Antikapitalist hediye seçenekleri

 

Deniz Alan Held

Su ana kadar aldığınız en güzel hediye neydi? Ya da en tatmin edici tepkiyi kime, nasıl bir hediye verdiğinizde aldınız? Doğum gününüzde gelen son model bir akıllı telefon mu daha mutlu eder sizi, yoksa yurtdışında yaşayan bir arkadaşınızın kapınızı çalıp süpriz yapması mı? Yeni bir spor ayakkabı mı, köydeki annenizin bahçesinden eliyle toplayip postaladığı sebzeler mi? Peki, o ayakkabıların bir Asya ülkesinde günde 12 saat çalışan çocuklar tarafından yapıldığını ve akıllı telefonların Çinli fabrika işçilerinin kanser olmasına yol açtığını bilseniz ne hissedersiniz?

Hediye, 'birini sevindirmek ve mutlu etmek için verilen şey' anlamına gelir. Yani hediye verirken temel amacımız karşımızdakini iyi hissettirmek, özel olduğunu hatırlatmaktır. Bu şekilde düşünürsek hediyenin aslında illa ki para karşılığı alınan fiziksel bir eşya olmadığını fark ederiz. Zaten bilinçaltımızda hepimiz biliriz ki; bir kişi hakkındaki düşüncelerimiz O'nun bizi nasıl hissettirdiğiyle alakalıdır, bize ne verdiği ya da ne söylediğiyle değil.

Hediyenin en makbulü insanın ihtiyaç duyduğu bir gereksimini tamamlamalı. 'En güzel hediye kitaptır' derler ama, daha önce okunmuşsa ya da zevke hitap etmiyorsa ya rafta tozlanacak ya da paketi bile açılmadan başka birine hediye verilmek üzere saklanacaktır o kitap. Evet doğum gününü hatırlamış olmak bile 'birşey'dir ama, bugün çok azımız bilgisayardaki takvimin ya da Facebook'un ikazı olmadan özel günleri hatırlar.

Doğaya yük olmadan ve sadece insan emeğine para ödeyerek vereceğimiz 'etik' hediyeler anlamlıdır. Pakete sarıp veremeğeceğimiz bu şeylerin içeriğini ve duygularımızı yazdığımız bir kart ile hediye 'kişiye özel' hale gelir. Yarat?c?l?ğ?m?z? ve becerilerimizi birleştirerek pek çok orijinal hediye bulabiliriz:

Çocuklar

Çocuklar hediye paketini kimin verdigini hatırlamaz, oyuncakları da bir süre oynayıp bırakır. Şık bir şekilde paketlenmiş büyük bir kutuda hediye alma beklentisi kapitalizmin cocuklara empoze ettiği bir durumdur sadece. Yeni bir tecrübe yaşamak, yapamadığı bir şeyi öğrenmek onlar için daha sevindiricidir. Ayrıca 'ekolojik ürün' değil ise, fabrikadan yeni çıkmış her oyuncak ve kıyafet zararlı kimyasallar içerir.

Bisiklete ya da kaykaya binmeyi öğretmek için çocuklara verdiğimiz zaman ve sabır günümüzde paradan daha kıymetlidir. Müzeye ya da hayvanat bahçesine götürmek, yeteneğini ortaya çıkartacak ve kendini ispat etmesine yardımcı olacak hobi malzemeleri çocuklara verilecek en faydal? hediyeler olacakt?r. Çocuğa doğayı ve hayvanları sevdirtecek başka birçok yaratıcı hediyeler bulunabilir. Doğum günüde çocuk adına dikilmiş bir fidan O'na doğanın güzelliğini, mevsimlerin akışını ve sabırlı olmayı öğretecek ve en azından ağaç var olduğu müddetçe hatırlanacaktır.

Arkadaş ya da Sevgili

Eskiden sosyal hayatın bir parçası olan bazı faliyetleri bugün para vererek alır olduk; bizi dinlemesi için terapiste, duymak istediğimiz şeyleri söylemesi için falcıya gidiyoruz. Popüler kültürün 'kaliteli zaman' diye tabir ettiği vakit günümüzde oldukça pahal?ya maloluyor. Zamanımızın şartlarını irdeleyip biraz da çaba sarfedersek arkadaşımızın ya da sevgilimizin yılarca hatırlayacağı hediyeler hazırlayabiliriz:

Yeni evlenenlere perde ya da havlu gibi evlerinin ihtiyacı olan bir şeyi dikmek, müzik aleti çalabiliyorsak nikah törenlerinde küçük bir konser vermek, ya da düğün hazırlıklarında aktif bir şekilde çalışmak parayla ölçülemeyecek hediyelerdir.

Ne zamadır kilo vermek isteyen arkadaşı motive etmek için beraber koşuya çıkmak, çalışmaktan bunalmış bir diğerini tüm hazırlıklarını yaptığınız bir pikniğe ya da geziye davet etmek, evinde yemek yapmak ya da sevdiği bir lokantada yemek ısmarlamak, destek vermek istediği bir kuruluşa adına bağış yapmak, parası yetmediği için başlayamadığı bir kurs ya da atölye çalışmasının taksidini ödemek ya da kısa bir süre sonra teslim etmesi gereken ödev ya da makalesinin son okuması ya da düzeltmelerini yetiştirmek yirmili ya da otuzlu yaşlardakilerin en memnun olacağ? hediyelerdir.

Romantik ve özel bir akşam hazırlamak, saçlarını tarayıp manikür yapmak, masaj seansı hediye etmek ya da bizzat masaj yapmak hiçbir sevgili tarafından geri çevrilmeyecek tekliflerdir.

Tabii ki insanların maddi ihtiyaçları da var ve bunlar da bazen manevi hediyeler kadar anlamlı olabilir. Sahip olduğunuz değerli bir takı ya da eşyayı hediye etmek, bir spor müsabakasına ya da sinemaya bilet, keyifle tüketebileceği güzel bir yiyecek ya da şarap almak ise vakti olmayanların düşünebileceği seçenekler olabilir. Çocuğu olan bir arkadaşınız ise bir hafta sonu çocuklarına bakabileceğinizi ya da çocuklarının ödevine yardımcı olabileceğinizi teklif ettiğinizde çok mutlu olacaktır.

Yaşlılar

Yaşlıların zamanı bol ama enerjisi ve sosyal ortamları azdır, ayrıca o zamana kadar satın alınacak herşey zaten alınmıştır. Yaşlı bir tanıdığınızı en çok evinde ziyaret edip ev işlerini ya da dışardaki alışverişini yapmanız, varsa köpeğini gezmeye çıkartmanız, gözleri iyi görmüyorsa gazete ya da kitap okumanız, eski fotoğraf ya da kitaplarını arşivlemeniz, bilgisayar kullanmayı öğretmeniz ya da bozuk radyosunu onarmanız çok memnun edecektir.

Az veren candan, çok veren maldan

Kaç yaş?nda olursa olsun, bugünün sosyal şartlarını düşündüğümüzde, vaktimiz ve sabrımız da varsa eğer, sevdiğimize verilebileceğimiz en faydalı ve en özel hediye küçük bir karta yazdığımız şu taahhüt olabilir asl?nda:

'Seni bir saat hic lafini kesmeden dinleyecegim.'