"Barış taslağı üzerinde çalışılabilir"

Türkiye'yi Dışişleri Bakanı Ali Babacan başkanlığında bir heyetin temsil ettiği, Finlandiya'nın dönem başkanlığını yürüttüğü Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın (AGİT) 16. Bakanlar Konseyi Toplantısı sona erdi.

Finlandiya Dışişleri Bakanı Alexander Stubb ve bir sonraki AGİT dönem başkanı Yunanistan'ın Dışişleri Bakanı Dora Bakoyanni'nin konuşmalarıyla sona eren ve iki gün süren toplantıya, AGİT üyesi 56 ülkeden dışişleri bakanı ve müsteşar düzeyinde temsilciler katıldı. Yukarı Karabağ, Transdinyester, Güney Osetya, Abhazya gibi konuların ele alındığı toplantıda, Ermenistan, Azerbaycan, Gürcistan, Rusya, İngiltere, Almanya, Fransa ve Yunanistan gibi ülkeler dışişleri bakanı düzeyinde temsil edildi.

Finlandiya Dışişleri Bakanı Stubb toplantının kapanışında yaptığı konuşmada, geçen yaz Kafkaslar'da yaşanan savaşın ardından yapılan AGİT 16. Bakanlar Konseyi toplantısının "başarılı" geçtiğini belirtti. Stubb, birçok ihtilaflı konuya rağmen AGİT üyesi ülkelerin dışişleri bakanlarının toplantı çerçevesinde ikili görüşmeler yaptığına dikkati çekti. Finli Bakan konuşmasının sonunda ise AGİT dönem başkanlığını 2009'da üstlenecek Yunanistan'ın Dışişleri Bakanı Bakoyanni'ye Fince "cesaret" anlamına gelen "Sisu" marka şekeri hediye etti ve dönem başkanlıklarında Yunanistan'a şans diledi. Yunanistan Dışişleri Bakanı Bakoyanni de, Stubb'ın uzattığı şekeri alarak, Finlandiya'yı dönem başkanlığındaki çalışmalarından dolayı tebrik etti. Bakoyanni ayrıca, Kafkasya'daki krizi kastederek, 2008'in AGİT için zor bir yıl olduğunu vurguladı.

AGİT toplantısı kapsamında ayrıca, Türkiye'nin önerisi olan Kafkasya İstikrar ve İşbirliği Platformu'nun (KİİP) ilk 5'li toplantısı teknisyenler seviyesinde yapıldı. KİİP'in amaçları, ilkeleri, prensipleri ve mekanizmaları konusunda teknik seviyede istişarelerde bulunulan toplantıda, taslak bir doküman üzerinde çalışıldı.

Toplantı çerçevesinde Türkiye için önemli olan bir diğer konu da, Ermeni işgali altındaki Yukarı Karabağ ile ilgili sorunun barışçıl çözümünü amaçlayan müzakerelerde arabuluculuk üstlenen ve Rus, Fransız ve Amerikalı yetkililerin eşbaşkanları olduğu AGİT Minsk grubu toplantıları oldu.

AGİT Minsk grubu, Ermenistan ve Azerbaycan Dışişleri Bakanlarının da katılımıyla iki kez bir araya geldi ve bu toplantılar sonucunda Yukarı Karabağ sorunuyla ilgili bir barış anlaşması taslağı üzerinde çalışılabileceği fikri oluştu.

Ayrıca, NATO-Rusya ve Batı-Rusya ilişkileri, Gürcistan'da yaşanan son gelişmeler, terörizmle mücadele, çevre, ayrımcılıkla mücadele, Medeniyetler İttifakı gibi konular da AGİT 16. Bakanlar Konseyi toplantısının gündeminde yer aldı. Rusya'nın ortaya attığı Avrupa'nın güvenliğiyle ilgili yeni bir oluşum fikri de toplantının temel tartışma maddelerinden biri oldu.

Babacan'ın açıklamaları

Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın (AGİT) 16. Bakanlar Konseyi Toplantısı için Helsinki'de bulunan Dışişleri Bakanı Ali Babacan, toplantıyla ilgili açıklamalarda bulundu.

NATO-Rusya ve Batı-Rusya ilişkileriyle, Gürcistan'da yaşanan son gelişmelerin toplantının gündeminde yer aldığını belirten Babacan, Rusya'nın ortaya attığı Avrupa'nın güvenliğiyle ilgili yeni bir oluşum fikrinin toplantının temel tartışma maddelerinden biri olduğunu söyledi. Bakan, toplantı çerçevesinde ikili görüşmeler de yaptığını belirtti.

Babacan, ABD, Rusya ve Fransa'dan teknisyenlerin ve Azerbaycan ve Ermenistan Dışişleri Bakanlarının katıldığı bir toplantıyla, Rusya, Fransa, Azerbaycan ve Ermenistan'dan Bakan seviyesinde, ABD'den ise Bakan Yardımcısı seviyesinde olan iki ayrı Minsk grubu toplantısının AGİT toplantısı çerçevesinde yapıldığını ifade etti.
"Bu toplantılar oldukça olumlu geçti. Toplantıların sonunda özellikle Yukarı Karabağ meselesiyle ilgili artık barış anlaşması taslağı üzerinde çalışılabileceği fikri oluştu. Bu önemli bir gelişme oldu. Yukarı Karabağ konusunda somut gelişmeler bu toplantının marjında yaşandı" diyen Babacan, bu fikirle ilgili AGİT Bakanlar Konseyi'nin de bir karar alma ihtimali olduğunu bildirdi.

KİİP

Kafkasya İstikrar ve İşbirliği Platformu'nun (KİİP) Dışişleri Bakan Yardımcısı seviyesindeki ilk 5'li toplantısının AGİT toplantısı çerçevesinde yapıldığını belirten Ali Babacan, bunun, Türkiye, Rusya, Gürcistan, Azerbaycan ve Ermenistan'ın aynı masa etrafında buluştuğu ilk toplantı olduğunu vurguladı ve sözlerini şöyle sürdürdü:

"Katılan ülkelerin memnuniyetini ben daha sonra kendilerinden dinledim ve önümüzdeki dönemde platformla ilgili çalışmaların hızlandırılmasıyla ilgili bir ortak irade söz konusu. Platformun amaçları, prensipleri, mekanizmalarıyla ilgili de bir ortak doküman üzerinde şu anda çalışılıyor. Bu doküman da önemli ölçüde ilerlemiş durumda. Ümit ederiz ki, yakın bir zaman içinde bunlar tamamlansın ve artık platformun resmen startını verebilelim."

Ali Babacan, Azerbaycan Dışişleri Bakanı ve Ermenistan Dışişleri Bakanıyla görüştüğünü ve her iki bakanın da süreçle ilgili olumlu ifadelerini duyduğunu söyledi. Babacan ayrıca, Yunanistan Dışişleri Bakanı Dora Bakoyanni ile bir araya geldiğini sözlerine ekledi.

Türkiye-Azerbaycan-Ermenistan ilişkilerine ilişkin bir soru üzerine Babacan, son 10 gün içinde Ermenistan Dışişleri Bakanı Edvard Nalbantyan'la İstanbul ve Helsinki'de olmak üzere iki kez görüştüğünü, ayrıca Azerbaycan ziyaretinde Bakü'de Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Dışişleri Bakanı Elmar Memmedyarov'la bir araya geldiği hatırlattı. Babacan, şöyle konuştu:

"Hem Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki süreçte, hem de Türkiye ile Ermenistan arasındaki süreçte işler iyi gidiyor diyebilirim. Azerbaycan'dan ve Erivan'dan aldığım sinyaller de bu yönde. Ümit ederiz ki, süregiden bu görüşmeler amacına ulaşsın. Amaç, Türkiye ile Ermenistan arasında ve Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki ilişkilerin tamamen normalleşmesi.

Kuşkusuz üzerinde görüşülen çok detaylar var. Özellikle Yukarı Karabağ konusu ve işgal altındaki yedi bölge konusu oldukça karmaşık, çok boyutlu bir konu. Ama hem Ermenistan Cumhurbaşkanı Sarkisyan, hem de Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev'de bu sorunun çözümü için bir irade söz konusu, üstelik Minsk grubunun eşbaşkanı olan üç ülke, yani ABD, Rusya ve Fransa da kendilerine göre farklı sebeplerle bu süreci destekliyorlar. Tüm taraflara açılan bu fırsat penceresinin kaçırılmamasıyla ilgili telkinlerde bulundum. Umarız ki, tüm bunlar neticeye ulaşır ve Kafkaslar'da yepyeni bir barış, istikrar ve güvenlik ortamı oluşur."

Raşid Dostum'un Türkiye'ye gelmesi

Özbek General Raşid Dostum'un Türkiye'de ne gibi temasları olacağına ilişkin bir soru üzerine de Babacan, General Dostum'un Afgan halkının vermiş olduğu yoğun mücadele döneminde önemli bir rol üstlendiğini belirtti. Babacan, "Dostum'un Afganistan'daki Türk soylu kardeşlerimizin güvenliği için, o bölgenin istikrarı için önemli katkıları olmuştur. Kendisi bir süre için Türkiye'de bulunacak" diyerek, öte yandan Afganistan'ın iç siyasetinde yeni gelişmeler olduğunu belirtti. 2009 yılının Afganistan'da seçim yılı olduğunu anımsatan ve bu süreci Türkiye olarak yakından takip edeceklerini ifade eden Babacan, bu sürecin Afganistan'ın istikrarı ve güvenliği için önemli bir fırsat olduğunu bildirdi. Ali Babacan, Afganistan'da farklı etnik kökenden gelen, farklı mezheplere tabi insanların siyasi sürece ve demokratik mekanizmalar çerçevesinde yönetimde seslerini duyurmalarının önemine değindi.

"Zirveden sonra Pakistan- Türkiye ikili görüşmesi de yapılacak"

Bugün İstanbul'da yapılacak Türkiye-Afganistan-Pakistan zirvesinde, Mumbai'deki saldırıların ele alınıp alınmayacağına ilişkin bir soru üzerine ise Babacan, Mumbai'deki olaylarının ardından terörle mücadele anlamında uluslararası işbirliğine ihtiyaç duyulduğu konusunda mesajlar verdiklerini ifade etti. Hindistan'ın tutumunun da son derece önemli olduğunu vurgulayan Babacan, geçen hafta sonu ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice'la Hindistan-Pakistan konusunda görüştüklerini belirtti ve bu görüşmenin hemen ardından Rice'ın Hindistan ve Pakistan'a gittiğini bildirdi.

Babacan, "Pakistan ve Hindistan arasındaki ilişkilerin bu hassas dönemde, bir gerilim değil, tam tersine bir işbirliği ruhuyla devam etmesi gerekiyor. Bu konudaki görüşlerimizi Pakistan Cumhurbaşkanı ve Dışişleri Bakanına Türkiye ziyaretlerinde ileteceğiz. Bugünkü üçlü zirveden sonra Pakistan-Türkiye ikili görüşmesi de ayrıca yapılacak" diye konuştu.

AİHM'nin son aldığı "başörtüsüyle ilgili kararının" hatırlatılması üzerine ise Babacan, "Bu karar çıktığında ben seyahat halindeydim. Onun için bu kararın metnini, gerekçelerini henüz inceleyebilmiş değilim. Ancak o incelemenin ardından bir yorum yapmanın daha doğru olacağını düşünüyorum" dedi.

Bakan Babacan, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Brüksel ziyaretinin tarihinin belli olup olmadığının sorulması üzerine, birkaç alternatif üzerinde çalışıldığını, yakın bir zamanda bu ziyaretlerin yapılacağını ifade etti.

AGİT

AGİT Bakanlar Konseyi toplantıları, devlet ve hükümet başkanları zirvelerinin yapılmadığı yıllarda düzenleniyor ve bu toplantılarda örgütün bir sonraki yıl yapacağı çalışmalara yön veren kararlar alınıyor.

Temelleri Soğuk Savaş döneminde atılmış olan AGİT, başlangıçta iki blok arasındaki gerginliğin yumuşatılmasına yönelik siyasi ve askeri önlemler geliştirilmesine hizmet etti. Günümüzde ise, asimetrik tehditler dahil, güncel güvenlik gereksinimlerinin bir yansıması olarak, siyasi-askeri, ekonomi-çevre ve insani boyut alanlarında çeşitli ve kapsamlı faaliyetler sürdürüyor.

Türkiye ise, bölgesinde oynadığı rol nedeniyle AGİT'e aktif katılım ve katkı sağlayan ülkeler arasında yer alıyor.