Bir keyfi harcama yolu daha!

Örtülü ödenekten geçen yıl 624 milyon TL harcayan, son 10 yıldaki örtülü ödenek bütçesi 3.5 milyar TL’ye ulaşan Başbakanlık’ın bundan sonra kendi yapacağı ya da kendi adına diğer idarelere yaptıracağı “yapım işleri” ihale kapsamı dışında tutulacak. Bu yolla milyonlarca TL’lik harcama, “doğrudan temin” yoluyla yapılabilecek.

Kamu İhale Yasası’nın “İstisnalar” başlıklı 3. maddesi, ihale kapsamına sokulmayacak alımlara ilişkin hükümler içeriyor. Maddenin bentlerinden birisinde yasa kapsamında tutulacak alımlardan biri de “Savunma, güvenlik veya istihbarat alanları ile ilişkili olduğuna veya gizlilik içinde yürütülmesi gerektiğine ilgili bakanlık tarafından karar verilen veya mevzuatı uyarınca sözleşmenin yürütülmesi sırasında özel güvenlik tedbirleri alınması gereken veya devlet güvenliğine ilişkin temel menfaatlerin korunmasını gerektiren hallerle ilgili olan mal ve hizmet alımları ile yapım işleri” olarak tarif ediliyor.

Bu yasa çerçevesinde 2012 yılında Resmi Gazete’de yayımlanan kararnamede, bu kapsama giren alımlar için Başbakanlık tarafından ya da Başbakanlık adına diğer idarelere yaptırılacak mal alımı, hizmet alımı, danışmanlık hizmet alımı ve yapım işlerinde uygulanacak esaslar belirlenmişti.

Kararnamede, yasa kapsamı dışında bırakılan temsil ağırlama, konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin harcamalarla birlikte Kamu İhale Kurumu’nun belirlediği tutarın beş katına kadar olan mal, hizmet ve danışmanlık hizmeti alımlarının da “doğrudan temin” yoluyla yapılabileceği belirtilmişti.

Bu hüküm sayesinde kamu kurumları milyonlarca TL’yi ihalesiz harcama olanağı bulmuştu.

‘Danışmanlık yetmez, yapım işleri de ihalesiz olsun’

Ancak ihale yasası kapsamında bırakılan bunca harcama kalemi hükümete yetmedi. Resmi Gazete’de yayımlanan yeni Bakanlar Kurulu kararıyla 2 yıl önce alınan kararın çerçevesi genişletildi. Yapılan değişiklikle, eski kararnamede belirlenen limit tutarın beş katına kadar olan harcamaların arasına “yapım işleri” de eklendi.

Yine eski kararnamede “doğrudan temin” yöntemiyle yapılacak harcamalar için getirilen “Gizlilik, standardizasyonun korunması, araştırma-geliştirme projeleri ve acil istihbarat ihtiyaçlarını temin etmek maksadıyla ihtiyaç ünitelerince teklif edilip ihale yetkilisince uygun görülen ve onaylanan tek kaynak alımları”sınırlaması da “Güvenlik veya gizlilik içerisinde yürütülmesi ihale yetkilisince uygun görülen mal alımı, hizmet alımı, danışmanlık hizmet alımı ve yapım işleri” olarak değişti.

Değişiklikle Başbakanlık’ın yapacağı ya da Başbakanlık adına diğer idareler tarafından “doğrudan temin” yoluyla yapılacak mal ve hizmet alımları kalemlerine “yapım işlerini” de eklenmiş oldu.

624 milyon TL böyle harcandı

Yapacağı harcama kalemlerini bir bir ihale yasası kapsamı dışına çıkartan Başbakanlık, “örtülü ödenekten” geçen yıl 624 milyon TL harcamıştı. AKP iktidarındaki son 11 yılda yalnızca Başbakanlık örtülü ödeneğinden harcanan ve sokaktaki yurttaşın nereye harcandığı konusunda en ufak fikri olmadığı tutar 3.5 milyar TL’ye ulaşmıştı.

Bu işler kapsam dışında

Kamu İhale Yasası uyarınca mimarlık ve mühendislik, etüt ve proje, harita ve kadastro, her ölçekte imar planı, imar uygulama, ÇED raporu hazırlanması, plan, yazılım geliştirme, tasarım, teknik şartname hazırlanması, denetim ve kontrolörlük gibi teknik, mali, hukuki veya benzeri alanlardaki hizmetler, yalnızca belli istekliler arasında ihale yöntemiyle alınıyor. Bazı danışmanlık hizmetleri de hizmet alımı ihalesiyle gerçekleştirilebiliyor.