Chris Colfer'den 'Masallar Diyarı' serisi
1990 doğumlu Chris Colfer’in kaleme aldığı Masallar Diyarı serisi, metinlerarası biçim ve yöntemlerin de kullanılmasıyla yaratılmış bir yeniden yazma örneği.
Mavisel Yener/Cumhuriyet Kitap EkiMasallar Diyarı-Dilek Büyüsü’nde, büyüleyici masal dünyası ile günümüz dünyasını birleştiren hızlı tempolu bir macera yer alıyor. Masallarda dayatılan prenses, kral, üvey anne vs. gibi kalıplaşmış figürler konusunda ezber bozan kitap, hayata bakış açısı ve davranış biçimleri bakımından ünlü masal kahramanlarını yeniden yoğuruyor.
Alice bir tavşan deliğinden içeri girdikten sonra kendini Harikalar Diyarı’nda bulmuş, Oz Büyücüsü’nde bir hortum Dorothy’nin evini yerinden söküp onu Oz ülkesine götürmüştü, Narnia’daki çocuk kahramanlar eski bir dolabın içinden geçerek sihirli dünyaya yolculuk etmişti. Bu kez, kitabın kahramanları bir kitabın içine düşerek peri masalları dünyasına gidiyor.
On bir yaşındaki ikizler ve aileleriyle tanışıyoruz ilkin. Babaları, bu dünyadan ayrılmadan önce, çocuklugˆunda yaşadıgˆı maceraları, tırmandıgˆı tüm agˆaçları, yüzdügˆü her dereyi, kıl payı kurtulmayı başardıgˆı bütün yırtıcı hayvanları ikizlere anlatmış. İkizler babalarıyla geçirdiği bu zamanlardan, dünyadaki her şeyden daha çok keyif alırmış. Alex her zaman karşısındakini mutlu etmek için çırpınan bir kız çocuğu. O bir kitap kurdu. Alex, ikiz erkek kardeşi Conner’a yalnızca görsel olarak benziyor, başka hiç ortak yanları yok.Conner, kız kardeşinin aksine, okulda zorlanıyor. Özellikle de uyanık kalmada...Alex ve Conner’ın en çok iple çektiği şey, babaannelerini ziyarete gitmek. Dagˆların tepesinde, ormanın tam ortasında, ufacık bir evde yaşıyor babaanne.
CADILAR, TROLLER, GOBLİNLER VE DİĞERLERİ
Babaanne, kapagˆı zümrüt yeşili, üstünde altın yaldızla “Masallar Diyarı” yazan eski, kocaman bir kitap uzatıyor ikizlere. Bu kitabın uzun zamandır ailede olduğunu anlatıp “Her gittigˆim yere götürürüm ve başka ülkelerdeki çocuklara okurum. Ama artık sizin olmasını istiyorum” diyor. Çocukların kitabın sihirli olduğunu anlamaları uzun sürmüyor. Hooop sayfaların içinde düşüp kendilerini paralel bir evrende buluyorlar. Orası, tüm masal kahramanlarının yaşadığı Masallar Diyarı. Oradaki yolculuk epey uzun ve zorlu. Kuzey Krallıgˆı, Uyuyan Krallık, Beyaz Atlı Krallıgˆı, Köşe Krallık, Peri Krallıgˆı, Kırmızı Başlıklı Kız Krallıgˆı, Elf İmparatorlugˆu, Cüceler Ormanı ve Trol ve Goblin Bölgesi, maceralar yaşayacakları mekânlar.
Kuzey Krallıgˆı en büyük krallık. İkinci büyük krallık olan Beyaz Atlı Krallıgˆı, haritanın güneyine yayılmıs¸; üçüncü büyük krallık olan Uyuyan Krallık’sa dogˆu sınırı boyunca uzanıyor. Cüceler Ormanı, batının büyük bölümünü kaplıyor. Tüm krallıklar bir arada, Sonsuza Dek Mutluluk Meclisi’ni olus¸turuyorlar. Kuzey Krallıgˆı, Pamuk Kraliçe tarafından yönetiliyor. Eskiden Dogˆu Krallıgˆı olarak bilinen ama etkisi altına girdigˆi korkunç lanetten sonra adı degˆiştirilen Uyuyan Krallık’a Kraliçe Uyuyan Güzel hükmediyor. Ve elbette Beyaz Atlı Krallıgˆı, Beyaz Atlı Kral ve karısı Kraliçe Sindirella tarafından yönetiliyor. Cüceler ormanı, hiçbir hükümdara ya da hükümdarlıgˆa bagˆlı olmayan tek bölge; herkesin kendi kralı oldugˆu bir krallık.
İkizler, masal dünyasında karşılaştıkları günlük sayesinde esenliğe kavuşmayı umuyorlar. Bu günlüğü kimin tuttuğunu asla tahmin edemezsiniz. Tek kurtuluşları dilek büyüsünü başarıyla yapabilmek. Bir liste dolusu malzemeden oluşan efsanevi bir büyü bu, bu malzemeleri bir araya getirene bir dilek hakkı bahşediliyor. O malzemeleri elde etmeye çalışırken pek çok insan hayatını yitirmiş. Rapunzel’in saç teli, Sindirella’nın camdan ayakkabısı, Kırmızı Başlıklı Kız’ın sepeti, bir perinin gözyaşı, Uyuyan Güzel’in çıkrığının iğnesi toplanacak malzemeler arasında. Dilegˆin ne kadar abartılı oldugˆu hiç önemli degˆil; dilek büyüsü bunu yerine getiriyor. Böylece çocuklar, hayatlarının en müthiş hazine avına başlıyorlar. Dünya’ya geri dönebilmek için Masallar Diyarı’nın dört bir yanından farklı nesneler bulmaları gerekiyor.
Masal dünyası ile gerçek olduğunu iddia ettiğimiz bu dünya arasında seyahat edebilenler, çocukların masal dinlemeye ne çok gereksinimi olduğunu iyi bilirler. İşte ikizlerin babası da onlardan biri. İkizler, babaları öldügˆünde içlerinde oluşan boşlugˆu Masallar Diyarı’nda dolduruyor. Babalarının peri masalları dünyasından geldigˆini keşfetmek, çocukların macerasının en anlamlı kısmı.
MASAL KAHRAMANLARI ÖNYARGILARA KARŞI
Kötü Kalpli Kraliçe’nin önyargılara isyan ettiği satırlar unutulacak gibi değil: “Dünya bir kere karar verdi mi, o kararı degˆiştirmek için kimsenin yapabilecegˆi bir şey yoktur!” Bakalım Pamuk Prenses’in üvey annesine karşı önyargılarımız var mıymış? Onun içinde yaşayan bir iyi insan olabilir mi?
Kitapta, felsefe damarına açılan tümcelerle de karşılaşıyoruz: “İnsanların, zayıflıklarını ne kadar benimserlerse o kadar güçlendiklerini ögˆrendim.”
“Yakışıklı ve beyaz atlı prens” algısına da göndermeler yapan kitap, klasik masallarda görülen toplumsal cinsiyet rolleri, erkek egemen toplumun kadından beklentisi gibi konulara da eleştirel bir bakış getiriyor.
Bu yaşta kendi dünyalarında bile yollarını bulmak yeterince zorken tamamen farklı bir dünyada, bir yetişkinin yardımı olmadan yolculuk edebilen ikizler birbirlerinden cesaret alıyorlar; her ne olursa olsun beraber olacaklarını biliyorlar. Masallar Diyarı, fantastik bir kitap olmanın yanısıra gülmece penceresini de ardına kadar açıyor. Örneğin, masalların dünyasında ilk tehlikeli deneyimlerini çocuk yiyen cadı ile karşılaşarak yaşayan ikizler, tek dilek haklarını kullanıp cadının vejeteryan olmasını dileyerek kurtulabiliyorlar.
ABD’li ödüllü genç oyuncu, yetenekli şarkıcı Chris Colfer, bu kitabıyla yalnızca iyi aktör ve şarkıcı değil iyi bir yazar olduğunu da kanıtlıyor. Eleştirel bakışı elden bırakmayan Masallar Diyarı, nitelikli baskısı, özenli çevirisi ile masal seven herkesi bekleyen eğlenceli bir kitap, klasik masallarda dayatılan algıları yıkan fantastik bir yapıt. Okurun bildiği masallara yapılan göndergeler aracılığı ile metin sağlamlaştırılmış. Roman kahramanlarının kişilik özellikleri karakter işçiliği ile belirginleştirilmiş, klasik masalların ortak paydasını bulunup, birbirine başarıyla bağlanmış. Bilindik masal karakterlerinin esere kattığı anlamsal derinlikle okurun daha çok yorum yapabilmesi sağlanmış. İçeriğinde birden çok masaldan iz barındırması nedeniyle çocuk okurun okuma etkinliğine katkı sunulmuş. Serinin devamının da dilimize kazandırılmasını dileyerek…
Masallar Diyarı-Dilek Büyüsü / Chris Colfer / Çeviren: Yasemin Yener / Bilgi Yayınevi / 2016 / 448 s. / 11+