Başbakan'ın konuşması tartışılıyor

Başbakan Erdoğan'ın konuşmasını, "Türkiye, Suriye sınırı boyunca misilleme tehdidinde bulunarak Esad'ın meydan okumasına neden oldu" sözlerini değerlendiren Washington Post Türkiye'nin uyarısının iki ülke arasındaki "gerginliklerde ciddi tırmanışa işaret ettiği" yorumunu yaptı. Buna karşın Erdoğan'ın, Türkiye'nin hemen saldırma planlarının bulunmadığını belli ettiğini kaydeden gazete, Erdoğan'ın ifadelerinin isyancılara "güç verdiğini" öne sürdü. ABD gazetesi ayrıca, Erdoğan'ın konuşmasının Esad'ın Türkiye'ye verdiği sözleri yerine getirmemesinden duyduğu "ihanet duygusunu" yansıttığı savını dile getirdi.

ABD gazetesi Wall Street Journal, Başbakan Erdoğan'ın konuşmasını, Suriye'de isyanın başladığı geçen yıldan bu yana sarfettiği "en şahin" sözler olarak nitelediği haberinde "kavgacı tonun" NATO'nun uçağın düşürülmesini kınamasına denk düştüğüne dikkat çekti. "Olay. Türkiye ve müttefikleri için yeni ikilem yarattı" yorumunu yapan gazete, analistlere dayanarak "Sayın Erdoğan'ın söylemi daha çok, siyasilerde zayıflık işaretlerini cezalandıran iç kamuoyunu sakinleştirmeye yönelik gibi göründü" diye yazdı.

NATO desteğiyle "güç alan" Türkiye'nin Suriye'ye uyarılarına "hız verdiğini" kaydeden New York Times ise, Türkiye'nin yeni uyarılarını "bazı Amerikan ve müttefik yetkililer, özel sohbetlerinde Türk savaş uçağının bir casus misyonunda olup olmadığına ilişkin soru işaretlerini dile getirirken tırmandırdığı" savını öne sürdü.

Amerika'nın Sesi, Başbakan Erdoğan'ın "Türkiye'nin gazabı" uyarısı yaptığının altını çizdiği haberinde, analistlerin, "Özgür Suriye Ordusu'na silah kaçakçılığını engellemek için giderek Türk sınırına yaklaşan Suriye güçleriyle karşılıklı meydan okuma ihtimali yüksek" savına yer verdi.

İngiliz yayın kuruluşu BBC, "Türkiye, Suriye Konusunda Sert Konuştu" başlıklı haberinde "Ancak Türkiye'nin komşusuna yaklaşımı gerçekten ne ölçüde değişecek?" diye sordu. BBC "Bugünkü Türkiye, son sözü her zaman Başbakan Recep Tayyip Erdoğan söyler" ifadesini de kullandı. BBC, Erdoğan'ın TBMM'deki konuşması için "Muhtemelen, bundan sonra Türkiye'nin Suriye politikasını şekillendirecek" görüşünü öne sürdü.

Başbakan Erdoğan'ın Suriye'yi kınarken "karşı karşıya gelmenin tırmanması riskine girdiğini" iddia eden İngiliz Telegraph'ın haberinde "Suriye, Türkiye'yi adeta kendine ve Esad rejimine karşı daha proaktif olmaya davet etti. Erdoğan da, geri adım atmakla tanınan biri değildir" görüşü yanısıtıldı.

Ekonomi gazetesi Financial Times, Erdoğan'ın konuşmasında Suriye'yi Türkiye için açık tehlike olarak nitelediğini belirterek ancak Erdoğan'ın aynı zamanda "askeri bir çatışmadan kaçınma arzusuna da işaret ettiğini" yazdı. Gazete, haberinde "Ankara, Suriye'nin 900 kilometrelik ortak sınırında sorun yaratma kabiliyetinin acılı biçimde bilincinde, ancak Sayın Erdoğan, isyana desteğini yineledi" sözlerini kullandı.

-İngiliz Independent, başyazısında Suriye'nin Türk uçağını düşürdüğünde Türk hükümetinin "övünmeye değer" ılımlı bir tepki gösterdiğini ancak Türkiye'nin şimdi sınıra yaklaşan Suriye güçlerine askeri bir karşılık verme tehdidinde bulunduğunu belirterek "Bu, alarm verici bir gelişme" nitelemesini yaptı.

İspanya'nın en büyük gazetesi El Pais ise, "Türkiye'nin Övgüye Değer İtidali" başlığını kullandığı başyazısında Ankara'nın kendi başına harekete geçmek yerine NATO ile üzerinde mutabakat sağlanan bir yanıtı tercih ettiğini belirtirken "Ankara diplomasiden yana tavır aldı" dedi. Buna karşın "Düşürülen uçak, demokratik güçlerin edilgenliği sürdürecek olursa, tırmanışın tehlikelerinin alarm verici bir uyarısı anlamına gelir" görüşünü dile getirdi.

Fransız Le Figaro, Başbakan Erdoğan'ın, Suriye'nin eylemini düşmanca nitelediğini belirterek "Türkiye, Salı günü, askeri angajman kurallarını değiştirdiğini açıklayarak Beşar Esad rejimine açık bir uyarıda bulundu" diye yazdı.

Berlin'de yayımlanan Der Tagesspiegel gazetesi, Erdoğan'ın açıklamalarını, "Ankara, ordusunu dizginlemesi için Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ı zorlamak istiyor" diye yorumlayarak Türkiye'nin saldırılarda bulunma tehdidi, bir tampon bölge oluşturulmasına imkan verebileceğini ileri sürdü. Gazete, "Esad rejiminin ne yapacağını önceden kestirmek zor. O yüzden Erdoğan'ın taktiği kuşkusuz bir çaresizliğin ifadesi.16 aydır kan dökülen Suriye'de diplomasi hemen hemen hiçbir somut adım atılmasını sağlamadı. Böylesi bir durumda savaş mantığının ön plana geçmesi, Suriye sorununda tüm aktörlerin acizlik içinde bulunduğunu gösteriyor" görüşünü öne sürdü.

Alman Mannheimer Morgen gazetesi, Deutsche Welle tarafından yansıtılan haberinde Türkiye de dâhil NATO'nun hiçbir üyesinin Esad rejimine karşı savaş başlatma niyetinde olmadığını belirterek, "Sadece Türkiye Başbakanı Erdoğan, Suriye ile bir söz savaşına girişti. Bu da anlaşılabilir bir şey, çünkü Türkiye bir askerî jetinin düşürülmesine sessiz kalamazdı" ifadelerini kullandı.

Münih kentinde yayımlanan Münchner Merkur gazetesi ise, olayın Türkiye'ye bir saldırı olarak değerlendirilmesinin kötü niyetlilik olacağını ileri sürerek, "Uluslararası çıkarlar arasında, NATO'nun askeri çözümü mantıklı bir seçenek olarak kabul edebilmesini imkânsız kılan bir dizi farklılık bulunuyor. İttifak üyelerinin, müttefikleri Türkiye'yi etkilemek için ellerinde her türlü neden var" dedi.

Lübnan gazetesi Daily Star, "Suriye, Türk Gazabının Gölgesinde" başlığını kullandığı geniş haberinde, Erdoğan'ın bir zamanlar müttefiki olan Esad'ı en çok eleştirenlerden biri olduğunu ve jetin düşürülmesine tepkisinin şiddetli bir patlama şeklinde gerçekleştiğini yazdı.

China Daily gazetesi, Başbakan Erdoğan'ın konuşmasıyla Suriye'ye yanıt verdiğini ve Türk jetinin Suriye tarafından düşürülmesi olayının iki ülke arasındaki tansiyonu yükselttiği belirterek, 30 binden fazla Suriyelinin Türkiye'ye sığındığını, aynı zamanda Türkiye'nin, Özgür Suriye Ordusu'na ve Suriye Ulusal Konseyi'ne ev sahipliği yaptığını vurguladı.

Al Arabiya televizyonu, Başbakan Erdoğan'ın konuşmasına ve Suriye'nin uzun zamandan beri müttefiki olan Rusya'nın tepkisine yer verdiği haberinde, Türk jetinin Suriye tarafından düşürülmesinin iki komşu arasındaki bağları kötüleştirdiğinin altını çizdi.