‘Ceza alt sınırı yükseltilmeli’

Yurtdışına kaçırılan tarihi eserlerin ülkeye iadesinin sağlanması ve korunması amacıyla kurulan Meclis Araştırma Komisyonu’nun taslak raporu hazırlandı. Raporda en dikkat çeken öneri cezaların alt sınırının yükseltilmesi ile Ankara’da bir Milli Müze’nin kurulması.

Raporda sorunlar ve çözümleri özetle şöyle sıralandı:

* Mahkemelerde hapis cezalarında alt limitin uygulanması dolayısıyla verilen 2 yıl hapis cezasının, değişik gerekçelerle indirilip para cezasına çevrilmesiyle birlikte, hapis cezalarının caydırıcılığı kalmamıştır. Bu çerçevede yasada yer alan ceza maddelerinin alt sınırının bir yıl yükseltilmesi ve suçluların ceza alması sağlanmalı.

* Höyük ve tümülüsler gibi taşınmaz kültür varlıkları, iş makineleri kullanılarak kısa bir zamanda yok edilmekte. Bu vahşetin önüne geçilebilmesi için yasaya ‘Kaçak kazılarda kullanılan iş makinelerine el konulur’ hükmü eklenmeli.

* Gizlenmiş sayılan kültür varlıklarını haber verenler ile bunları yakalayan kamu görevlilerine verilen ikramiye oranları yükseltilmeli.

‘Olay olmadan önlem alınsın’

* Mücavir alanlarda bulunan taşınmaz kültür varlıklarının tel örgü ile çevrilmesi, bekçi veya kamera sistemleriyle korunması sağlanmalı.

* Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığı’nın bölgesel birimleri eski eser kaçakçılığını önlemeye yönelik istihbari çalışmalara ağırlık vermeli ve olaylar vuku bulmadan önlemenin yollarını aramalı.

* Eski eser kaçakçıları, müze, kütüphane, cami, kilise ve sinagog gibi kültür varlıklarının korunduğu mekânlara yönelmişlerdir. Buralardaki eski eserlerin fotoğraflı ayrıntılı envanterleri ve periyodik denetimleri yapılmalı.

* Müzelerde uzmanlaşmaya yönelik altyapı oluşturulmalı. Tecrübesiz arkeolog veya sanat tarihçinin müzeye getirilen bir eserin sahte olup olmadığı hususundaki kararı da şüpheyle karşılanmalı.

‘Koruma bilinci yaygınlaştırılsın’

* Toplumda eski eserleri koruma bilinci yaygınlaştırılmalı. Bu çerçevede; Milli Eğitim Bakanlığı, eski eser sevgisini yaratacak etkinlikler yapmalı. Toplumda eski eser sevgisini artırmaya ve halkı müzelere gitmeye teşvik için televizyonlarda ve sosyal medyada yayınlanacak reklamlar veya kamu spotları yaptırılmalı.

* Halkın müzelere ve ören yerlerini daha ucuz gezmelerini sağlamalı. Müzekart ücretlerinin daha aşağıya çekilmesi düşünülmeli.

* Yurtdışına kaçırılmış eserlerin iadesini yönelik yapılan çalışmalarda halk desteği sağlanmalıdır. Geçmişte Troya eserleri ve Zeus Sunağı’nın iadesine yönelik yapılan imza kampanyaları gibi kampanyalar, vatandaşın bilgilenmesine ve bilinçlenmesine yol açacaktır.

‘Milli müze kurulsun’

* 1917 yılında kurulması planlanan, ancak günümüze kadar kurulamayan Milli Müze’nin Ankara’da kurulması sağlanmalıdır. Bu müzede ana bölümde Selçuklu ve Osmanlı kültür varlıklarına yer verilmeli ve akabinde Anadolu’da sahip olduğumuz ve tarihsel süreçte Orta Asya’da yarattığımız ve 1923 yılından itibaren de yaratmaya devam ettiğimiz tüm kültür varlıkları, bu müze içine yer almalı.