Çin ile ABD arasında 'Tiananmen' gerginliği

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hong Lei, Tiananmen'in 25. yıl dönümünde Amerika Birleşik Devletleri tarafından verilen mesajların "Çin'in içişleri karışmak" olduğunu ve açıklamalardan "hoşnutsuz" olduklarını belirtti.

ABD Başkanı Barack Obama ve ABD Dışişleri Bakanlığı, Çin'den, başkent Pekin'deki Tiananmen Meydanı'nda 4 Haziran 1989'da yaşanan şiddete dair şeffaf bir inceleme yapmasını ve hayatını kaybedenlerin resmi sayısını açıklanmasını istemişti.

ABD ayrıca Tiananmen'in yıl dönümünden önce gözaltına alınan aktivistlerin de serbest bırakılması çağrısı yapmıştı.
Çin, Tiananmen'deki katliamın 25. yıl dönümünde yoğun güvenlik önlemleri almış, internette olayla ilgili içerikleri engellemiş, protesto gösterilerinin önünde geçmek için de haftalar öncesinden bir çok aktivisti gözaltına almıştı.

Ancak Hong Kong'da dün düzenlenen anma gösterisine binlerce kişi katıldı.

1989'daki Tiananmen eylemleri 1949'da kurulan Çin Halk Cumhuriyeti'nin tarihindeki en büyük yönetim karşıtı gösteriydi.
Demokratik reformlar yapılmasını talep eden yüzbinlerce kişi barışcıl bir gösteri için Tiananmen Meydanı'nda toplanmış, haftalarca süren gösterilerden sonra Çin resmi makamları 4 Haziran 1989'da Pekin sokaklarında yüzlerce göstericiyi öldürmüştü.

Çin, Tiananmen'deki protesto gösterilerini "devrim karşıtı isyan" olarak nitelendiriyor. Bu nedenle 25 yıl önce hayatını kaybedenler için resmi herhangi bir anma düzenlenmiyor.

 

1989 Tiananmen Meydanı Olayları (Tiananmen Katliamı olarak da bilinir, Çin'de ise 4 Haziran Vakası ya da aynı anlama gelecek şekilde Altı – Dört olarak anılır), Çin Halk Cumhuriyeti'nde (ÇHC) 1989 yılının 15 Nisan'ı ve 4 Haziran'ı arasında meydana gelen; öğrencilerin, aydınların ve işçilerin önderliğinde gerçekleşen gösterileri ve ardından yaşananları ifade eder. Gösterilerin odak noktası Pekin'de Tiananmen Meydanı idi, bununla birlikte göreceli olarak daha yumuşak gösterilerin gerçekleştiği Şangay gibi, Çin'in diğer şehirlerinde de kitlesel protestolar oldu.

Pekin'de protestolar ÇHC hükümeti tarafından kanlı bir şekilde bastırıldı ve pek çok sivil yaşamını yitirdi. Ölü sayısı ÇHC'nin resmi kaynaklarına göre 200 – 300 arası, Çinli öğrenci örgütlerine ve Çin Kızılhaç'ına göre ise 2000 – 3000 arasındaydı.