Bir çizgi roman antolojisi

Devrim Kunter, son on yılda Türkiye’de çizgi roman üretimi açısından dikkat çeken isimlerden biri. Yarattığı Seyfettin Efendi karakterini merkeze koyan çizgi romanların hem içerik hem de genç çizgi roman sanatçılarına sağladığı esin açısından elde ettiği başarının yanı sıra Yabani ve İsimsiz Dünya gibi projelerin de başını çekiyor. Böylece çizgi roman sanatçılarının yapıtlarını paylaşabileceği, hikâyelerini okurlara aktarabileceği yayınlar oluşturuyor. Yabani’nin bilim kurgu özel sayısı, aylık yayımlanan Yabani’den ciddi şekilde ayrılıyor: İnce, dergi türünde bir yayından değil, yaklaşık yüz sayfalık, ciltli bir çalışma. Aynı zamanda, daha önceki sayılarında öykü ve yazılar da içeren Yabani, artık tamamen bir çizgi roman antolojisine dönüşmüş durumda.

PEK ÇOK ÇİZGİ ROMAN BİR ARADA

Yabani - Bilim Kurgu Özel Sayısı, yeni bir dönemin başlangıcı olabilir. 2016 - 2017 arasında on sayı boyunca aylık dergi yapısında devam eden Yabani, bu sayıyla birlikte belli temalar etrafında bir araya getirilen hikâyelerin, daha uzun bir zaman aralığında yayımlanacağı bir yapıya dönüyor.

Bu, küçük bir yapı değişikliği değil. Yabani’nin bilim kurgu özel sayısı, aylık yayımlanan Yabani’den ciddi şekilde ayrılıyor: Artık ince, dergi türünde bir yayından değil, yaklaşık yüz sayfalık, ciltli bir çalışmadan söz ediyoruz. Aynı zamanda, daha önceki sayılarında öykü ve yazılar da içeren Yabani, artık tamamen bir çizgi roman antolojisine dönüşmüş durumda.

Elbette, değişmeyen, sabit kalan bazı şeyler de var. Bunların bana göre en önemlisi, yayın içindeki çizgi romanların uzunluğu. Daha önceki sayılarda da olduğu gibi, bilim kurgu özel sayısında da pek çok çizgi roman bir araya geliyor. Bunlar, uzunlukları bir sayfadan on dört sayfaya kadar değişen, oldukça kısa yapıtlar.

ARKASI YARIN MANTIĞI

Sayfa sayısının yarattığı zorlukları aşmanın bazı açık yolları var. Bunların ilki, Yabani’nin daha önceki sayılarında, aylık yapının da etkisiyle sık sık rastladığımız “arkası yarın” mantığı. Bilim kurgu özel sayısında bunun bir örneğini “Kartel” hikâyesinde görüyoruz. Kartel’in kendi içinde başlayıp biten bir hikâye olmaması, Yabani’nin daha önceki sayılarında yayımlanan bir çizgi romanın devamı olması, dergiyi de takip etmiş olanlar için daha dolu bir anlatı oluşturulması anlamına geliyor.

İkinci bir yol ise, aslında bu sınırlama içinde güçlü hikâyeler anlatmanın neredeyse olanaksız olduğunu kabul edip, hiç böyle iddialı bir işe kalkışmamaya dayanıyor. Kısa çizgi romanlar geleneksel anlamda giriş - gelişme - sonuç yapısına uyan yapıtlar üretmek için ideal değil, ancak belli temalar üzerinden hikâye fikirleri yaratmak; pek çok detayı okurun hayal gücüne bırakıp, hikâyelerin büyük resmini ‘ima etmek’ için ideal. Yabani’nin bu sayısında pek çok hikâye bu yöntemi tercih ediyor.

BİLİM KURGUNUN TEMALARI

Teknoloji bağımlığının apayrı bir boyuta ulaştığı “Şeyler” hikayesinden, II. Abdülhamid döneminde tuhaf ve komik bir bilim kurgu hikâyesi anlatan “Ottomat”a; kadına karşı şiddet konusunda ciddi toplumsal eleştiriler içeren “Sırat”tan, bilim kurgunun klasik temalarından biri olan robot - insan ilişkisini farklı örnekler çerçevesinde el alan “Bilişsel Düşüşler Hiyerarşisi”ne kadar; çizgi roman içindeki pek çok hikaye daha basit, daha “fikir” odaklı anlatılar içeriyor.

Bu sayede, yapıt kapsamında görev alan sanatçılar çoğu zaman sayfa sayısının yarattığı tuzağa düşmemiş oluyor. Üstelik, bu kısa tanıtımlardan de biraz göreceğiniz gibi, bilim kurgu türü etrafında bir araya getirilmiş bir sayı olması, çizgi roman içinde çeşitlilik açısından bir eksiklik olduğu anlamına da gelmiyor:

Bilim kurgu zaten kendi içinde çok geniş bir tür; bu sayıda yer alan yazar ve çizerler de çok farklı temaları, çok farklı dönemleri, çok farklı karakterleri ele alıyor. Buna bir de pek çok hikâyenin, yine oldukça geniş bir yelpazeden toplumsal konulara bağlanması eklenince, ortaya kendini pek tekrar etmeyen, farklı deneyimler sunan bir yapıt çıkıyor.

Bu açıdan, Yabani’nin bu özel sayısı güzel hikâye fikirleriyle karşılaşacağınız, eğlenceli bir antoloji. İlk sayı itibarıyla, yeni yayın yaklaşımı da başarılı olabilecek, potansiyeli yüksek bir yapıya benziyor. Geriye kalan tek şey, Yabani’nin bu yeni dönemiyle birlikte, okurlardan biraz daha fazla destek görmesi.

Yabani Bilim Kurgu Özel Sayısı / Devrim Kunter / Efendi Yayınları / 104 s. / 2020.