Benzersiz sansür

İnternet yasasının, TBMM’de kabul edilmesinin ardından Türkiye’de yeni bir yasaklar dönemi başlaması beklenirken yasayı savunması için AB Bakanlığı tarafından dış temsilciliklere gönderilen bilgi notunda Türkiye’deki yasanın bir örneğinin bulunmadığı itiraf edildi. Yasayı savunmak için hazırlanan bu bilgi notlarında ise ismi verilen ülkelere rağmen Türkiye’deki gibi hâkim kararı olmadan internet yasağına örnek bulunamadı. AB Bakanlığı’nın bilgi notunda “AB müktesebatında ve AB ülkelerinde 5651 muadili bir düzenleme bulunmamaktadır” ifadelerine yer verildi.

Dışişleri aracılığıyla Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB) ve AB Bakanlığı tarafından paylaşılan yaklaşık 13 sayfalık bilgi notunda, 5651 sayılı kanunda yapılan değişikliğin Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) iptal ettiği düzenlemeler ışığında yapıldığı savunuldu. TİB, AYM’nin kararına yeni yapılan düzenlemede uyulduğunu savunurken mahkeme kararı olmadan “Başbakan ve ilgili bakanlığa” verilen “erişim engelleme ve içerik çıkarma” yetkisinin örneğini ise sunamadı.

İşte dış temsilciliklere gönderilen beyanlardan bazıları:

İngiltere: İngiltere’de terör kanunu kapsamında internet içeriklerinin engellemesine yönelik düzenleme yapıldığı ve internet servis sağlayıcılarına (İSS) sorumluluk yüklendiği belirtiliyor; ancak yargı kararı olmadan başbakan veya ilgili bakanlığa verilen erişim engelleme ve içerik çıkartma yetkisinin örneği sıralanmıyor.

Fransa: İSS’lerin yasadışı içeriği çıkartmakla yükümlü olduğu Fransa için verilen örnekte ise hâkim kararına değinilmiyor. Fransa’daki kısıtlama için “ırkçılık, insanlık suçu, hakların ihlali ve çocuk pornografisi ”nin sağlayıcalara yükümlülük getirdiği belirtilirken suç oluşturan içeriğe işlem yapılmaması halinde 1 yıl hapis ve 75 Avro para cezasının olduğu belirtiliyor. Türkiye’de ise erişim sağlayıcalara verilen ceza “50 bin ile 500 bin” arasında.

Almanya: Twitter’dan Neonazi grupların hesaplarının kapatılmasını istediği ve bu hesaplara erişimin engellendiği örnekleniyor. “Almanya’da sistematik bir devlet himayesinde engelleme ve filtreleme mevcut değilken mahkemeler ve kamu otoriteleri tarafından bazı içeriklerin kaldırılmasına yönelik kararlar verilebilmektedir” diye başlayan notta İSS ve bilişim şirketleri nezdinde “filtreleme” uygulamalarına rastlandığı belirtiliyor; ancak hemen ardından ISS’lerin bu denetlemeye karşı aldığı tedbirlere yer veriliyor.

‘Türk usulü kontrol mekanizması’ Twitter ve YouTube’a getirilen erişim yasağını Anayasa Mahkemesi’nde iptal ettiren kararın mimarlarından Bilgi Üniversitesi’nden Prof. Yaman Akdeniz, “Tabii ki erişim engelleme uygulamaları var; fakat Türkiye’deki yaklaşım ve kısıtlamalar başka hiçbir yerde yok” dedi. Akdeniz, AB’deki uygulamaların çocuk pornosu, telif hakları, terörle mücadele politikaları, nefret söylemi ile mücadele politikaları kapsamında, bazı ülkelerde “uyar ve kaldır” ilkesi ile hayata geçirildiğini belirtirken Türkiye’de 70 bin 856 sitenin engellendiğine işaret etti. Bu engellemelerin yüzde 66 bin 267’si TİB tarafından, 2 bin 145’i mahkeme kararı, 957’si ise savcılık kararı ile engellendi. “17-25 Aralık süreci sonrası daha fazla kısıtlama getirildi” diyen Akdeniz şöyle devam etti: “Hükümetin en ufak rahatsızlık duyduğu her türlü içeriğe erişim engellenebilecek. Karşımıza yasama, yürütme ve yargı işlevinin birbirine girdiği kuvvetler ayrılığı kavramına tamamen aykırı bir model çıkıyor. Kısacası eklenen bu madde Türk usulü internet içerik kontrol mekanizmasının son düğümüdür.”