Cezaevlerine Semt Polikliniği

Sağlık Bakanlığı ile Adalet Bakanlığı arasında, eski Adalet Bakanı Mehmet Ali Şahin ve Sağlık Bakanı Recep Akdağ tarafından 30 Nisan 2009'da imzalanan ''Ceza İnfaz Kurumlarındaki Sağlık Hizmetlerinin Düzenlenmesi Hakkında Protokol'', yürürlüğe girdi.

Adalet Bakanı Sadullah Ergin imzasıyla Cumhuriyet başsavcılıklarına gönderilen genelgede, ceza infaz kurumlarındaki sağlık personeli sayısının yetersizliği nedeniyle Türkiye'nin AB makamlarınca eleştirildiği, bu durumun üyelik müzakereleri yolunda Türkiye'nin önüne engel olarak çıkartıldığı belirtildi.

Genelgede, ceza infaz kurumu tabipleri ve diş hekimlerinin, kurumun sağlık koşullarının düzenlenmesi, tutuklu ve hükümlülerin muayene ve tedavileri, bulaşıcı hastalıklardan korunması gibi asli görevleri yanında gerektiğinde ceza infaz kurumu personeli ile adli personeli ve bunların bakmakla yükümlü oldukları eş, çocuk ve ailelerine muayene ve tedavi hizmeti verdikleri hatırlatıldı.

Ceza infaz kurumu tabipleri ve diş hekimlerinin başta özlük haklarının yetersiz olması, çalışma koşullarının zorluğu gibi nedenlerle istifa veya başka kuruma naklen atanma yoluyla kurumlardan ayrıldıklarına işaret edilen genelgede, tabip sayısının ceza infaz kurumlarının sayısına oranla çok az olması nedeniyle kurum tabibi bulunmayan veya yeterli olmayan yerlerde, hasta hükümlü ve tutukluların kurum dışı sağlık kuruluşlarına sıklıkla sevk edildikleri kaydedildi.

Bu uygulamanın ciddi sorunlara ve kaynak israfına neden olduğu vurgulanan genelgede, cezaevindeki hükümlü ve tutuklulara daha iyi koşullarda, daha verimli sağlık hizmeti verilebilmesi için bu protokolün hazırlandığı belirtildi.

Genelgede, protokolün cezaevlerindeki sağlık hizmetlerinin Birleşmiş Milletler standardına uygun verilebilmesi için bu kurumlarda sunulan sağlık hizmetlerinin yürütülmesinin Sağlık Bakanlığına devri ve aile hekimliği uygulamalarına dahil edilmesi, bunların dışında kalan yerlerde sağlık personelinin görevlendirilmesi usullerini düzenlediği ifade edildi.

Genelgede, sağlık hizmetlerinin protokolde belirtildiği şekilde yürütülebilmesi için gerekli çalışmaların ivedilikle tamamlanması istendi.


Protokol

Protokole göre, Ankara-Sincan, İstanbul-Silivri ve İstanbul-Maltepe ceza infaz kurumları kompleksleri bünyesindeki sağlık birimleri, Sağlık Bakanlığı'nca uygun görülecek hastanelere bağlanacak ve ceza infaz kurumu semt polikliniği olarak yapılandırılacak.

Hükümlü ve tutuklu mevcudu, kurum personeli ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişi sayısının toplamı 5 bini aşan kampüsler bünyesinde, Adalet Bakanlığı'nın talebi ve Sağlık Bakanlığı'nın onayı ile ceza infaz kurumu semt polikliniği açılabilecek.

Bünyesinde bin ve üzerinde hükümlü ve tutuklu bulunan her kuruma aile hekimliği pozisyonu ihdas edilerek sağlık hizmeti sunulacak. Kampüs içerisinde bulunup, bin ve üzerinde tutuklu ve hükümlü barındıran kurumlar da bu kapsamda değerlendirilecek.

Aile hekimliği uygulamasına geçilmemiş illerde, hükümlü ve tutuklu ile personel sayısı binin üzerinde olan kurumlarda haftada 5 tam gün, 500-1000 arasında olan kurumlarda haftada 5 yarım gün, 500'ün altında olan kurumlarda haftada 2 yarım gün tabipli sağlık hizmeti verilecek.
Kampüs içerisinde bulunan ve binin altında tutuklu ve hükümlü sayısı olan kurumlar da bu kapsamda değerlendirilecek.

Diş ünitesi bulunan ceza infaz kurumlarında, il sağlık müdürlüğünce planlanarak diş tabipliği hizmeti verilecek.

Ceza Tevkif Evleri Genel Müdürlüğü'nce görevlendirilmiş tabip ve diş tabibi bulunan ceza infaz kurumlarında Sağlık Bakanlığı'nca tabip görevlendirilmesi yapılmayacak. Sağlık Bakanlığı'nın aile hekimliği uygulaması kapsamında görevlendirme yaptığı ceza infaz kurumlarına Adalet Bakanlığı'nca atama, nakil ve görevlendirme yapılmayacak.


Sağlık hizmetinin yürütülmesi

Ceza infaz kurumlarındaki sağlık hizmeti şu esaslar çerçevesinde yürütülecek:

Ceza infaz kurumu, semt polikliniklerinde görevlendirilecek uzman tabip, tabip, diş tabibi ve diğer sağlık personeli, sağlık hizmetinin kapsamına, ihtiyaca, hasta yoğunluğuna, ilgili hastane ve ildeki personel mevcuduna göre, ceza infaz kurumu semt polikliniğinin bağlı olduğu baştabiplikçe planlanıp görevlendirilecek.

Aile hekimliği uygulamasına geçilmemiş illerdeki kurumlarda sağlık hizmetini sunmak üzere kurumun talebi ve ilgili Cumhuriyet başsavcılığının görüşü üzerine il sağlık müdürlüklerince yapılan program çerçevesinde, protokol kapsamında ihtiyaç duyulan sağlık ve yardımcı sağlık personeli, ek ödeme alabileceği azami süreyle sınırlı olmak kaydıyla valilikçe geçici olarak görevlendirilecek.

Cezaevi semt polikliniklerinde sağlık hizmeti günün 24 saatinde kesintisiz verilecek. Bu amaç doğrultusunda, hafta içi ve hafta sonu çalışma saatlerine ilişkin düzenlemeler Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği'nin ilgili maddesi çerçevesince yapılacak. Aynı yönetmeliğe göre baştabip, sağlık hizmetlerinin sürekliliği, kesintiye uğramaması ve yoğunluğun azaltılması amacıyla vardiya, nöbet gibi hizmetler için farklı çalışma saatleri uygulamasına gidebilecek. Bu düzenlemeler yapılırken sağlık personelinin kanuni çalışma süreleri dikkate alınacak.

Cezaevi semt polikliniklerindeki sağlık hizmetlerinin sunulmasından ve denetlenmesinden baştabip ve il sağlık müdürü sorumlu olacak.

Aile hekimleri ile sağlık hizmeti sunmak üzere kurumlarda görevlendirilen diğer sağlık personeli, sağlık hizmetini hükümlü ve tutukluların bulunduğu kurumda, il sağlık müdürlüğünce standartlara uygun olduğu belirlenen mekanlarda verecek.

Aile hekimleri, mesai saatleri içinde hükümlü ve tutukluların giriş çıkış sağlık muayene işlemlerini de yapacak. Kadrosu kurumda bulunan yardımcı sağlık personeli idari açıdan kuruma, sağlık hizmetlerinin yürütülmesi açısından kurum sağlık birimi sorumlu tabibine bağlı olacak.
 

Bakanlıkların sorumlulukları

Adalet Bakanlığı, sağlık hizmeti için amaca uygun yeterli ve fiziki mekanları sağlamak, gerekli tıbbi donanımı, araç ve gereçleri temin etmek ve hizmetle ilgili il sağlık müdürlüğü ve baştabipliğin taleplerini karşılamak, mesailerinden 24 saat yararlanılan sağlık personeline hizmetin devamı süresince bedel karşılığı öncelik vererek lojman tahsis etmek gibi sorumlulukları yerine getirecek.

Sağlık Bakanlığı ise yeterli sayı ve nitelikte personel görevlendirecek. Hastaneye veya başka yerdeki sağlık birimlerine sevki gereken tutuklu ve hükümlüler açısından 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkındaki Kanun ile ilgili mevzuata uyulmasını temin edecek.


Tedavi giderlerinin karşılanması

Cezaevi semt polikliniklerinde protokol usul ve esaslarına uygun olarak muayene ve tedavileri sağlanan tutuklu ve hükümlülerin giderleri, Sağlık Bakanlığı'nın ilgili genelgesi dahilinde bütçeye konulan ödenekten karşılanacak.

Protokolün yürürlüğe girdiği tarihte ceza infaz kurumları kadrolarında çalışan uzman tabip, tabip ve diş tabipleri, talepleri halinde bu protokolün uygulama esasları ve Sağlık Bakanlığı Atama ve Nakil Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde Sağlık Bakanlığı kadrolarına atanacak. Sayılan unvanlardaki personelin çalışmakta olduğu kurum sağlık birimleri Sağlık Bakanlığı'na devredilmiş sayılacak.

Taraflar, protokolün imzalandığı tarihten itibaren en geç 6 ay içerisinde gerekli çalışmaları yaparak protokol hükümlerini uygulamaya geçirecek. Protokol hükümleri uygulamaya geçirilene kadar 6 Ocak 2000'de Adalet, İçişleri ve Sağlık bakanlıkları arasında imzalanan protokol uygulanacak.