roma vatandaşı olma hakkını veriyor'' dedi.

Likya topraklarında ilk kez Yahudi kültürüyle ilgili bir iz bulduklarına işaret eden Çevik, şöyle konuştu:
''Arkeoloji dünyası için, bilim dünyası için, özellikle Likya arkeolojisi ve tarihi için önemli bir buluşla baş başayız. İlk kez Likya'da Yahudi kültürüyle ilgili bir iz bulduk. Myra Andriake kazılarında, Andriake Limanı'nda granariumun (hububat deposu) hemen önünde apsisli bir tapınak limana bakmakta. İlk başta bunun ne olduğunu bilemedik. Ama kazılardan sonra ele geçen mimari buluntular ve özellikle birinci sınıf kalitede yapılmış mermer levhalarda Yahudi dininin en önemli unsurlarını kabartma halinde gördük. Bizim için çok büyük sürpriz oldu. Çünkü Likya'da Yahudilerle ilgili hiçbir şey yoktu. İlk kez bununla karşılaşmış olmak bizi büyük bir heyecana sevk etti. Likya kültür katmanlarına bir yenisini daha eklemiş oluyoruz. Likya'da artık Yahudilerin de var olması gerektiğini, diğer alanlarda da bunlara bakılarak yol takip edilmesi gerektiğini anlamış bulunuyoruz.''

Prof. Dr. Çevik, kazı çalışmaları sırasında gün ışığına çıkarılan yapının içinde iki mermer levha bulunduğunu, bu mermer levhaların ortasında yedi kollu şamdan bulunduğunu kaydetti. Şamdanın yanında yine Yahudi dinsel ikonografisinde geleneksel olarak betimlenen borazan (şofar) figürü olduğuna değinen Çevik, şamdanın diğer yanında da hayat ağacı (lulav) bulunduğunu kaydetti.

Bunların Yahudi dininin önemli simgeleri olduğuna dikkati çeken Çevik, levhaların üzerindeki yazılarda Prokles ve Romanos adlı kişilerin isimlerinin yer aldığını, bu kişilerin levhayı sinagoga adadıklarının anlaşıldığını söyledi.

Nevzat Çevik, yeni bulguların bölgedeki turizm faaliyetleri açısından çok önemli olduğunu ifade etti.