Çevreci, ucuz ve kullanışlı

“Son yıllarda edebiyata damgasını vuran kimdir, nedir” diye sorulduğunda, akıllara yazar ismi değil de “e-kitap” gelmeli.

“Basılı kitabın sonu mu geliyor?”, “Kitabın kokusu mu yoksa tek bir cihazda binlerce kitabı yanınızda taşımak mı?” gibi polemikler devam ederken, dünyanın en büyük alışveriş sitesi Amazon, e-kitap satışlarının basılı kitap satışlarını geçtiğini açıkladı.

Ülkemizi e-kitapla tanıştıran idefix’in direktörü Bora Ekmekçi ise idefix üzerinden e-kitap satın alanların sayısının geçen yıla göre 4 kat artarak 150 bin kişiye ulaştığını söylüyor. Buna rağmen e-kitap satışlarının tüm sektöre oranı ABD’de yüzde 13, İngiltere’de yüzde 6 olmasına rağmen Türkiye’de ise sadece binde 4. Tüm bu gelişmeler ışığında Ekmekçi ile e-kitabın ülkemizdeki ilerleyişini ve geleceğini konuştuk.

- Amazon’da e-kitabın basılı kitapların satışını geçtiğine dair haberler okuduk. Türkiye’de de bu yönde bir ilerleme var mı?

Dijitalleşme yazarlar arasında da rekabeti artıracak bir gelişme. On binlerce amatör yazar okura daha kolay ve çeşitli yoldan ulaşabiliyor artık. On binlerce blog sitesi yepyeni yazarlar ortaya çıkarıyor. Bu nedenle, bir yayıncının şemsiyesi altına girmek gelecekte de yazarlar açısından lig atlama anlamına geleceğinden, yayıncının rolü ve marka değeri ortadan kalkmayacak bence. Bundan sonra da yazarın hiç aşina olmadığı ve uğraşmaması gereken dijital pazarlama ve içerik zenginleştirme gibi yeni görevleri de yayınevi üstlenmeye devam edecek.

E-kitap satışları yayıncılar için marjinal maliyeti olmayan bir gelir kalemi. Bu gerçeği gördükçe yayıncılar da yeni kitaplarını hem basılı hem de e-kitap olarak aynı anda yayımlamaya başladılar. Bunlara bakarak önümüzdeki yıllarda hızla büyüyen bir e-kitap pazarı öngörebiliyoruz. Devamı geleceği gibi e-kitap kendi popüler türlerini de çıkaracak.

- E-kitap kullananların sayısının geçen yıla göre 4 kat arttığını söylüyorsunuz. Bu artışı neye bağlıyorsunuz?

İdefix’in Kitaplık isimli uygulamasını tabletine ya da akıllı telefonuna indiren, idefix’e üye olan ve e-kitap satın alan kitleden elde ettiğimiz verilere göre bu tespiti yaptık. E-kitap hem çevreci, hem ucuz hem de kitaba göre daha kullanışlı. Okurlarda ilk başta e-kitaba karşı bir önyargı oluyor. Ancak kullandıkça durum e-kitap lehine değişiyor.

- Önümüzdeki yıl için e-kitabın ülkemizdeki yerini nerede görüyorsunuz?

Türkiye’de online kitap satışları henüz yayıncılık pazarı içerisinde yüzde 3 gibi küçük bir paya sahip. ABD’de bu oran yüzde 10’lar seviyesinde. Türkiye’de e-ticaretin toplam perakende ticaret içindeki payı ise yüzde 6 seviyesinde. Bu rakamlar, online kitap satışlarının ciddi büyüme potansiyeli taşıdığını gösteriyor. Nitekim idefix yıllık yüzde 35 oranında büyüyor. ABD’de toplam pazarın yüzde 7’sine varan e-kitap payının bu hızla devam ederse 8 yıl sonra basılı kitapla aynı iş hacmine ulaşacağı düşünülüyor. Yani ABD’de yayıncılık sektörü hızla dijital yayıncılığa dönüşüyor.

- E-kitap kullanıcılarının profili nedir peki?

Kitap okurlarının yüzde 64’ünü erkek okuyucular, yüzde 36’sını ise kadın okurlar oluşturuyor. En çok yüzde 49’la 25-35 yaş arası okuyor, onun ardından yüzde 27 ile 36-45 yaş arası geliyor.

- İdefix’in e-kitap uygulaması, dünyada uygulanan sistemden daha demokratik. Satışını yaptığınız e-kitapların farklı cihazlar tarafından okunabilmesine olanak sağlıyorsunuz. Neden böyle bir sistem?

Biz sektöre girerken teşvik edici olmayı da amaçlıyorduk. Bu alanda öncü olmak istiyorduk. Yayıncılarla ve meslek örgütü temsilcileriyle bir araya geldik. Bu yüzden tekelci yaklaşımı benimsemedik, sektörü birlikte geliştirmeyi ilke edindik. Şu anda idefix’ten satın aldığınız kitapları platformdan bağımsız olarak okuyabiliyorsunuz. Yani bütün plaformları destekliyoruz.

- İdefix’in ardından e-kitap uygulaması ülkemizde kimler tarafından benimsendi? Bu alanda hâlâ tek isim misiniz?

Tek isim olmasak da teşvik edici konumda yer aldığımıza inanıyorum. Şu anda D&R da e-kitap satışı yapıyor. Sektörün büyümesi adına D&R’la ortak çalışmalarımız da oluyor.
 

Telif ve vergilendirme hâlâ sorun

E-kitaba yüzde 18 KDV oranı uygulanıyor. Basılı kitapta yüzde 8 olan KDV oranı e-kitapta ne olacak? Konunun özü kültür eserini ve yayıncılığı teşvik ise her ikisinin KDV oranının yüzde 8 olması gerekir. Bir görüşe göre ise e-kitap ile internet üzerinden tıpkı servis sağlayıcılar gibi bir hizmet verildiği için yüzde 18 olmalı. Oysa bu görüşte ciddi bir yanlış algı var. Söz konusu olan bir hizmet değildir. E-kitap, sipariş üzerine aslından çoğaltılan, kişiye özel şifrelenerek işleme tabi tutulan, okura adet bazında fiyatlandırılarak satılan ve internet üzerinden ulaştırılan bir imalat sürecidir. Işık hızında yapılıyor olması özünü değiştirmiyor. Bu anlamda matbaadaki çoğaltım ve dağıtımdan format dışında hiçbir farkı yok. Yüzde 8 KDV ile satışa başladık, ancak aynı anda maliyeden görüş talep ettik. Telif konusunda ise belirsizlik devam ediyor. Burada görev yayıncı, çevirmen ve yazarların meslek örgütlerine düşüyor. Bütün taraflar toplanıp adil bir paylaşım oranı belirleyip, bütün oyunculara ilan etmeliler. Yurtdışında ise paylaşım yavaş yavaş gelirin dağıtıcı, yayıncı ve hak sahipleri arasında 3 eşit parçaya bölündüğü bir yapıya doğru gidiyor.