Dava rekoru kırdık

50. kuruluş yıldönümünü kutlayan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM), 50 yılda verdiği kararlara ilişkin yayımladığı rapor, Türk yargısına ilişkin çarpıcı sonuçlar ortaya koydu. AİHM’de bekleyen dosyaların yüzde 11.4’ünü, “Türkiye’de hakları gasp edilenlerin” yaptığı başvurular oluşturuyor. Avrupa Konseyi’ne üye olan 800 milyon nüfuslu 47 ülke arasında Türkiye ile ilgili 11 bin 100 şikâyet dosyası bulunuyor. 1954 yılında Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne taraf olan Türkiye hakkında bugüne dek verilen 1939 kararın 1676’sında ihlal tespit edilirken ihlal olmadığına karar verilen dosyaların sayısı ise yalnızca 37’yle sınırlı kaldı.

İlkini “Lawless-İrlanda” kararıyla 14 Kasım 1960’ta, son kararını ise 18 Eylül 2008’de veren Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 50. kuruluş yılında yayımladığı raporda Türk yargı sistemindeki çarpıklıkları da gözler önüne serdi. 1 Ocak 2009’dan itibaren 97 bin 300 başvuru dosyası bulunan AİHM’de bulunan dosyaların yarısı Türkiye, Rusya ve Romanya ile ilgili şikâyetleri kapsıyor.
 

İşkencenin yarısına yakını Türkiye’de

AİHM’nin Türkiye’ye ilişkin verdiği kararlar ise yargı sistemine ciddi bir uyarı niteliğinde. AİHM’nin “İfade özgürlüğünün ihlal edildiğini” tespit ettiği toplam 348 kararından 170’i, “adil yargılama yapılmadığı” yönünde verdiği 2 bin 725 karardan ise 531’i Türkiye aleyhinde. AİHM’nin “Gözaltında, cezaevinde ve alıkonma mekânlarında işkence”ye yönelik verdiği toplam 48 kararın 22’si, “İnsanlık dışı muamele” ile ilgili, değerlendirme yapılan 417 karardan 147’si, “yaşam hakkının ihlali” tespitine ilişkin, verilen 146 karardan ise 66’sı yine Türkiye’ye ilişkin. “Yaşam hakkının hiçe sayıldığı durumların soruşturulmadığının tespit edildiği” toplam 223 karardan 120’sinin de Türkiye’ye ilişkin olması, soruşturma sisteminin sağlıklı yürümediğinin en açık göstergelerinden biri olarak değerlendiriliyor.