Çocuğunda 'dikkat eksikliği' olan anne babalar dikkat

Özellikle çocukluklarda görülen dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) yetişkinlerde de görülebiliyor. Uzmanlar, çocuklukta görülen dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun tedavi edilememesi durumunda yetişkin döneminde madde bağımlılığına yol açabileceğini belirtti.

US Psikiyatri Enstitüsü’nden Bağımlılık Uzmanı Psikiyatrist Dr. Elif Mutlu, konu hakkında bilgiler verdi. Madde kullanan tüm bireylerin yaklaşık dörtte birinde altta yatan sebebin dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olduğunu ileri süren Mutlu, şunları dile getirdi:

"Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) çocuklara özgü bir rahatsızlık değildir. Yapılan çalışmalara göre; dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun yüzde 40’ı erişkinlikte de devam etmekte ve beraberinde sorunlara da yol açmaktadır. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunu tedavi etmekte önemli bir zorluk da eşlik eden diğer durumları belirlemektir. Çünkü erişkinlikte, özellikle tedavisiz kalanlarda; depresyon, anksiyete bozuklukları ve madde kullanımına sık rastlanıyor. Üstelik madde kullanımı işin içine girince tedavi daha karmaşık hale geliyor.

ÇOCUKLUK ÇAĞINDAKİ HİPERAKTİVİTE ÖNEMSENMELİ

Çocukluk çağında Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)’nu tedavi etmek, gelecekte madde kullanımı riskini azaltmaktadır. Tedavisiz kaldığında ise; dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik gibi özellikler erişkin dönemde çeşitli sorunlara yol açabilir. Tedavi edilmemiş kişilerde, içsel gerilimi azaltmak için yapılan davranışlar kendine zarar verici bir hal alabilmektedir. Kokainin DEHB tedavisinde kullanılan stimülan ilaçlara benzer bir yapısı vardır. Her ikisi de beynin kimyasında benzer bir değişiklik yaratır.

Özellikle de 'ödül merkezi' olarak bilinen 'nucleus accumbens'te… DEHB olan madde bağımlılarının kokaini tercih ettikleri gözlenmektedir. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu olan erişkinlerin madde kullanma riski, DEHB olmayanlara göre yüzde 300 daha fazla saptanmıştır. Ve madde kullanan tüm bireylerin yaklaşık dörtte birinde de altta yatan sebep; dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğudur.

KOKAİN KULLANIMINA YÖNELİYORLAR

Madde kullanan kişilerin tercih ettikleri maddeler genellikle tesadüf değildir. Kişiler bazen başka şekilde üstesinden gelemediği içsel sıkıntılarıyla baş etmek için madde kullanılırlar ve kendi sıkıntılarına en iyi gelen maddeleri tercih ederler. Nitekim DEHB olan bireylerdeki kokain bağımlılığı sıklığı da buna işaret etmektedir. Bu bireylerde kokain; dikkati artırır, özgüveni yükseltir ve odaklanma becerisine iyi gelir. Başlangıçta performansı artırmak için kullanılan kokain, beyin kimyasına güçlü etkisi nedeniyle hızla bağımlılığa dönüşür.

Kişi madde kullanmayı durduramaz hale gelir. Kullanılmayan zamanlarda yoksunluk belirtileri ve şiddetli madde isteği ortaya çıkar. Zamanın çoğu maddeyi temin etmekle ilgili düşünceler ve davranışlarla geçer. İş, aile, okul, arkadaş çevresi gibi tüm yaşam alanları etkilenir ve madde kullanmak yaşamın merkezi haline gelir. DEHB nedeniyle günlük yaşamda zorlanan zihin artık “bağımlı” bir zihin olur ve günlük yaşamı sürdürmek gitgide zorlaşır.

ERKEN TEŞHİS VE TEDAVİ ÖNEMLİ

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu için kullanılan ilaçlar çocukluk ve ergenlik döneminde daha etkili olmaktadır. Erken tedavi ileride ortaya çıkacak madde bağımlılığını önleyebilir. Bağımlılık günümüzde tedavi edilebilir bir hastalıktır, ancak herkese uygun standart bir yöntem yoktur. Kişilerin neden ve nasıl madde kullandığını saptamak önemlidir. Kokain bağımlılığının etkili tedavi edilebilmesi için altta yatan Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu ihtimali her zaman akılda tutulmalıdır."