Başkanlıkta hayır yok

CHP Tekirdağ Milletvekili Faik Öztrak, ülkeler arası karşılaştırmalarda sıklıkla kullanılan endekslerden yararlanarak, parlamenter demokrasilerle, başkanlık rejimlerinin ülkelere huzur, barış, refah ve mutluluk getirmekteki başarılarını karşılaştırdı. Rapora göre; tüm uluslararası endeksler, güçlü demokratik parlamenter rejimlerle yönetilen ülkelerde insanların daha iyi eğitim, sağlık ve refah koşullarına ulaşabildiğini, dünyanın en mutlu insanlarının güçlü demokratik parlamenter rejimlerde yaşadığını gösterirken, başkanlıkla yönetilen ülkeler vatandaşlarına barış, huzur ve refah sağlama konusunda en başarısız ülkeler oldu. Hukukun üstünlüğü konusunda en alt sıralarda bulunan başkanlık ülkeleri, aynı zamanda yolsuzlukların en çok yaşandığı ülkeler.

CHP’li Öztrak, parlamenter demokrasiler ile başkanlık rejimlerinin ülkelere huzur, barış, refah ve mutluluk getirmekteki başarılarını karşılaştırdığı bir rapor hazırladı. Başkanlıkla yönetilen ülkeler vatandaşlarına barış, huzur ve refah sağlama konusunda en başarısız ülkeler oldu. Buna karşın, yolsuzluğun ve yolsuzluk algısının en yoğun yaşandığı ülkeler, başkanlıkla yönetilenler.

Rapora göre BM’nin eğitim, sağlık, yaşam koşulları gibi pek çok kriteri göz önüne alarak hazırladığı İnsani Gelişmişlik Endeksi’nin ilk 10 sırasındaki ülkelerin 8’i güçlü parlamenter demokrasiyle yönetiliyor. Kalan iki ülke ise güçlü denge ve denetim mekanizmalarıyla desteklenmiş bir başkanlık sisteminin var olduğu ABD ile kendine has karma bir sistemle yönetilen İsviçre. Listenin son 10 sırasındaki ülkelere bakıldığında ise 7’sinin başkanlıkla, 3’ünün de yarı başkanlıkla yönetilmesi dikkat çekiyor.

Rapora göre dünyanın en mutsuz insanları, başkanlık sisteminin hüküm sürdüğü Burundi, Benin, Ruanda gibi ülkelerde yaşıyor. Dünya Mutluluk Endeksi’nin son 10 sırasında yer alan ülkelerin 9 tanesi başkanlıkla, 1 tanesi yarı başkanlıkla yönetilirken, en mutlu insanların yaşadığı ilk 10 ülkenin İsviçre hariç tamamı güçlü parlamenter demokrasiyle yönetiliyor.

Raporda, hukuk devletinin en güçlü olduğu ülkelerin, güçlü parlamenter demokrasiyle yönetilen ülkeler olduğu görülüyor. Güçlü denge ve denetleme mekanizmalarının kurulduğu bu ülkeler, aynı zamanda yolsuzlukların en az yaşandığı ülkeler oluyor. Buna karşın, hukukun üstünlüğü konusunda en alt sıralarda bulunan başkanlık ülkeleri, aynı zamanda yolsuzlukların en çok yaşandığı ülkeler.

Raporda, başkanlıkla yönetilen ülkelerin vatandaşlarına huzur ve barış sağlama konusunda da en başarısız ülkeler olduğu görülüyor. Küresel Barış Endeksi’nin son 10 sırasında bulunan ülkelerden 6’sı başkanlık, 1’i yarı başkanlıkla yönetilirken, listenin en tepesindeki ülkelerin 8 tanesi güçlü parlamenter demokrasiyle yönetiliyor.