Bütçe gelirleri istihdamsız büyümeye işaret etti

Son açıklanan bütçe rakamları, "istihdamsız büyümeye" işaret etti. Tüketim eğiliminin başlıca göstergesi olan dahilde alınan KDV gelirleri 2010 yılının ilk 5 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 29.6 artışla 10 milyar 213 milyon TL olurken, ÖTV gelirleri yüzde 32.4 artışla 20 milyar 683 milyon TL, gelir geçici vergisi yüzde 15.7'lik artışla 595.5 milyon TL'ye ulaştı. Ekonomideki canlanmanın sürdüğüne işaret eden bu gelişmelere karşın, ücretlerden alınan verginin de içinde yer aldığı gelir vergisi tevkifatı (stopaj) kaleminde yaşanan yüzde 2.5'lik gerileme, işsizlikteki azalışın ekonomideki canlanmaya paralel gitmediğini teyit etti. Ocak-Mayıs döneminde ücretlerden alınan verginin de içinde yer aldığı gelir vergisi tevkifatı 14 milyar 619.9 milyon TL seviyesinden 14 milyar 257 milyon TL seviyesine geriledi.

Maliye Bakanlığı verilerine dayanarak yapılan hesaplamaya göre yılın ilk 5 aylık döneminde ekonomide canlanmanın sinyalleri güçlendi. Buna karşın işsizlik oranlarındaki azalışın ekonomideki canlanmaya paralel olmadığı görüldü. Ücretlerden alınan verginin de içinde yer aldığı gelir vergisi tevkifatı (stopaj) kaleminde yaşanan yüzde 2.5'lik gerileme, ekonomide yaşanan büyemenin istihdama birebir yansımadığını ortaya koydu. Anılan dönemde gelir vergisi tevkifatı 14 milyar 619.9 milyon TL seviyesinden 14 milyar 257 milyon TL seviyesine indi.
 

Dolaylı vergiler yüzde 33.4 arttı

Tüketimden alınan dolaylı vergiler yılın ilk 5 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 33.4 artışla 54 milyar 344 milyon TL'ye ulaştı. Dolaylı vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payı geçen yılın aynı dönemine göre 4.2 puanlık artışla yüzde 65.6'ya yükseldi. Gelir, kurumlar ve servet vergilerinden oluşan doğrudan vergiler ise yılın ilk 5 aylık döneminde yüzde 11.5'lik bir artışla 28 milyar 439 milyon TL düzeyinde gerçekleşti. Yüzde 9.10 olarak gerçekleşen yıllık enflasyon düşürüldüğünde, 2010 yılının 5 aylık dönemde dolaylı vergi gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 21.3 artarken, doğrudan vergi gelirleri ise yüzde 1.4 oranında artış gösterdi.
 

Gelir vergisi tahsilatı yüzde 0.8 geriledi

Kriz döneminde en hızlı tepkinin hissedildiği vergi kalemi olan gelir vergisi tahsilatı, 2010 yılının ilk 5 ayında, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 0.8 oranında azalarak 16 milyar 287 milyon TL'den 16 milyar 151.3 milyon TL'ye geriledi. Reel bazda ise gerileme yüzde 9.86'yı buldu. Bu kalemdeki azalışta, gelir vergisi tevkifatında yaşanan gerileme etkili oldu. Ekonomideki canlanmayı gösteren gelir geçici vergisindeki yüzde 15.7'lik artış ise ekonomideki canlanmaya ve iş hacmindeki artışa işaret etti. Anılan dönemde gelir geçici vergisi 595.5 milyon TL'ye yükseldi.
 

KDV'de artış yüzde 29.6

En önemli dolaylı vergi kalemi sayılan ve tüketim eğiliminin başlıca göstergesi kabul edilen katma değer vergisinde (KDV) yılın ilk 5 ayında artış dikkat çekti. Dahilde alınan KDV'de geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 29.6 artış yaşandı. Bu dönemde KDV tahsilatı 7 milyar 878.1 milyon TL'den 10 milyar 213.1 milyon TL'ye yükseldi. Yıllık enflasyon arındırıldığında, KDV tahsilatında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 13.7 oranında artış yaşandı. Mayıs ayı verilerine bakıldığında KDV tahsilatı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 56.3 artışla 1 milyar 432.6 milyon TL'den 2 milyar 238.9 milyon TL'ye yükseldi.
 

Motorlu taşıtlarda ÖTV yüzde 59.1 arttı 

2010 yılının 5 aylık döneminde KDV gibi tüketicilerin satın aldıkları ürünlerinin fiyatı içinde tahsil edilen özel tüketim vergisinde (ÖTV) yüzde 32.4'lük bir artış yaşandı. Reel bazda ise yüzde 20.3 oranında artış görüldü. Özel tüketim vergisi tahsilatı 2010 yılın Ocak-Mayıs döneminde 20 milyar 683 milyon TL olarak gerçekleşirken, 2009'un aynı döneminde 15 milyar 625 milyon TL olmuştu. Motorlu taşıtlara ilişkin ÖTV, yılın ilk 5 ayında geçen yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla yüzde 59.1 oranında artarken, söz konusu gelir enflasyondan arındırıldığında artış reel bazda yüzde 44.6 oldu. Geçen yıl Ocak-Mayıs döneminde bu kalemde gerçekleştirilen ÖTV tahsilatı 1 milyar 126.6 milyon TL iken, 2010'un aynı döneminde 1 milyar 797.7 milyon TL'ye yükseldi.

Dayanıklı tüketim mallarından alınan ÖTV geliri yüzde 108 arttı

İlk 5 aylık dönemde dayanıklı tüketim malları ve diğer mallardan alınan ÖTV geliri de geçen yıla göre yüzde 128.5 artış gösterdi. Dayanıklı tüketim mallarından devletin topladığı gelir, enflasyondan arındırıldığında, geçen yıla göre vergi gelirindeki artış yüzde 107.7 olarak gerçekleşti. 2009 yılının ilk 5 ayında dayanıklı tüketim mallarından alınan ÖTV'den 253 milyon TL'lik gelir elde eden Maliye Bakanlığı'nın, 2010 yılının aynı döneminde 578 milyon TL gelir elde ettiği belirlendi. Mayıs ayında ise dayanıklı tüketim mallarından alınan ÖTV geliri ise geçen yılın aynı ayına göre yüzde 199 artışla 123.7 milyon TL oldu.
 

Petrol ve doğalgaz ürünlerinde ÖTV tahsilatı yüzde 29.5 arttı

Geçen yıl talep daralması nedeniyle ithalatın azaldığı petrol ve doğal gaz ürünlerinden elde edilen ÖTV geliri, 2010 yılının ilk 5 ayında yüzde 29.5 oranında yükseldi. Geçen yıl 5 aylık dönemde petrol ve doğalgaz ürünlerinden 9 milyar TL ÖTV geliri elde edilirken, bu yıl aynı dönemde 11 milyar 660.4 milyon TL'lik ÖTV tahsil edildi. Söz konusu tahsilat enflasyondan arındırıldığında geçen yılın aynı dönemine göre reel bazda yüzde 17.7'lik bir artışa işaret etti. Mayıs ayı gerçekleşmelerine bakıldığında petrol ve doğalgaz ithalatından alınan ÖTV'nin yüzde 29.7 artışla 2 milyar 662.7 milyon TL olduğu görüldü. Kolalı gazozlardan yapılan ÖTV tahsilatı, 5 aylık dönemde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 19.7'lik bir artışla 54.8 milyon TL'den 65.5 milyon TL'ye yükseldi. Kolalı gazozlardan elde edilen ÖTV geliri enflasyondan arındırıldığında geçen yıla göre yüzde 8.81'lik bir artış gerçekleşti.
 

Tütün ürünlerinden alınan ÖTV yüzde 25.6 arttı

Yılın ilk 5 ayında tütün ve tütün mamullerinin ÖTV'si olarak devletin kasasına giren vergi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 25.6 artış gösterdi. 2009'un Ocak-Mayıs döneminde tütün ve tütün ürünlerinden 4 milyar 361.6 milyon TL tahsilat yapan devlet, 2010 yılının aynı döneminde 5 milyar 479.4 milyon TL gelir elde etti. Enflasyondan arındırıldığında tütün ve tütün ürünlerinde artış yüzde 14.2 oldu. Ocak, Şubat, Mart, Nisan ve Mayıs aylarında tütün ve tütün mamullerinden devletin kasasına giren ÖTV gelirleri sırasıyla 1 milyar 337.5 milyon TL, 1 milyar 524.4 milyon TL, 508.2 milyon TL, 883.7 milyon TL, 1 milyar 225.7 milyon TL olarak gerçekleşti. Mart ve Nisan ayındaki tütün ve tütün mamullerinden alınan gelirin düşmesinde, yüksek vergi oranları nedeniyle sigara kaçakçılığında yaşanan artış gösterilmişti.
 

Zamlar alkollü içecek gelirini yüzde 34.1 artırdı

Alkollü içeceklere yapılan zamların etkisi ve denetimlerin sıkı tutulmasıyla 2010 yılının 5 aylık döneminde alkollü içkilerden devletin kasasına giren ÖTV gelirinde yüzde 34.1 oranında artış yaşandı. Geçen yıl aynı dönemde elde edilen ÖTV geliri bu kalemde 822 milyon TL iken, bu yıl 1 milyar 102 milyon TL'ye yükseldi. Enflasyondan arındırıldığında alkol ve alkollü içeceklerde ÖTV artışı yüzde 21.9 oldu.

Kurumlar Vergisi tahsilatı yüzde 36.7 arttı

2010 yılının 5 aylık döneminde kurumlar vergisinde yüzde 36.7 oranında cari artış yaşanırken, reel bazda artış oranı yüzde 24.2 olarak gerçekleşti. 2009 yılının ilk 5 ayında 7 milyar 175 milyon TL kurumlar vergisi tahsilatı yapan devlet, bu yıl aynı dönemde 9 milyar 805 milyon TL'yi kasasına koydu.

İthalde alınan KDV'de yüzde 50.6'lık artış

2010 yılının ilk 5 ayında ithalde alınan KDV yüzde 50.6 artışla 14 milyar 492.2 milyon TL oldu. Bu dönemde dış ticaret ve muamelelerinden alınan KDV tahsilatı yüzde 53.5 artışla 13 milyar 258.7 milyon TL'lik gelir elde edildi. Anılan dönemde ithalde alınan KDV tahsilatının toplam tutarı reel bazda yüzde 36.9 artış gösterdi. İlk 5 ayda gümrük vergileri 24.8 artışla 1 milyar 207.8 milyon TL, diğer dış ticaret gelirleri yüzde 50.8 artışla 25 milyon 710 bin TL oldu.
 

Özel İletişim Vergisi tahsilatı yüzde 13.7 azaldı

Ocak-Mayıs döneminde cep telefonu ile yapılan konuşma bedelleri üzerinden faturalara yansıyan özel iletişim vergisinde toplam tahsilat, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 13.7 oranında gerilemeyle 1 milyar 788.6 milyon TL'den 1 milyar 542.8 milyon TL'ye indi. Reel bazda gerileme ise yüzde 21.6 düzeyinde gerçekleşti.

Damga Vergisi gelirleri yüzde 23.2 arttı

Resmi dairelerde yapılan çeşitli işlemler dolayısıyla yurttaşlardan yılın ilk 5 aylık döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 23.2 artışla 2 milyar 125 milyon TL damga vergisi tahsilatı yapıldı. Banka ve sigorta muamelesi vergi (BSMV) ödeyenler 5 aylık dönemde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 16.6 oranında azalışla devlete toplam 1 milyar 538.3 milyon TL, şans oyunu oynayanlar yüzde 1.5 artışla 189.3 milyon TL vergi verdi. Devlet dairelerinde yapılan çeşitli işlemler, çıkarılan ya da yenilenen resmi belgeler dolayısıyla yurttaşlardan 5 ayda toplam 3 milyar TL harç alındı. Tahsilat tutarı reel olarak geçen yılın aynı dönemine göre BSMV'de yüzde 24.2, şans oyunlarında yüzde 7.7 azalırken, damga vergisinde yüzde 12, harçlarda yüzde 49 artış oldu.