Büyüme rakamları tepetaklak

Türkiye 2014’ün üçüncü çeyreğinde sadece yüzde 1.7 büyüme göstererek çeyrek bazda yaklaşık son iki yılın en düşüğüne geriledi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2014 yılı 3. çeyrek temmuzeylül Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) oranlarını açıkladı. Piyasa beklentilerinin oldukça altında gerçekleşen büyümede gerilemenin en büyük nedeni, kamu harcamalarının yüksek olması ve tarımda yaşanan daralma olarak yorumlandı.

Ekonomistler üçüncü çeyrekte ortalama yüzde 2.9 büyüme bekliyordu ancak gerçekleşmedi. 2014’ün ilk dokuz aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla yüzde 2.8’lik artışla 93.7 milyar lira oldu.

Hanehalklarının nihai tüketim harcamaları sabit fiyatlarla yüzde 0.2’lik artışla 21 milyar 898 milyon lira oldu. Takvim etkisinden arındırılmış sabit fiyatlarla GSYH bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 1.8’lik artış gösterirken mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış değeri bir önceki çeyreğe göre yüzde 0.4 oldu. Devletin nihai tüketim harcaması yüzde 15.7’lik artışla 64 milyar 658 milyon lira oldu.

 

Kalp krizi geliyor

CHP Ekonomi Politikaları Sorumlusu Selin Sayek Böke büyümeye ilişkin ‘ekonominin damarları tıkalı ve bir kalp krizine adım adım yaklaşıyoruz. Resim çok iç karartıcı. Hane halkları tüketmiyor. İşsizlik daha da artacak gibi görünüyor’ yorumunu yaparken.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Faik Öztrak da, ‘Son büyüme rakamları hükümetin 2014 için söz verdiği gelir artışını sağlayamayacağını ortaya koydu. AKP’nin büyüme modeli iflas etti. Geliriyle umudu arasındaki makası borçla kapatan ailelerimiz açısından bu ciddi sıkıntılar yaratmakta’
dedi.

     

‘Hükümetin hedefi imkânsız’

Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, olumsuz hava koşulları nedeniyle tarımsal üretimin azalmasının, büyümeyi sınırlandıran bir etken olduğunu belirterek şunları ifade etti.

Önümüzdeki dönemde sürdürülebilir büyüme yapısının güçlendirilmesi ve potansiyel büyümenin artırılması için yapısal reformların da kararlılıkla hayata geçirilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018) ile gündeme alınan 25 alanda Öncelikli Dönüşüm Programları ve bu programların uygulamaya geçirilmesine yönelik olarak eylem planları hazırlanmıştır. Diğer görüşler özetle şöyle:

Beste Naz Süllü (İntegral Menkul Değerler Araştırma Uzmanı): Temel sebep alınan ihtiyati kemer sıkma önlemleri. Büyüme ilk 9 ayda yüzde 2.8 olurken, bu rakamlara göre OVP’de yer alan yılsonu büyüme tahmini yüzde 3.3’ün tutturulması için 4. çeyrekte küresel şartlar ve iç dinamiklerdeki yavaşlama sebebiyle bu imkânsız görünüyor.

Adil Konukoğlu (Gaziantep Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı): Bu düşük büyümeye razı olmamalıyız. Türkiye’nin 2023 hedefleri doğrultusunda üretimi, istihdamı ve ihracatını artırması gerekiyor. Sanayi, büyümenin motorudur. İleri teknoloji ve yüksek katma değere dayalı sanayi hamlesi bir an önce hayata geçirilmelidir. Bunun için özel sektör yatırımlarını artıran ve yerli üretimi teşvik eden yapısal reformlara daha fazla ağırlık verilmelidir.

 

 

Sabit sermaye azaldı Gayri safi sabit sermaye oluşumu sabit fiyatlarla yüzde 0.4’lük azalışla 7 milyar 366 milyon lira oldu. Mal ve hizmet ihracatı değeri cari ve sabit fiyatlarla artarken ithalatta cari fiyatlarla yüzde 7.6’lık artışla 137 milyar 833 milyon lira oldu. Finans ve sigorta faaliyetleri, 2014 üçüncü çeyreğinde cari fiyatlarla yüzde 10.4’lük artışla 13.75 milyar lira, sabit fiyatlarla yüzde 5.2’lik artışla 4.20 milyar lira oldu. İmalat sanayi, 2014 üçüncü çeyreğinde cari fiyatlarla yüzde 10.3’lük artışla 65.43 milyar lira, sabit fiyatlarla yüzde 2.2’lik artışla 7.29 milyar lira oldu.