Demokles’in kılıcı Beşir’in tepesinde

Yüzden fazla ülkede soykırım suçlusu olarak aranan, Türkiye’de ise kırmızı halılarla karşılanıp devlet protokolüyle ağırlanmış Sudan Devlet Başkanı Ömer El Beşir’in adalete teslim edilme ihtimali belirdi. Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin (UCM) çağrısına uyan Güney Afrika yargısı, dün başlayan 25. Afrika Birliği (AB) zirvesi için Johannesburg’a gelen Beşir’in ülkeden ayrılmasını geçici olarak yasakladı. Ancak Güney Afrika UCM’nin imzacısıyken, Devlet Başkanı Jacob Zuma’nın zirveye katılan liderlerle heyetlere “dokunulmazlık” sunmasıyla Beşir yine “adaletten kurtulabilir”.

Nefesler tutuldu

Darfur’da soykırım yapmak, insanlık ve savaş suçları işlemekten 2009’da hüküm giydiği UCM’ye taraf 108 ülkeyi ziyaretten normalde kaçınan Beşir’in, bu yılki Afrika Birliği zirvesine katılacağı anlaşılınca, Lahey, Güney Afrika hükümetine “tutuklanması için elinden geleni yapması” çağrısında bulundu. Buna rağmen Beşir dün havaalanında resmi yetkililer tarafından karşılandı. Ülkenin kuzeyindeki yasama başkenti Pretoria’nın Yüksek Mahkemesi ise bir insan hakları örgütünün acil başvurusuyla tutuklama talebi görüşülene dek Beşir’i ülkeden ayrılmaktan men etme kararı aldı. Dünya basını nefesini tutarken, Sudanlı bir bakanlık yetkilisi “Burada olmaktan mutluyuz. Sorun yok” diyerek endişe duymadıklarını ilan etti.

duymadıklarını ilan etti. Zirvede liderlerle poz veren Beşir de, Güney Afrikalı ve Zimbabveli mevkidaşlarının arasında gülümsüyordu. UCM’nin “seçmeci adaletle” Afrikalıları hedef aldığını savunan Afrika Birliği, daha önce mahkemeden işbaşındaki liderleri kovuşturmamasını istemişti. Apartheid ile mücadelenin sembolü iktidardaki Afrika Ulusal Konseyi de “UCM kuruluş amacına uymaz hale geldi” açıklaması yaptı.

İtibar söz konusu

Beşir’i tutuklamak zorunda olduklarını savunan Johannesburglu insan hakları avukatı Gabriel Shumba ise “Bu bir sınav. Tutuklanmazsa insan haklarına saygı duymayan diyen Afrika rejimleriyle aynı kefeye gireriz” dedi. Hâkim Hans Fabricuis de Sudan liderinin gitmesine izin verilmesi hâlinde Güney Afrika’nın itibarının sarsılacağını belirtti.

1989’da İslamcıların desteklediği darbeyle göreve gelen 71 yaşındaki Beşir, 2003’te ve sonraki yıllarda 300 binden fazla insanın öldüğü Darfur’da Müslüman olmayanlara soykırım yapmakla suçlanıyor. BM rakamlarına göre Sudan’daki çatışmalar 2.5 milyon insanı da yerinden etti.