Cari açıkta rekor artış (12.04.2010)

Merkez Bankası, Ocak-Şubat Dönemi Ödemeler Dengesi Gelişmeleri Raporu'nu açıkladı. Buna göre, geçen yılın Şubat ayında 308 milyon dolar açık veren cari işlemler hesabı, bu yılın aynı ayında 2 milyar 602 milyon dolar açık verdi. Bu gelişmede, 2009 yılı Şubat ayında 344 milyon dolar fazla veren dış ticaret dengesinin bu yılın Şubat ayında 2 milyar 207 milyon dolar açık vermesi en büyük etken oldu. Bu gelişmeler sonucunda, 2009 yılının ilk iki aylık döneminde 801 milyon dolar açık veren cari işlemler hesabı, bu yılın aynı döneminde 5 milyar 572 milyon dolar açık verdi.


Dış ticaret dengesi 4.8 milyar dolar açık verdi

Geçen yılın ilk iki aylık döneminde 36 milyon dolar açık veren dış ticaret dengesi, bu yılın aynı döneminde 4 milyar 866 milyon dolar tutarında açık verdi. Bu gelişmede, geçen yıla oranla ihracat gelirlerinin yüzde 0.8 azalarak 16 milyar 190 milyon dolara gerilemesi ve altın dahil ithalat harcamalarının yüzde 26.2 artarak 23 milyar 164 milyon dolara ulaşması etkili oldu. Buna karşın, aynı dönemde tahmini bavul ticareti gelirleri, yüzde 7.7 artarak 744 milyon dolara ulaştı. Bunun yanı sıra, parasal olmayan altın kaleminden kaynaklanan net girişler, 2009 yılının Ocak-Şubat dönemine göre yüzde 92.1 azalışla 204 milyon dolara düştü.


Turizm gelirleri 896 milyon dolara geriledi

Turizm gelirlerinin geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 0.1 artarak 1 milyar 523 milyon dolara yükseldiği, turizm giderlerinin ise yüzde 10 artarak 627 milyon dolara yükseldiği gözlendi. Bunun sonucunda, Ocak-Şubat dönemi net turizm gelirlerinin 2009'un aynı dönemine göre yüzde 5.8 azalarak 896 milyon dolara düştüğü belirlendi. Taşımacılık kaleminde, 2009 yılının ilk iki ayında 172 milyon dolar, bu yılın Ocak-Şubat döneminde de 171 milyon dolar tutarında net çıkış gerçekleşti. Navlun kaleminde geçen yıla oranla göre 0.9 artışla 338 milyon dolar net çıkış, diğer taşımacılık kaleminde ise yüzde 2.5 artışla 167 milyon dolar net giriş gerçekleşti.


İnşaat hizmetlerinden kaynaklanan net girişte düşüş

Yurtiçinde yerleşik inşaat şirketlerinin yurtdışında gerçekleştirdikleri inşaat hizmetlerinden kaynaklanan net döviz girişi, 2009 yılının Ocak-Şubat dönemine göre 8.2 azalarak 123 milyon dolar oldu. Yurtdışında yerleşik kişilerle gerçekleştirilen sigorta ve reasürans işlemlerine ilişkin verilerden oluşan sigorta hizmetleri kalemi, 2010 yılının ilk iki ayında geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 10.7 artarak 93 milyon dolar net gider kaydetti. Bu gelişmeler sonucunda, 2009 yılının ilk iki ayında toplam 447 milyon dolar fazla veren Hizmetler Dengesi kalemi, 2010 yılının ilk iki ayında yüzde 33.1 azalışla 299 milyon dolar fazla verdi.


Gelir dengesi kalemi

Ücret ödemeleri ve yatırım geliri kalemlerinden oluşan gelir dengesi kalemi, 2009 yılının Ocak-Şubat dönemine göre yüzde 22.3 azalarak 1 milyar 197 milyon dolar net çıkış kaydetti. Yatırım geliri kaleminin altında yer alan doğrudan yatırımlar, portföy yatırımları ve faizlerden oluşan diğer yatırımlarda gerçekleşen net çıkışlar, sırasıyla 137 milyon, 252 milyon ve 789 milyon dolar oldu. 2010 yılı Ocak-Şubat döneminde uzun ve kısa vadeli kredilere ilişkin faiz giderleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 18.4 azalarak 936 milyon dolar olarak gerçekleşti. Cari transferler kalemi, 2010 yılının ilk iki ayında yüzde 41.6 azalarak 192 milyon dolar giriş kaydetti.

Net yatırımlar yarı yarıya azaldı

Finans hesaplarında geçen yılın Ocak-Şubat döneminde 2 milyar 569 milyon dolar net sermaye çıkışı gerçekleşirken, bu yılın aynı döneminde 3 milyar 177 milyon dolar tutarında net sermaye girişi oldu. Doğrudan yatırımlar kalemi altında, Türkiye'deki yabancı sermayeli şirketlerin yurtdışındaki ortaklarından kullandıkları kredileri ve yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye'de gerçekleştirdikleri gayrimenkul alımlarını da içeren yurtdışında yerleşik kişilerin yurtiçinde yaptıkları net yatırımlar, 2009 yılının Ocak-Şubat döneminde 1 milyar 787 milyon dolar olarak gerçekleşirken, 2010 yılının aynı döneminde yüzde 55.4 azalışla 797 milyon dolar oldu.


Net gayrimenkul alımlarında kısmi artış

Yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye'de gerçekleştirdikleri net gayrimenkul alımlarının 2009 yılının aynı dönemine göre yüzde 4.8 artarak 220 milyon dolara ulaştığı tahmin edildi.

Yurtiçinde yerleşik kişilerin yurtdışında yaptıkları net yatırımlarla ilgili olarak, 2009 yılının ilk iki ayında net 313 milyon dolar tutarında yatırım yapılmışken, 2010 yılının aynı döneminde yapılan yatırım miktarı 145 milyon dolara düştü. Doğrudan yatırımlar kaleminde bu yılın ilk iki ayında gerçekleşen net sermaye girişi, 2009 yılının aynı dönemine oranla yüzde 55.8 azalarak 652 milyon dolara geriledi.


Portföy yatırımları

2009 yılının Ocak-Şubat döneminde 2 milyar 740 milyon dolar net sermaye çıkışı olan portföy yatırımlarında, 2010 yılının ilk iki aylık döneminde 214 milyon dolar tutarında net çıkış gerçekleşti. Yurtiçinde yerleşik kişilerin yurtdışında menkul değer alım-satımları ile ilgili olarak, 2009 yılının Ocak-Şubat döneminde 1 milyar 16 milyon dolar net alım, 2010 yılının aynı döneminde ise 1 milyar 35 milyon dolar tutarında net alım yapıldı. Genel Hükümet, yurtdışında ihraç edilmiş tahvillerle ilgili olarak, bu yılın Şubat ayında 1 milyar 368 milyon dolar tutarında anapara geri ödemesinde bulunarak Ocak-Şubat 2010 döneminde 632 milyon dolar net borçlanma gerçekleştirdi. Ticari ve nakit krediler ile mevduatlardan oluşan bu kalemde geçen yılın Ocak-Şubat döneminde 1 milyar 123 milyon dolar net çıkış gerçekleşirken, 2010 yılının aynı döneminde 1 milyar 766 milyon dolar net giriş yaşandı.

İhracat karşılığı yurtdışına açılan krediler 2009 yılının ilk iki ayında 192 milyon dolar, bu yılın ilk iki aylık döneminde de 1 milyar 304 milyon dolar tutarında net kredi geri ödemesi gerçekleştirildi. Bankaların yurtdışı muhabirleri nezdindeki döviz varlıkları, 2009 yılının Ocak-Şubat döneminde 793 milyon dolar azalmışken, 2010 yılının aynı döneminde 1 milyar 703 milyon dolar tutarında azalma gösterdi.


Toplam 2 milyar 523 milyon dolarlık kredi geri ödendi

2009 yılının Ocak-Şubat döneminde 1 milyar 886 milyon dolar azalış gözlemlenen yükümlülükler kaleminde, 2010 yılının aynı döneminde 1 milyar 191 milyon dolar azalış yaşandı. İthalat karşılığı sağlanan ticari krediler kaleminde 2010 yılının Ocak-Şubat döneminde 992 milyon dolar net geri ödeme kaydedildi. Aynı kalemde geçen yılın aynı döneminde 674 milyon dolar net geri ödeme olarak gerçekleşti. Genel Hükümet, yurtdışı piyasalar ve diğer uluslararası kuruluşlardan sağlanan uzun vadeli kredilerle ilgili olarak 351 milyon dolar net kullanımı gerçekleştirdi. Bunun yanı sıra, yurtdışından sağlanmış olan kredilerle ilgili olarak, bankacılık sektörü bu yılın Ocak-Şubat döneminde 1 milyar 17 milyon dolar, diğer sektörler de 1 milyar 506 milyon dolar net geri ödeme gerçekleştirdi. Aynı sektörler, 2009 yılının ilk iki ayında sırasıyla 972 milyon dolar ve 650 milyon dolar net geri ödeme kaydetti.

Yurtdışında yerleşik kişilerce Merkez Bankası ile yurtiçinde yerleşik bankalarda tutulan mevduat hesaplarından oluşan mevduatlar kaleminde, geçen yılın Ocak-Şubat döneminde 419 milyon dolar net giriş gerçekleşmişken, bu yılın aynı döneminde 1 milyar 971 milyon dolar tutarında net giriş gerçekleşti. Bu dönemde yurtdışı bankaların yurtiçinde tuttukları net mevduat tutarı 1 milyar 528 milyon dolar arttı. Resmi rezervler, bu yılın aynı döneminde 973 milyon dolar azaldı.