Biber gazı ile emniyette miyiz?

Televizyonlarda son dönemlerde görmeye alıştığımız polislerin yurttaşlara uyguladığı biber gazı aynı zamanda güvenlik için de kullanılıyor. Biber gazının kullanılma amacı ve uygulama yöntemine dikkat çeken yetkililer gazın ölümcül olabileceğini belirtiyor.

Kontrolsüz biber gazı kullanımının insan sağlığı açısından geri dönülemez tehlikeler taşıdığını ifade eden Kimya Mühendisleri Odası tarafından konu ile ilgili yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi: "Yaygın olarak kullanılan adıyla Biber Gazı’nın içindeki etken kimyasal madde Oleoresin Capsicum’dur. OC olarak kısaltılan bu madde, kimyasal yapısı itibariyle yağ bazlıdır ve enflamatuvar özelliktedir. Biber gazının içinde, üreticisinin formülasyonuna göre değişmekle birlikte Trikloretilen ve Tetrafloroetan gibi başka kimyasallar da bulunmaktadır."

Biber gazı ilk ne zaman kullanıldı?

İlk olarak 1871 yılında üretilen bu göz yaşartıcı maddelerin, sprey ve bomba halinde yaygın olarak kullanılmaya başlanması 1990'lı yıllarda gerçekleşmiş olmakla birlikte, rafine edilmemiş şekliyle biber, doğal bir kimyasal silah olarak yüzlerce yıldır kullanıldı.
 

Etkileri nelerdir?

• Gözlerde, burunda ve deride yanma, batma
• Görmenizi bulanıklaştıracak kadar çok miktarda göz yaşarması
• Burun akması
• Vücut salgılarının artması
• Öksürük ve nefes almada zorluk
• Dezoryantasyon, bilinç bulanıklığı, panik
• Aşırı bir öfke, kızgınlık gibi etkilerini yaşayabilirsiniz. Tüm bu etkiler geçicidir.

Biber gazının etki süresi 20 dakika ile 2 saat arasında değişir. Biber gazının etkisinin bu kadar uzun sürmesinin nedeni deriden emildikten sonra sinir uçlarında birikip yavaş yavaş salındığı içindir.

Biber gazı etkisinden korunmak için

• Sakin olun. Panik etkilenmeyi artırır. Yavaş yavaş nefes alın ve bu durumun geçici olduğunu hatırlayın.
• Gazın atıldığını görürseniz gözlüğünüzü, maskenizi takın, oradan biraz uzaklaşın. (yüksek bir yere çıkabilirsiniz)
• Nefesinizi ağzınızdan alıp burnunuzdan verin. Arada bir öksürmeye çalışın, tükürün.
• Kontakt lensleriniz varsa kimyasallara maruz kalmamış birinden lensleri çıkartmasını rica edin.
• Gözlerinizi ovalamayın.

• Eylem sonrasında üstünüzdeki kıyafetleri çıkartın dayanabileceğiniz soğuklukta suyla duş alın. Kıyafetleri güçlü deterjanlarla yıkayın. Bu kimyasallar toksik etkilidir ve siz onları temizlemediğiniz sürece sizi ve etrafınızdakileri zehirlemeye devam eder. Temizleyene kadar yüzünüze, gözünüze, diğer insanlara, mobilyalara, koltuklara dokunmayın.

Biber gazının insan sağlığı açısından taşıdığı tehlikeler nelerdir?

1. Soluma, cilt teması ve sindirim yoluyla insan vücuduna nufüz edebilir.
2. Yüksek dozlara maruziyet sonucu kardiyak aritmiye (kaple ilgili ritm bozukluğu) sebep olma potansiyeli vardır. Kalp rahatsızlığı olanların maruziyetleri sonucu, ölümle sonuçlanabilecek olaylar yaşanabilir.
3. Solunum sistemi üzerinde tahriş edici özelliği vardır. Özellikle astımı olanların maruz kalmaları ölümle sonuçlanabilen sağlık riskleri barındırır.
4. Nörolojik sistem üzerinde olumsuz etkilere sahiptir.
5. Tekrarlayan maruziyetlerinde dermatite neden olma potansiyeli taşıyor..
6. Yutulması durumunda mide bulantısı, kusma ve ishale sebep olabilir.
7. Alkol ve uyuşturucu kullananların maruziyetinde ölüm potansiyeli mevcuttur.
8. Hamile kadınlar ve hayvanlar üzerindeki olumsuz etkileri daha fazladır.
 

Ölümlü vakalar yaşanmış mıdır?

Ülkemizde bu konuda kayıtlara geçmiş, tanısı koyulmuş, tutarlı ve bilimsel bir istatistik bulunmamakla birlikte, dünyanın çeşitli yerlerinde bu konuya ilişkin yapılan çalışmalar var. Örneğin Güney Kaliforniya’daki Sivil Özgürlükler Birliği’nin (American Civil Liberties Union of Southern California - ACLU) hazırladığı bir rapora göre Haziran 1993 ve Haziran 1995 arasında, biber gazına maruziyet sonucu 26 ölümlü vaka yaşandığı bildiriliyor.
 

Yapılması gerekenler neler?
 
Biber gazının içindeki etken madde olan OC’nin, bileşim içindeki miktarı bazı ülkelerde belirli sınırlandırılmalara tabi tutuluyor. Ülkemizde kullanılan biber gazlarının içindeki OC değeri, yetkili kurumlarca kamuoyuna duyurulmalı ve ülkemizde kullanılan biber gazının Güvenlik Bilgi Formu tarafından kamuoyuyla paylaşılması gerektiği savunuluyor.

Biber gazı yaşamı daha güvenli hale getirebilir mi?

Biber gazı spreyi ile artık şehir yaşamı daha güvenli bir hale gelebiliyor. 1 metreden daha uzaktan saldırgan, tinerci, gaspcı ve tacizcilere karşı kullanabileceğiniz bu sprey kendi emniyetiniz için kullanılabiliyor. Belki sizi tüm tehlikelerden korumayabilir ama tehlike anında karşınızdaki saldırgana temas etmeniz gerekmediğinden onu kolayca etkisiz hale getirir ve size olay yerinden uzaklaşmanız için 1,5 saat gibi uzun bir süre tanır.

Biber gazı yasal mı?

Biber gazı kullanan ve buna maruz kalan iki tarafında hukuki haklarını, biber gazının yasal olup olmadığını sorduğumuz Avukat Pınar Muslu ise konu hakkında şunları kaydetti:

"Biber gazı adıyla bilinen ve bulunduğumuz ortamlarda kolaylıkla satın alabileceğimiz bu kimyasal maddeler  'Öldürücü olmayan kimyasal silahlar' sınıfına girer. Kullanımı, 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun Uygulamasına İlişkin Yönetmelikte, yasal olarak kabul edilmektedir. Ayrıca 2559 sayılı vazife ve selahiyet kanunu madde  16 ya göre 'Polis, görevini yaparken direnişle karşılaşması halinde, bu direnişi kırmak amacıyla ve kıracak ölçüde zor kullanmaya yetkilidir. Polisin direnen kişilere karşı veya eşya üzerinde bedenî kuvvetin dışında kullandığı kelepçe, cop, basınçlı su, göz yaşartıcı gazlar veya tozlar, fizikî engeller, polis köpekleri ve atları ile sair hizmet araçlarını kullanabilir. (md.16/b)' Bu bilgilerin yanı sıra 5188 sayılı ateşli silahlar başlığını taşıyan kanunun 24. maddesinde orantılılık ilkesi üzerinde durulmuştur. Maddeye göre 'Komisyon, orantılılık ilkesine uygun olarak canlılar üzerinde kalıcı etkisi olmayan kimyasalların kullanılmasına izin verebilir' denilmektedir.

Sivil vatandaşlarımız için kanunda bu konuda açıkça bir hüküm yer almamaktadır. Fakat 6136 Sayılı Ateşli Silahlar Ve Bıçaklar İle Diğer Aletler Hakkında Kanun ve Yönetmeliğe dayanarak, bu  Malzemelerin taşınması yasaktır fakat tek başına suç değildir. Gereksiz yere kullanımı ve insana zarar vermesi suçtur. Kullanmak  durumun meşru müdafaa olup olmadığına göre değişir. Meşru müdafaa durumunda sadece 6136 sayılı yasa yani Ateşli Silahlar ve Bıçaklar savunma gerecinizin haklılığına değil (diğer bazı koşullar ile birlikte) saldırı ile orantılılığına bakılır"

Öne çıkan biber gazı mağdurları
 

Ahmet Türk'e biber gazı

Kadıköy'de Sivil ve Demokratik Anayasa Platformu adı altında toplanan binlerce kişi anayasa değişikliği tasarısıyla ilgili miting düzenledi. Sakin başlayan mitingde bir süre sonra arbede yaşandı. Polisin biber gazı kullanması sonucu etkilenen birçok kişi arasında eski DTP lideri Ahmet Türk de vardı. (10. Nisan. 2010)


Biber gazı öğrencilerin elinde

Ağrı'da Doğubayazıt Lisesi'nde 3 öğrenci tarafından teneffüse 1 dakika kala koridora biber gazı atıldı. (5. Mart. 2010)


İşçilere biber gazı

TEKGIDA-İŞ’in 12 bin TEKEL işçisinin özlük haklarıyla diğer kamu kurum ve kuruluşlarına nakil yapılması talebiyle AKP Genel Merkezi önünde başlattıkları eylemde polis, işçilere biber gazıyla müdahale etti. Birçok işçi biber gazının etkisiyle rahatsızlandı.

Biber gazının acısını onlar da öğrendi

Muğla'nın Ula ilçesi Emniyet Müdürlüğü'nde görevli Emniyet Amiri Nevzat Erem, Nevruz nedeniyle çıkabilecek olaylara karşı, Milas'ta görev yapan 107 polis ve 6 emniyet amirine biber gazı kullanma eğitimi verdi. Önce teorik bilgileri anlatan Erem, daha sonra uygulamalı eğitime geçti. Gazın etkisiyle fenalaşan ve suyla yüzlerini yıkayarak gazın etkisini azaltmaya çalışan polislerden bazıları ayağa kalkmakta ve yürümekte zorlandı.