Babadan miras tarım arazilerine devlet müdahalesi

Babadan çocuklarına miras kalan tarlalara devlet müdahalesi geliyor. Miras bırakılan tarım arazilerinin bölünmesini engelleyecek ve “tek mirasçı” sistemi getirecek yasa tasarısı, önceki gün Meclis Tarım Orman ve Köyişleri Komisyonu’nda görüşülmeye başlandı. Tasarının öngördüğü düzenlemeleri milletvekillerine anlatan Tarım Bakanı Mehdi Eker, düzenlemenin tarımın geleceği için zorunlu olduğunu savundu. Ancak tasarıya, tarımda şirketleşmenin önünün açacağı ve bireylerin mülkiyet hakkına müdahale edildiği eleştirileri getirildi.

Tasarıyla, tarımsal arazi ve işletmeler, bölge farklılıkları göz önünde bulundurularak asgari büyüklüklerin altında bölünemeyecek. Tarla miras kalan çocuklara, aralarında anlaşmaya varabilmeleri için 1 yıllık süre tanıyacak. Mirasçılar anlaşırlarsa, söz konusu tarım arazisi anlaşma sağlanan 1 mirasçıya devir edilecek.

Şirket kurabilecekler

Mirasçılar ayrıca tek bir kardeşe devir dışında, tarlayı aile malları ortaklığı kurarak, yani Türk Ticaret Kanununa göre kurulacak bir limited şirketle kullanabilecekler. Ayrıca, mirasa konu tarım arazileri mirasçılar tarafından bir bütün olarak satılabilecek. Mirasçı çocuklar kendi aralarında anlaşamazlarsa, taraflar Sulh Hukuk Mahkemesi’ne dava açabilecek. Hakimi, kardeşler arasında bir ehil mirasçı belirleyecek. Miras konusu tarla, belirlenen ehil mirasçıya değeri üzerinden devredilecek. Ehil mirasçı bulunmaması halinde, en yüksek teklifi veren istekli mirasçıya devir yapılacak.

Ehil ve istekli mirasçı bulunmaması durumunda, sulh hakimi tarafından satışı sağlanacak. Ehil mirasçının tespitine ilişkin kriterler yönetmelikle belirlenecek.Tarım arazilerini alan mirasçı, diğer mirasçılara miras paylarının bedelini, sulh hâkiminin kararından itibaren en geç bir 1 içerisinde ödeyecek.

Öte yandan bu düzenlemeden önce vefat eden ve miras bırakanın terekesinde bulunan tarımsal arazilerin intikal işlemlerinin de 2 yıl içinde tamamlanması ve devam eden davalara eski kanun hükümleri uygulanması benimseniyor.

Tasarıya göre ayrıca, mirasçılar arazinin işletmesini bir kişiye verebilecekleri gibi şirket vasıtasıyla da işletebilecekler. Mirası devralanlar istekleri halinde kredi de kullanabilecekler. Düzenlemeyle, tarlalarda 20 dönüm, dikili arazilerde 5 dönüm, örtü altı tarımı yapılan arazilerde 3 dönümün altında bölünme olmayacak.

Kardeşinin payını almak isteyene kredi

Bakan Eker’in verdiği bilgiye göre, intikal işlemlerinde ve mirasçılar tarafından şirket kurulması halinde, damga vergisi, harç vb masraflar için mirasçılara muafiyetler sağlanacak. Yeterli ödeme gücü olmayan ehil veya istekli mirasçılar için kredi imkanları sağlanacak. Kanunun uygulanması için bakanlığın merkez ve taşra teşkilatlarında yeni kadrolar ihdas edilecek.

Yıllık kaybın boyutu 17 milyar TL

Mehdi Eker, son 90 yılda arazi bölünmesi sebebi ile üretimde önemli kayıplar oluştuğunu, işletme büyüklüğünün 59 dönüme düştüğünü söyledi. Arazilerin bölünmesi nedeniyle 9 milyon hektar çiftinin kayıt sistemine giremediği için desteklemelerden yararlanmadığını belirten Eker, Türkiye’nin 23 milyon hektarlık arazisinin 2 milyon hektarının işletilemediğini belirtti. Eker, şunları söyledi: “Tarım arazilerinin miras yoluyla çok küçük parsellere ayrılması, tarımsal mekanizasyonun kullanılamaması ve mülkiyet sorunlarından dolayı oluşan ekonomik kayıp yılda 17 milyar lirayı buluyor.”