Bilim insanları kara deliklerin çarpışmasını gözlemledi
Bilim insanları, kara deliklerin çarpışma anını tarihte ilk kez gözlemlemiş olabilir.
cumhuriyet.com.trGörsel: AA
Astronomlar, ilk defa kara delikler arasındaki bir çarpışmanın ışık izini görüntülemiş olabilirler. Kara delik çarpışması (ya da birleşmesi), LIGO ve Virgo kütle çekimsel dalga gözlemevleri tarafından belirlendi ve konu hakkındaki araştırma, Physical Review Letters üzerinde yayımlandı.
Ne zaman bir kütle çekimsel dalga sinyali belirlense, Dünya genelinde teleskoplara ve gözlem evlerine bu olay ile ilgili ışık izini belirlemeye çalışmaları için bir uyarı gönderiliyor. Bu olay öncesinde sadece bir iz bulundu ve bu da nötron yıldızları arasında bilinen ilk çarpışma ile ilgiliydi. S190521g olarak bilinen en son olay, iki adet yıldız boyutlu kara deliği ve üçüncü bir süper-büyük kara deliği içeriyor.
Süper büyük kara delikler (supermassive black hole) büyük bir malzeme diski ile çevrili oluyor ve yörüngelerinde kara deliklerin yanı sıra yıldızlar da bulunuyor. Ekip, belirli bir kara delik üçlemesinin gerçekleştiğini, iki kara deliğin süper büyük kara deliği çevreleyen diskte bir araya geldiğini düşünüyor. Çarpışma, yeni oluşmuş kara deliğe yeni bir yol verdi ve bu diskin içerisinden geçerek cisimlerin dengesini değiştirdi ve bir ışıma ortaya çıkarttı. Birleşim ile ortaya çıkan kara delik Güneş'ten 100 kat daha büyük bir kitleye sahip ve disk içerisinde saniyede 200 kilometre hızı ile hareket etti.
Bu sıra dışı senaryonun önerisi, Caltech'in gökyüzünün robotik incelemesini gerçekleştiren Zwicky Transient Facility (ZTF) tesisinden geliyor. Kütle çekimsel etkinlik bulunduktan sonra Dünya genelinde teleskoplara bir uyarı gönderilmişti ancak herhangi bir şey belirlenememişti. Birkaç gün sonra ZTF, gökyüzünün yaklaşık olarak doğru kısmında ve olaydan beklenen mesafede bulunan bir süper büyük kara delikten bir ışıma kaydetti. Ekip, bu olayın farkına ancak aylar sonra, arşivlenen verilerin incelenmesi sırasında haberdar oldu. O noktada ışıma zaten sona ermişti ve gerçek kaynağı bulunamamaktaydı.
Ekip, önerdikleri senaryonun gerçek olup olmadığını birkaç yıl içerisinde öğrenebileceklerini düşünüyor. Yeni oluşan kara delik, süper büyük kara delik yörüngesinde diskin içerisine tekrar gireceği bir yola sahip olacak. Eğer benzer bir ışıma ortaya çıkarsa, bu ışımanın sebebini bulabilecekler.
Kaynak: CHIP Online