Çizgiyi aşanlar
İngiliz belgeselci Bart Layton (The Imposter/2012) ilk uzun metrajı American Animals’da (Amerikan Soygunu/2018) Lexington, Kentucky’de 16 Aralık 2004’te gerçekleşen sanat eseri soygununu kurgu ile belgesel, gerçek ile düş arasında gidip gelerek özgün, sürükleyici bir anlatımla irdeliyor.
Aslı SelçukAmerikan hayvanlarının yavaş yavaş dışarıdaki dünyanın ardışık nesillerinden Kentucky mağaralarının derinlerine göçtüğünü varsaymak zorundayız.
Charles Darwin, Türlerin Kökeni
John Falk’ın 2007’de Vanity Fair’de yayımlanan yazısı Bart Layton’ı çok etkilemiş. Lexington, Kentucky’de yaşayan, iyi eğitimli, kültürlü, aileleri tarafından sevilen, orta sınıfa ait dört arkadaş Spencer Reinhard (Barry Keoghun), Warren Lipka (Evan Peters), Eric Borsuk (Jared Abrahamson) ve Charles Allen (Blake Jenner) kendilerinden hiç beklenmeyen bir sanat eseri soygununa karışıp çizgiyi iyice aşarlar.
Layton filmini belgesele yakın bir sahneyle açıyor, gençlerin aileleri, öğretmenleri, komşuları ‘Özgeçmişlerine bakınca insanın aklına böyle birşey gelmiyor. Gerçekten de çok iyi çocuklardı. Bu çocuklar suçlu değillerdi ki sicilleri temizdi. Çok şaşırmıştık, şok olduk. Bunu çocuğumuzdan beklemezdik. Sanki bir kabusun içindeydik. Ailemizdeki herkes çocuklarımızın başarılı olacağına inanıyordu’ söyleşileriyle başlatıyor. Gerçek suç geriliminde dört genci canlandıran oyuncularla birlikte soygunu yapan gençler de rol alıyorlar.
Ardından Transilvanya Üniversitesi’nde okuyan Warren ile Spencer’in arkadaşlığını izleriz. Spencer ‘Büyürken hep hayatımı alt üst edecek bir şey yaşamak istedim. Sanatçılar hakkında kitaplar okumaya başladım. Hepsinin başından bir tür trajedi geçmiş, çok acı çekmişler’ diyen, resim yapmayı seven Spencer Warren’a ‘Birşeyleri bekliyor gibi hissettiğin oldu mu hiç ? O beklediğin şeyin ne olduğunu bilmeden. Hani o şey hayatına anlam katabilir’ der. Birlikte takılan, eğlenen, kafa bulan ABD dünyanın en şişman ülkesi ona rağmen yemeklerin yarısını çöpe atıyor diyerek dondurulmuş tavuk çalarlar.
Üniversite kitaplığının özel koleksiyon bölümünü gezerken Spencer burada John James Audubon’ın 1820 tarihli Amerika’nın Kuşları adlı kuş desenlerinden oluşan 12 milyon dolar değerindeki kitabını görür. Bu bölümdeki nadir, pahalı kitaplar Spencer’ı çok etkiler. Hayatına bir anlam katmasının zamanı geldiğini ayrımsar.
Warren, google’dan kusursuz banka soygunu nasıl yapılırı araştırır, soygunlarla ilgili filmler izlerler. Çalıntı mal satan kaçakçılarla iletişime geçerler. ‘Gerçek şeyler yaşamaya başladık ve bu şeyler yaşamımızı değiştirmeye başladı’ derler. Ekibi dört kişiye çıkarırlar. Muhasebe okuyan ve iyi bir CIA ajanı olmak isteyen Eric ile aklı fikri işte ve yatırımda olan Charles Thomas Allen gruba katılır.
Kasabanın tekdüze yaşamından sıkılmış, gerçek hayatı merak eden, kimlik arayışı içindeki gençler gitgide gerçeklikten kopup kendilerinin düşlediği fantastik boyutun içine giriverirler. Bart Layton’ın seçtiği renk paleti, müzikler, kamera hareketleri, steadicam ve elde kamerayla çekilmiş planlar dört gencin kendi dünyalarını yansıtır.
Soygunu yapan gençler, aileler, öğretmenler, komşular olayları farklı anlattıkları için gerçek suç gerilimi kurgu ile gerçek arasında gelişir. Gençler çizgiyi aştıklarını anladıkları an geriye, eski yaşamlarına dönmek isterler. Kurgu gerilim zaman zaman gerçek söyleşilerle bölünür.
Dört gencin tek amaçları dünyada iz bırakmak, ilginç, sıradışı bir yaşam sürmek, kasabanının sıkıcı tekdüzeliğinden sıyrılmak, değerli ve özel olmaktır. Twitter, Facebook, Instagram’da daha çok takipçi sayısına ulaşmak insanı değerli, özel kılabilir mi ?
Ocean’s Eleven gibi eğlenceli başlayan film ardından Dog Day Afternoon’a dönüşür. Soygun, komplo ve sanat eseri hırsızlığından tutuklanan Spencer Reinhard, Warren Lipka, Eric Borsuk, Charles Allen federal hapishanede yedi yıl geçirirler. ‘Hayatımızda olmasını istediğimiz o büyük değişiklik gerçekten buna değmezmiş’ derler. Warren çıktıktan sonra Philadelphia’ya yerleşip yeniden üniversiteye başlar. Eric, sık sık şehir değiştirip yazar olmaya çalışır. Charles fitness antrenörlüğü yapar. Kentucky’de yaşamayı sürdüren Spencer ressamlığa devam eder, uzmanlık alanı kuş resimleridir.
Bart Layton’ın yazıp yönettiği, Evan Peters, Barry Keoghan, Blake Jenner, Jared Abrahamson, Ann Dowd’un oynadığı American Animals (Amerikan Soygunu/ 2018) bugün gösterime girdi.