Bir gezginin arşivi, ilk defa ANAMED’de

Koç Üniversitesi Anadolu Medeniyetleri Araştırma Merkezi (ANAMED), üç yılda bir Koç Üniversitesi tarafından düzenlenen “Uluslararası Sevgi Gönül Bizans Araştırmaları Sempozyumu” kapsamında, “Arşivin Belleği: Marcell Restle’nin Anadolu Araştırmaları” adlı sergisinin açılışını dün yaptı. 1 Aralık’a kadar sürecek serginin açılışı, sergi küratörleri Lioba Theis, Su Sultan Akülker ve Caroline Mang ile, sergi tasarımcısı Burak Şuşut’un katılımıyla gerçekleşti. Sergide, Restle’nin Viyana Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü’nün arşivi olan DiFaB’a (Bizans Araştırmaları Dijital Arşivi) bağışladığı özel koleksiyonundan, vefatından sonra üniversiteye taşınan belge ve malzemelerin büyük bir bölümü ilk kez sergileniyor.

Sergi, bir yandan Restle’nin sistematik çalışma yöntemini gösterirken, diğer yandan Anadolu’daki geç antikçağ, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait kültürel varlıkları incelemeye yaşamını adamış araştırmacının onlarca yıl boyunca oluşturduğu zengin arşivini gözler önüne seriyor.
Dört bölümden oluşan sergide 1956-2000 yılları arasında oluşturulmuş zengin arşivden, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı sanatı ve mimarisi alanlarında yüzlerce fotoğraf ve yazılı belge, teknik ve fotogrametrik çizim, görüntü ve ses kayıtları da yer alıyor.

‘Geleceğe bakış’
Serginin küratörlüğünü üstlenen Viyana Üniversitesi’nden Lioba Theis, arşivin tamamının yaklaşık 17 bin slayt, 10 binin üzerinde siyah beyaz fotoğraf, yüzlerce ses ve görüntü kaydı, taslaklar ve çizimlerden oluştuğunu söylüyor. Bu kadar devasa bir arşivin içerisinde, o arşivin tamamını yansıtacak objeleri seçerken çok zorlandıklarını belirten Theis, şunları ekliyor: “Daha önce profesyonel bir sergi yapmamıştık, bu sonuca ulaşabilmemiz ANAMED ekibiyle çalışmamız sayesinde oldu. Bu şekilde arşivin küçük bir bölümünün tamamını yansıtmasını sağlayabildik. Katalog çalışmasında da sergi hazırlığı içerisinde de şunu fark ettik, her bölüm kendi içerisinde uzun bir geleceğe sahip. Daha da derin araştırılması ve daha önemli çalışmaların yapılması gereken bölümlerden oluşuyor. Bu nedenle arşiv bizim için sadece geriye bir bakış değil, geleceğe de bir bakış oluşturuyor.”

‘Arşivin tamamı paylaşılacak’
Serginin diğer küratörü Su Sultan Akülker ise, serginin yapılmasına önayak olan isim. Viyana Üniversitesi’nde okumaya başladıktan sonra, Türkiye’yle işbirliği yapmak isteyen Akülker, 2015 yılında sergi için çalışmaya başlıyor. Sergiyi Restle hayattayken yapmak istese de, Restle 1 yıl sonra, 25 Ocak 2016 yılında yaşama veda ediyor. Ekip, Restle’nin Viyana Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü’nün arşivi olan DiFaB’a (Bizans Araştırmaları Dijital Arşivi) bağışladığı özel koleksiyonun tamamını, erişime açmak için çalışmalarına devam ediyor.