BM Güvenlik Konseyi, Libya'yı masaya yatırıyor

BM Güvenlik Konseyi'nde 8 saatten fazla süren toplantının sonunda, Libya'da sivilleri koruma amacıyla uçuşa yasak bölge oluşturulmasını öngören karar tasarısını kaleme alan Fransa, İngiltere ve Lübnan'ın tasarıya son halini vererek bugün Konsey'de oylamaya sunulmaya hazır hale getirdikleri kaydedildi.

Fransa'nın BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Gerard Araud, Konsey'in bugün karar tasarısını oylaması için çaba sarf ettiğini, bu amaçla da tasarıyı Konsey'e ve BM Sekretaryasına resmen sunduğunu bildirdi. Araud, Konsey üyelerinin tasarıya ilişkin değişiklik isteklerini bugün ilerleyen saatlerde yapabileceklerini ve Konsey yeniden toplandığında bunların ele alınabileceğini söyledi.

 Görüşme TSİ 00.00'da

Tasarıyı hazırlayan ülkelerden İngiltere'nin BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Mark Lyall Grant, gazetecilere yaptığı açıklamada, oylamanın yerel saatle 18.00'de (TSİ 00.00) yapılacağını söyledi. Fransa'nın BM Daimi Temsilcisi Gerard Araud da daha önce yaptığı açıklamada, oylamanın aynı saatte yapılmasını istediklerini belirtmişti.

ABD'nin BM Daimi Temsilciliği ise twitter'daki mesajında oylamanın daha erken saatlerde yapılabileceğini duyurmuştu.

Karar tasarısının bir an önce Konsey'de kabul edilmesini sağlamak üzere bugün New York'a gelecek Fransız Dışişleri Bakanı Alain Juppe'nin de BM'de gazetecilere açıklamalarda bulunması bekleniyor.

Konsey'de bir karar tasarısının kabul edilebilmesi için 15 üyelsinden en az 9'unun ''evet'' oyunu alması ve 5 daimi üye (ABD, İngiltere, Fransa, Çin ve Rusya) tarafından veto edilmemesi gerekiyor.

'Uçuşa yasak bölge ve belki daha da ötesine gidebilecek adımlar'

ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Susan Rice da gazetecilere yaptığı açıklamada, ''Libya'da sivilleri korumaya yönelik pek çok hususu son derece ciddi şekilde değerlendiriyoruz ve ABD olarak Konsey'de bu yöndeki çabalara liderlik ediyoruz. Bu hususların içinde uçuşa yasak bölgenin oluşturulması da var'' dedi. Rice, ''Ancak ABD'nin görüşü, bu noktada uçuşa yasak bölgeyi kapsayan ya da belki bunun da ötesine gidebilecek adımları düşünmeye hazır olmamız gerektiğidir'' dedi. Rice bunun nedenini açıklarken Libya'daki durumun her an değiştiğini ve uçuşa yasak bölge oluşturulmasının, şu an tehlikede olan sivillerin korunmasında yeterli olamayabileceğini söyledi. Rice bir soru üzerine, uçuşa yasak bölge oluşturulmasında Arap ülkelerinin liderliğinin ve katılımının son derece önemli olduğunu da vurguladı.

Rusya'nın Libya'da acil ateşkes çağrısında bulunan başka bir karar tasarısı metni hazırladığına yönelik sorular üzerine ise Rice, Konsey üyelerinin çoğunluğunun, güçlü bir şekilde uygulamaya konmasını sağlayamayacak, tek başına ateşkes çağrısı öngören bir karar tasarısı metnini ele almaya hevesli olmadıklarını, ateşkesin Konsey'in zaten 26 Şubat'ta aldığı Libya kararında bir anlamda öngörüldüğüne dikkat çekti. Konsey'e Fransa, İngiltere ve Lübnan tarafından sunulan karar tasarısını ise detaylı bir şekilde incelediklerini ve bugün de ele almaya devam edeceklerini söyleyen Rice, ''Rusya'nın sunduğu karar tasarısı metninde bulunan bazı faktörleri de elimizdeki karar tasarısı metnine ekleyebiliriz'' diye konuştu.

Rice bu kapsamda karar tasarısının en erken bugün oylamaya sunulabileceğini belirtti.
Ancak edinilen bilgiye göre Rusya başta olmak üzere Çin, Almanya ve Hindistan gibi bazı Konsey üyelerinin uçuşa yasak bölge oluşturulmasını öngören tasarıya ilişkin tereddütleri devam ediyor. Bu ülkelerin diplomatları, uçuşa yasak bölgenin kim tarafından ve nasıl uygulanacağı konusundaki soruların yanıtsız kaldığını belirtiyorlar.

Rusya'nın BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Vitali Çurkin, ''Biz hemen bugün acil ateşkes çağrısında bulunan karar tasarımızı oylamaya sunmak istedik, ancak Konsey'de yeterli destek göremedik'' derken, Konsey'in dönem başkanı Çin'in BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Li Baodong da yaptığı açıklamada, ''Umarız yarın müzakerelerde gerçek bir ilerleme sağlayabiliriz'' diye konuştu. Lübnan'ın BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Nevaf Selam ise uçuşa yasak bölgenin işe yaramaz hale gelmesinden önce Konsey'in biran önce harekete geçmesi gerektiğini vurguladı.

Fransa, İngiltere ve Lübnan tarafından Konsey'e sunulan karar tasarısında, sivilleri koruma amacıyla Libya'nın hava sahasında ''tüm uçuşların'' yasaklanması öngörülüyor ve BM ülkelerinden uçuşa yasak bölgenin uygulanması için ''gerekli her türlü önlemi'' almaları isteniyor. BM kulislerinde ''gerekli her türlü önlem'' ifadesinin, gerekirse askeri harekat düzenleme yetkisini de içerdiği konuşuluyor. Tasarıda ayrıca, Konsey'in 26 Şubat'ta Muammer Kaddafi ve yakın çevresini hedef alan yaptırımların (mal varlıklarının dondurulması ve seyahat yasağı) ile silah ambargosunun genişletilmesi de öngörülüyor. 

"Libya konusunda Arap ve Afrika ülkelerinin görüşleri dikkate alınmalı"

Çin yönetimi, Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'ni Libya'ya karşı yapılacak eylem konusunda karar verirken, Arap ve Afrika ülkelerinin görüşlerini dikkate almaya çağırdı. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Cian Yü, Pekin'deki olağan basın toplantısında, Libya üzerinde uçuşa yasak bölge oluşturulmasıyla ilgili karar tasarısı hakkında Çin'in görüşlerini açıklarken, "Güvenlik Konseyi'nin önlemleri en kısa sürede Libya'daki durumu istikrara kavuşturmalı ve sivillere yönelik şiddeti durdurmalıdır" diye konuştu.

Libya'nın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı duyduklarını yineleyen Çinli yetkili, krizin barışçı yollardan çözülmesini istediklerini belirtti. Çin'in Arap ülkelerinin talebi üzerine acil görüşmeler başlattığını kaydeden sözcü Cian, görüşmelerde yapıcı rol oynadıklarını ifade etti.

İlk görüşmelerde anlaşmaya varılamadığını anlatan Cian, Güvenlik Konseyi'nin konuyu tartışmaya devam edeceğini söyledi.

Juppe BM'ye geliyor

Fransa Dışişleri Bakanı Alain Juppe, BM Güvenlik Konseyi'nin Libya'da uçuş yasağı bölgesi oluşturulmasına yönelik karar tasarısı görüşmeleri kapsamında temaslarda bulunmak üzere bugün BM'ye geliyor.

Fransa'nın BM Daimi Temsilciliğinden verilen bilgiye göre, Juppe, Konsey'e Fransa, İngiltere ve Lübnan tarafından sunulan karar tasarısının bugün muhtemel oylamasına katılmak üzere New York'a gelecek. Libya'da sivillere karşı şiddetin durdurulmasının Fransa için en büyük öncelik olduğunu belirten Daimi Temsilcilik, Libya'da özellikle Bingazi'deki acil durum gözönüne alındığında, Juppe'nin New York'a gelerek karar tasarısının mümkün olduğunca çabuk kabul edilmesini sağlamak istediğini bildirdi. Juppe'nin bugün BM'de gazetecilere açıklama yapması da bekleniyor.

Konsey üyelerinin bugün uzmanlar seviyesinde karar tasarısı üzerinde toplantılarına devam ettikleri gözlenirken oylamanın ne zaman yapılacağı henüz bilinmiyor.

Fransa, İngiltere ve Lübnan tarafından Konsey'e sunulan karar tasarısında, sivilleri koruma amacıyla Libya'nın hava sahasında ''tüm uçuşların'' yasaklanması öngörülüyor ve BM ülkelerinden uçuşa yasak bölgenin uygulanması için ''gerekli her türlü önlemi'' almaları isteniyor. BM kulislerinde ''gerekli her türlü önlem'' ifadesinin, gerekirse askeri harekat düzenleme yetkisini de içerdiği konuşuluyor.

Tasarıda ayrıca, Konsey'in Muammer Kaddafi ve yakın çevresini hedef alan yaptırımların (mal varlıklarının dondurulması ve seyahat yasağı) ile silah ambargosunun genişletilmesi de öngörülüyor.