Asya’nın ötekileri-2: Haydutlar Kraliçesi

Ailesi, balıkçılar ve kayıkçıları kapsayan Sudralar kastına bağlı Mallah jatisine mensup bir topluluktandı. Mallahlar, üst kastlara sahip toprak sahibi ve tüccarların bulunduğu Thakurs kastına mensup olan feodallerin toprağında çalışan topraksız köylülerden oluşuyordu. Gelecekte “Haydutlar Kraliçesi” namıyla tanınacak olan Phoolan Devi, geçen ekim ayında iki gün arayla iki kadının toplu tecavüz sonucu ölümüyle sonuçlanan olayın yaşandığı Uttar Pradeş eyaletinin Jaalun bölgesindeki Ghura Ka Purwa köyünde 1963 yılında doğdu.

DOĞUŞTAN İSYANKÂR

Devi ailesinin dördüncü ve en küçük çocuğu olan Phoolan’ın babasının sahibi olduğu tek varlık, içerisinde bir maun ağcının bulunduğu 0.4 hektarlık bir araziydi. Babası bu ağacın keresteleriyle Phoolan ve ablasının gelecekte çeyiz parasını ödemeyi planlıyordu. Malum, Hindistan’da kız babaları erkek tarafına başlık parası veriyordu. O 11 yaşındayken Devi ailesinin reisi olan dedesi ve ninesi ölünce, amcası kendisini ailenin reisi ilan etmekle kalmayıp babasının sahibi bulunduğu o küçük toprak parçasına ve maun ağacına el koydu. Arazideki maun ağacını da kesip kerestelerini satarak parasını cebine attı. Sahibi olduğu tek varlığı olan toprak parçası elinden gidince daha da yoksullaşan babası, gelenekler gereği ailenin yeni reisi olan ağabeyine itiraz edemedi. Ama doğuştan isyankâr ruhlu Phoolan, amcasının babasına ait toprağa el koymasını protesto etmek için ablasıyla arazide oturma eylemi yaptı ve köylülere, amcasıyla kuzenini hırsızlıkla suçlayan bir söylev çekti. Günlerce süren bu oturma eyleminden rahatsız olan kuzeni bir tuğla parçasıyla Phoolan Devi’i yere sermesine karşın onu eyleminden vazgeçiremedi.

11 YAŞINDA ‘EVLENDİRİLDİ’

Kuzeni kafasını yardığı Phoolan’ı eyleminden vazgeçiremeyince ondan tümüyle kurtulmanın yolunu bulmuştu. Onu uzakta yaşayan biriyle evlendirmek. Düşündüğünü de eyleme geçirdi. Sonuçta Phoolan, binlerce kilometre uzakta oturan, kendisinden 20 yaş büyük birine ikinci eş olarak verildi. Zorla evlendirildiğinde hünez 11 yaşında bir çocuktu. “Çok kötü karekterli bir adam” dediği kocası Putti Lal, ilk eşiyle birlikte onu sık sık dövüyor ve tecavüz ediyordu. Phoolan, sistematik dayak ve tecavüzlerden bunalınca sık sık baba evine kaçıyor ancak her defasında kötü kocasına geri veriliyordu. Onu yola getiremeyeceğini düşünen kocası da artık onu geri getirmenin bir işe yaramayacağını anlamıştı. Phoolan baba evine dönmüş ancak köy halkının kocası ölmeden baba evine dönen kadınlara yönelik dışlama ve hor görmesinden de nasibini almıştı. Hoş onun buna pek aldırdığı da söylenemezdi.

DÖVÜLDÜ, TECAVÜZE UĞRADI

Baba evine dönüşü ile birlikte topraklarını gasp eden amcası ve kuzenine karşı davasının takipçisi oldu. Mallarını geri almak için amcası hakkında dava açarak yargılanmalarını sağladı. Tabii karşı atak da gecikmedi. 1979 yılında kuzeni Mayadin de evlerinden bazı eşyasını çalmakla suçladığı Phoolan’ı hapse attırdı. Üç gün gözetim altında tutulan Phoolan, nezarette hem dövüldü hem de tecavüze uğradı. Hapisten çıktıktan sonra sadece köy halkı değil artık ailesi de ona yüz çevirmişti.

DAĞA ÇIKTI, ÇETEYE KATILDI

Köyünde istenmeyen biri olarak izole bir yaşam sürerken dağlarda eşkıyalık yapan bir haydutlar çetesi tarafından kaçırıldı. Gerçi onun dağa çıkması konusu biraz müphem bir konu. Bazıları onun kaçırıldığını söylerken onun yaşamını araştıranlardan bazıları da kaçırılmanın söz konusu olmadığını çeteden birine âşık olduğu için gönüllü olarak dağa çıktığını öne sürüyor. İster gönüllü isterse zorla kaçırılmış olsun Phoolan Devi’nin tüm dünyada tanınması da işte bu eşkıya grubuna katılmasıyla gerçekleşiyor.

TEK KADIN OYDU

Hint dilinde Decoit denen haydut çetesi içinde tek kadın olan Phoolan’dır. Çetenin lideri Babu Gujjar adında Gujjar kastına mensup biridir. Phoolan da aynı kasttan Vikram Mallah da onun sağ kolu ve ikinci komutandır. Bir gece çete lideri Babu Gujjar, Phoolan’a tecavüze yeltenir. Phoolan’ın çığlıkları üzerine kendisiyle aynı kasttan olan Vikram Mallah, çete liderini öldürerek onu kurtarır. Çete lideri ölünce doğal olarak onun sağ kolu olan Phoolan’ın kurtarıcısı Vikram Mallah onun yerine geçer. Phoolan, bir süre sonra kurtarıcısına âşık olur ve Vikram’ın ikinci eşi olmayı kabul eder. Artık çete liderinin eşi ve yardımcısı olan Phoolan eski hesaplarını da kapatmak için harekete geçer. İlk olarak çetesiyle birlikte kendisine tecavüz edip şiddet uygulayan eski kocasının köyünü basar. Kocasını bıçak darbeleriyle yaraladıktan sonra köy meydanına kadar sürükleyerek getirir.

TANRIÇAYA DUA

Kocası sayesinde tüfek kullanmayı öğrenince üyesi olduğu çete ile birlikte baskınlara artık o da katılmaya başlamıştır. Çetenin Uttar Pradeş ve Madhya Pradeş’teki üst kastlara ait köylerin yağmalanması, zengin toprak sahibi feodal beylerin fidye karşılığı kaçırılması ve tren soygunlarına katılan Phoolan Devi, her baskından sonra Durga tapınağını ziyaret ederek tanrıçaya kendisini koruması için dua ederdi.

BEHMAİ BASKINI VE İNTİKAM

Phoolan ve çetesinin yaptığı en ses getiren olay Behmai baskınıydı. Çeteden ayrılmış Thakur kastından Shri ve Lala Ram adlı iki kardeşin geri dönmesinden sonra örgüt içinde sorunlar başladı. Eski çete lideri Babu Gujjar’ın daha düşük kast olan Mallah çetesinden Vikram Mallah tarafından öldürülmesini içine sindiremeyen Ram kardeşlerden Shri’nin Phoolan’a olan ilgisi çete lideri Vikram’ın öfkesine neden oldu. Vikram’ın Shri’yi herkesin içinde Phoolan’dan özür dilemesi için zorlaması, Shri’nin köy baskınlarında Vikram ile Phoolan’la aynı kasttan olan Mallah’ları dövüp hakaret etmesi çete içindeki diğer Mallahları da rahatsız etmeye başladı.

ÇETE İÇİ SAVAŞ

Mallahların rahatsız olmasına bir başka neden de Shri Ram’ın gücünü pekiştirmek için kendi kastı Thakur’dan birçok ismi çeteye almasıydı. Vikram çetenin ikiye bölünmesini, herkesin kendi kastından olan haydutları alıp yoluna gitmesini önerdiyse de Shri Ram kabul etmedi. Sonunda Vikram ve Phoolan, kendi gruplarıyla birlikte kaçtı ama Shri onları buldu. Phoolan’ın kocası Vikram’ı öldürdü, kendisini de kendi kastlarına ait olan Behmai köyünde hapsettiler. Behmai köyünde birkaç kişinin tecavüzüne uğrayan Phoolan üç hafta hapislikten sonra Vikram’ın çetesinden iki Mallah ile köydeki düşük kastlardan birinin yardımıyla kaçmayı başardı. Artık kocası hayatta değildi. Ama ne pahasına olursa olsun bedel ödetmek konusunda kararlıydı. Vikram’ın eski çetesinin üyesi olan Man Singh ile birlikte yönettiği Mallah çetesini topladı.

BAŞBAKAN İSTİFA ETTİ

Phoolan’ın yönettiği Mallah çetesi çoğunlukla üst kasttakilerin ve zengin toprak sahiplerinin yaşadığı yerlere baskınlar düzenleyip soygunlar yaparak aldıklarını fakir halka dağıttığı efsane şeklinde bütün Hindistan’a yayıldı. Hint yetkililer bunun bir efsane olduğunu söyleseler de Phoolan’a karşı yoksul halkın saygı ve sevgisi de bu söylentide gerçeklik payı olduğunu doğrular nitelikte. Behmai’de kendisine yaşatılanların intikamını almak için Phoolan, çetesiyle birlikte 17 ay sonra köye baskın yaptı. Kendisine tecavüz edenleri bulamadı ama 22 Thakür erkeğinin kurşuna dizilmesi emrini verdi. Yargılandığında kendisinin kimseyi öldürmediğini, cinayetlerin diğer çete üyeleri tarafından işlendiğini söyledi. Phoolan çetesinin yaptığı Bhemai baskını ülkede büyük yankı uyandırdı. Polis her yerde Phoolan’ı arıyor ama bulamıyordu. Bu olay yüzünden Uttar Pradeş eyaletinin Başbakanı VP Singh, Behmai katliamından sonra istifa etmek zorunda kaldı. Bu olaydan sonra Phoolan Devi, ülkede “Haydutlar Kraliçesi” olarak anılmaya başlandı. Phoolan Devi bebekleri pazaryerlerinde kapış kapış satılıyordu. Hint medyası bu olayla onu efsaneleştiren yayınlar yapıyordu.

TESLİM OLMA PAZARLIKLARI

Behmai katliamından iki yıl geçmesine karşın hâlâ yakalanamayan Phoolan Devi’nin sağlığı dağda giderek bozulmaya başlamış, çete üyelerinin çoğu da ölmüştü. Sonunda teslim olmaya karar verdi. Ancak İndra Gandhi hükümetiyle pazarlık yaparak teslim olma niyetindeydi. Hükümete çağrı yapan Devi, Mahatma Gandhi’nin resmi ve her eyleminden sonra önünde diz çöküp dua ettiği Hindu tanrıçası Durga’nın resmi önünde teslim olacağını, ayrıca kendisini güvenmediği Uttar Pradesh polisinin değil Madhya polisinin teslim almasına razı olacağını bildirdi. Devi’nin teslim olma şartları bundan ibaret değildi. Kendisi hakkında ölüm cezası verilmeyecek, çete üyeleri en fazla sekiz yılla cezalandırılacak, kendisine bir miktar toprak verilecek ve teslim olma töreninde tüm ailesi de hazır bulunacaktı.

11 YIL CEZAEVİNDE KALDI

Şartları kabul edildi ve Haydutlar Kraliçesi Chambal Vadisi’nde silahsız bir polis şefine, Gandhi ve tanrıça Durga’nın portrelerinin önünde tüfeğini yere bırakarak teslim oldu. Yaklaşık 10 bin kişilik bir kalabalığın bulunduğu teslim olma anında Madhya Pradesh eyaleti Başbakanı Arjun Singh de hazır bulundu. Haydutlar Kraliçesi ile birlikte çete üyeleri de teslim oldu. Phoolan Devi 48 ayrı suçtan yargılandı. Cezaevinde 11 yıl kaldı. Hapisanede hastalandı. Kendi kastının liderinin kefaleti ile 1994 yılında tahliye edildi. Mulayam Singh Yadav liderliğindeki Uttar Pradeş hükümeti, ona karşı açılan tüm kamu davalarını geri çekti.

PARLAMENTO YILLARI

Hapisten çıktıktan iki yıl sonra 1996 seçimlerinde yoksulların ve ezilenlerin partisi Samajwadi Partisi’ni temsilen Hindistan parlamentosunun alt kanadına milletvekili olarak girmeyi başardı. Bir dönem sonraki seçimlerde bu kez aynı başarıyı gösteremedi ve parlamento dışında kaldı. Fakat bir yıl sonra yenilenen seçimde yeniden seçilerek ikinci kez milletvekili oldu. Fakat 2001 yılında yanında ablası ve koruma polislerinin de bulunduğu sırada dört kişilik bir grubun açtığı çarpraz ateş sonucu yaşamını yitirdi.

FİLMLER, ŞARKILAR ONU SÖYLER

Phoolan Devi hakkında Mala Sen 1993 yılında yazdığı “Haydutlar Kraliçesi: Phoolan Devi’nin Gerçek Hikâyesi” adlı otobiyografi, bir yıl sonra Bandit Queen adıyla filme çekildi. Fakat Devi, bu filmin Hindistan’da yasaklanması için büyük mücadele verdi. Film yasaklanmadığı takdirde kendisini sinema önünde yakacağını söyledi. Filmde özellikle tecavüze uğraması gibi sahnelerle özeline girilmesi nedeniyle rahatsız olan Devi, okuryazar olmadığı için Marie-Theresa Cuny ve Paul Rambali’nin yardımıyla kendi otobiyografisini yazdı. Türkiye’de de ona ithafen yazılmış bir şarkı milyonların hâlâ dilinde. Ama Türkiye’de çok az kişi bu şarkıda Phoolan Devi’nin anlatıldığı bilgisine sahip. Söz ve müziğini Aysun Timurcan’ın yazdığı ve Grup Kızılırmak’ın ilk albümünde seslendirdiği “Aze” adlı şarkı Devi için yazılmış. Türkiye’de kendisi için bir şarkı yazıldığından da haberdar edilmiş. Şaşırmış ve sevinmiş.