Brüksel’in çiçekleri...

Sarı zambak, bataklık alanlarda yetişen soğan köklü bir çiçek. Bataklıkların arasından kıvrılarak süzülen bir nehir olan Senne Vadisi’nde bulunan Şarlman (Charlemagne) hanedanlığına bağlı Bruocsella köyünden doğan Brüksel’de Sarı Zambak’ın tarihi Brüksel’den de daha eskilere, ta 979 yılı öncesine gidiyor. Hatta sarı zambağın efsanesi bile var. Brabant Düklüğü (11-12. yüzyıllar) döneminde Brüksel, altın sarısı zambaklarla dolu bataklıklarla çevrelenmişti. Efsaneye göre, bu mütevazı su bitkisi dükün adamlarına stratejik bir zafer kazandırmış. Zambakların birkaç santimetre sığ suda yetişebildiğini bilen dükün askerleri atlarıyla suların derin olmadığı, zambakların büyüdüğü yerleri takip ederek bataklıkların içinden rahatlıkla geçerken, rakip askerler bataklıklara saplanıp kalmışlar. Yani bir tür tuzakişlevi görmüş sarı zambaklar bilmeyenler için.

Brüksel bataklıktan modern bir dünya kentine dönüştü. Sarı zambaklar şimdi Ukkel semtinde Vuylbeek vadisi başta olmak üzere Brüksel’de hâlâ yetişiyor. Bu yılki Sarı Zambak Festivali, Başkent Brüksel Bölgesi’nin kuruluşunun 30. yılı ile Brüksel’de tramvay kullanılmaya başlanmasının 150. yılına denk geldi ve100 binden fazla Brüksellinin ziyaret ettiği ya da katıldığı ilginç etkinliklerle her zamankinden daha görkemli bir şekilde kutlandı. Konserler, elektro parti, belgesel gösterimi, sergi, avrupa en iyi tramvay şoförü şampiyonası, İşeyen Çocuk heykeline tramvay şoförü elbisesi giydirilmesi, havai fişek gösterisi vb. birçok etkinlik 1-5 Mayıs tarihleri arasında Brüksel’i şenlendirdi. 4 Mayıs’ta ise Avrupa Birliği kurumları kapılarını halka açtı.

1 Mayıs’ta bir taraftan emekçiler Brüksel sokaklarında yürüyüşleriyle seslerini yükseltirken diğer tarafta tarihi tramvaylar geçit töreni yapıyordu. 1 Mayıs 1869’da Brüksel’de ilk atlı tramvay hattı açılışından tam 150 yıl sonra, tramvaylar Brüksel sokaklarına eski Brüksel’i taşıdılar. Rusya, Almanya dahil pek çok ülkeden tramvay meraklıları da Brüksel’e geldi... Brüksel Bölgesi Ulaştırma Bakanı Pascal Smet’e göre “çikolata, Art Nouveau ve Magritte ile birlikte tramvay da Brüksel’in sembolü.”

Blondeau’nun mügeleri...

Gent’te bulunan Demokratik Halk Kültür Derneği’nin 30 Nisan akşamı düzenlediği 1 Mayıs kutlamasında Belçika’da ve Türkiye’de solun şu anki konumunu “Aynı ülkede iki demokrasi: Belçika! Bir ülkede yarım demokrasi: Türkiye!” başlıklı mizahi bir sunumla anlattım. 1 Mayıs günü Brüksel’de kutlamaların yapıldığı Place Rouppe meydanında buldum kendimi. Çocuklar da unutulmamış. Çeşitli yiyecek içecek tezgâhları yanında çocukların oynayacağı alanlar hazırlanmış. Ailecek gelip, keyifli bir şekilde 1 Mayıs kutlayabiliyorsunuz alanda. Fransa’da başlayıp artık 1 Mayıs ile özdeşleşen müge çiçeği satılıyordu, bir küçük buket aldım.

Müge geleneği Fransa’da aslında Rönesans’a dayanıyor. Bilinen verilere göre, ilk kez Kral 9. Charles 1 Mayıs 1561’de yakın çevresine mutluluk dileğiyle müge dağıtmış. Müge ile 1 Mayıs ilişkisi ise yürek yakıyor. 1891 yılı 1 Mayıs sabahı küçük sanayi kenti Fourmies’de 8 saat çalışma talebiyle yapılan grevde asker ateş açtı ve 9 kişi öldü, 33 kişi yaralandı. Ölen işçilerden Maria Blondeau adlı genç kızın ellerinin arasında, nişanlısının, aşklarının simgesi olarak verdiği, kanlı bir müge dalı bulunuyordu. Mügenin 1 Mayıs Emekçi Bayramı’nın simgesi haline dönüşmesiyse ilk kez 1936 Halk Cephesi döneminde olmuş. Sol parti ve sendikaların militanları bu çiçeği sokakta satarak hem propaganda yapar hem de hareketlerine üç beş kuruş destek olurlarmış. Fransa’da doğan bu gelenek Brüksel’de de kendini kabul ettirmiş durumda. Brüksel’de 1 Mayıs müge ile özdeşleşmiş. Solcular ve emekçiler Maria Blondeau’yu anarak, diğerleri ise Kral 9. Charles mantığıyla mutluluk ve şans getirmesi dileğiyle çevresine müge hediye ediyor.

Çiçekten halı...

Begonya çiçeklerinin en büyük üreticisi olan Belçika’nın başkenti Brüksel’de 1971 yılından bu yana iki yılda bir düzenlenen ve yoğun ilgi gösterilen Çiçek Halı etkinliğini unutmayalım. Kent merkezinde, Grand Place meydanında, Gent şehri ve çevresinde yetişen yaklaşık 800 bin begonya çiçeği ile yapılan 2 bin metrekarelik çiçekten halı iki yılda bir de olsa ağustos ayı ortalarında 3 gün boyunca Brüksel’i taçlandırıyor.

1 Mayıs meydanından aldığım mügeyi eşime armağan ettim. Aslında benim gibi bir Brüksellinin sarı zambak, müge ve begonya karışımı bir buket yaptırması gerekirdi...
erdincutku@binfikir.be